Przedsiębiorca zagraniczny i jego oddział z jednym NIP
Praktyka organów podatkowych - dwa NIP-y dla przedsiębiorcy zagranicznego i jego oddziału
Na wstępie warto przypomnieć, że organy podatkowe wykształciły praktykę, w ramach której przedsiębiorcy zagranicznemu będącemu osobą prawną, jako podatnikowi podatku VAT oraz CIT, nadaje się jeden NIP, a polskiemu oddziałowi tegoż przedsiębiorcy, który jako pracodawca pełni funkcję płatnika zaliczek na podatek PIT oraz funkcję płatnika składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, nadaje się odrębny NIP dla celów tychże rozliczeń.
W rezultacie, przedsiębiorca zagraniczny posiada dwa numery NIP, co – oprócz wątpliwości dopuszczalności takiej praktyki na gruncie prawnym - rodzi wiele praktycznych problemów w rzeczywistości gospodarczej. Omawiane orzeczenie odnosi się do tej problematyki.
Polecamy: Przedsiębiorca w kryzysie (PDF)
Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Podatki i prawo gospodarcze. Pakiet 5 ebooków
Promocja: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł
Którym NIP powinien posługiwać się oddział przedsiębiorcy zagranicznego?
Oddział zagranicznego przedsiębiorcy złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie posługiwania się odpowiednim Numerem Identyfikacji Podatkowej. Jak wynika ze stanu faktycznego, spółce zagranicznej nadano Numer Identyfikacji Podatkowej po złożeniu wniosku. Następnie spółka ta założyła w Polsce oddział, któremu podczas rejestracji nadano odrębny - od tego przydzielonego spółce zagranicznej - NIP. Oddział posiada status płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych i status płatnika składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w myśl właściwych ustaw, nie jest natomiast podatnikiem podatku VAT.
Skutkiem takich rozstrzygnięć, do rozliczeń jak podatnik, przedsiębiorca zagraniczny działający poprzez oddział powinien posługiwać się NIP-em nadanym spółce zagranicznej, natomiast w celu wykonywania roli płatnika podatku PIT oraz składek ZUS oddział powinien posługiwać się odrębnym, nadanym mu NIP-em . W powyższym zakresie oddział powziął wątpliwość, czy na potrzeby wszystkich rozliczeń podatkowych w Polsce oddział zagraniczny przedsiębiorcy może występować pod NIP-em nadanym uprzednio zagranicznemu przedsiębiorstwu.
Zdaniem oddziału, zgodnie z przepisami ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (dalej: „ustawa o NIP”) uzasadnionym jest, aby do rozliczeń zarówno podatku VAT, którego podatnikiem jest spółka zagraniczna, jaki i pełnienia przez oddział funkcji płatnika podatku PIT oraz składek na ubezpieczenie społeczne posługiwał się on NIP-em nadanym spółce zagranicznej.
Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach podejście oddziału jest niewłaściwe. Organ podniósł, że podmiot zagraniczny, prowadzący działalność na terytorium Polski w formie oddziału, zarejestrowany dla potrzeb VAT, traktowany jest wraz ze swoim oddziałem jako jeden podmiot - przedsiębiorca zagraniczny. Rejestracja oddziału w Polsce jest jednoznaczna z rejestracją przedsiębiorcy zagranicznego. Jednakże oddział, z racji posiadania statusu płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenia społeczne, powinien posługiwać się własnym, odrębnym od jednostki macierzystej Numerem Identyfikacji Podatkowej. Przy czym oddział powinien wykorzystywać własny NIP jedynie w celu wykonywania obowiązków płatnika, gdyż wyłącznie w tym celu został on nadany.
Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, który zgodził się ze stanowiskiem oddziału i wyrokiem z 18.10.2017 (sygn. akt I SA/Łd 644/17) uchylił zaskarżoną interpretację.
Sąd wskazał przede wszystkim na wyróżnienie w ustawie o NIP dwóch kategorii podmiotów podlegających rejestracji. Ustawodawca różnicuje podmioty objęte obowiązkiem podatkowym na "podatników jakichkolwiek podatków” oraz „płatników jakichkolwiek podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne, którzy na mocy odrębnych przepisów nie są podatnikami”. WSA w Łodzi podkreśla ponadto zasadę jednokrotności zgłoszenia identyfikacyjnego, która stanowi, że zgłoszenia dokonuje się jednokrotnie bez względu m.in. na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków. Konsekwencją tak skonstruowanej przez ustawodawcę regulacji jest to, że dany podmiot, będący podatnikiem lub płatnikiem, tylko jednokrotnie dokonuje zgłoszenia identyfikacyjnego, którego następstwem jest nadanie jednego NIP. Odnosząc to do stanu faktycznego, WSA w Łodzi ostatecznie stwierdził, że nadanie oddziałowi przedsiębiorcy zagranicznego NIP odrębnego od NIP przedsiębiorcy zagranicznego, godzi właśnie w zasadę jednokrotności rejestracji.
