REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ważne wyroki w sprawach podatkowych – sądy administracyjne powstrzymują kontrowersyjne działania fiskusa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
EMPIRIUM Jaroń Klęczar spółka cywilna
DORADCY PODATKOWI I RADCOWIE PRAWNI
Adam Klęczar, radca prawny