Naczelny Sąd Administracyjny także przychylił się do stanowiska Oddziału. NSA wskazał, że oddział zagranicznego podmiotu w Polsce nie jest zobowiązany do identyfikowania się odrębnym od tego podmiotu numerem NIP. W ustnym uzasadnieniu (uzasadnienie pisemne nie zostało jeszcze opublikowane) Sąd przywołał wyrok NSA z dnia 18 marca 2011 r. (sygn. II FSK 1773/09), z którego rozstrzygnięciem zgodził się, że ustawodawca jak gdyby dzieli obowiązek ewidencyjny na odrębne kategorie i w sytuacji, gdy dany płatnik jest jednocześnie podatnikiem to wówczas ten obowiązek ewidencyjny dotyczy tego podmiotu jako całości. Zdaniem NSA wyodrębnienie, o którym mowa w art. 2 ustawy o NIP dotyczy tych podmiotów, które są tylko płatnikami, a nie są podatnikami, czego nie można stwierdzić w przypadku oddziału przedsiębiorcy zagranicznego – jeśli przedsiębiorca zagraniczny jest podatnikiem, to nie można uznać, że oddział (nieposiadający odrębności prawnej od spółki) jest tylko płatnikiem.
W świetle art. 2 ust. 2 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy o NIP oddział spółki zagranicznej, będącej podatnikiem na mocy odrębnych przepisów, nie jest zobowiązany do zgłoszenia ewidencyjnego, nawet tylko jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych oraz płatnik składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, ponieważ w obrocie gospodarczym powinien posługiwać się NIP nadanym spółce macierzystej.
Korzystny wyrok dla podatników. Czy zmieni praktykę fiskusa?
Komentowany wyrok NSA z 31 stycznia 2020 r. jest niewątpliwie korzystnym rozstrzygnięciem dla przedsiębiorców zagranicznych i ich oddziałów funkcjonujących w Polsce. W praktyce oddziały przedsiębiorców zagranicznych napotykają wiele problemów związanych z posiadaniem dwóch numerów podatkowych.
Przede wszystkim jest to utrudnienie w kontaktach z kontrahentami, powodując szereg nieporozumień także w kwestii dokumentowania fakturami nabycia towarów i usług. Problem powstaje wówczas, gdy kontrahent świadcząc usługi na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego działającego poprzez oddział, chciałby zweryfikować podatnika do celów podatkowych i sprawdzić w tym celu odpis z Krajowego Rejestru Sądowego i inne dostępne bazy podatników (np. białą listę). W odpisie KRS znajduje się NIP nadany dla oddziału w Polsce, który służy wyłącznie w celu pełnienia przez niego funkcji płatnika składek ZUS oraz zaliczek na PIT dla zatrudnionych pracowników.
Z kolei na „białej liście” uwidoczniony jest NIP przedsiębiorcy zagranicznego będącego podatnikiem VAT. Kontrahenci, nie mając świadomości, iż NIP wskazany w odpisie KRS nie jest właściwym do celów rozliczania podatku VAT, wykazują go błędnie w rozliczeniach VAT. Trzeba także wskazać, iż NIP nadany spółce zagranicznej, służy także do rozliczeń podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie osiąganych przez spółkę zagraniczną za pośrednictwem oddziału na terytorium Polski, przychodów oraz ponoszonych kosztów.
O ile NIP nadany przedsiębiorcy zagranicznemu będącemu podatnikiem VAT można zweryfikować na białej liście, o tyle w przypadku przedsiębiorcy zagranicznego działającego poprzez oddział w Polsce a niebędącym podatnikiem VAT (posiadającym NIP dla rozliczeń podatku CIT) nie ma możliwości weryfikacji w żadnym ogólnodostępnym rejestrze poprawności tego numeru. Taka praktyka sprawia, że zagranicznym przedsiębiorcom posiadającym oddziały w Polsce trudno jest zrozumieć rozbieżność jaka funkcjonuje w przypadku nadawania NIP oddziałom.
Omawiany wyrok NSA co prawda jest jednym z niewielu w tej sprawie rozstrzygnięć na korzyść podatnika, jednakże nie przesądza jeszcze o trwałej zmianie linii interpretacyjnej i praktyki organów nadających numer podatkowy.
Aleksandra Łączna, Katarzyna Mazan, Rödl & Partner
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
Komentarze(0)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarsze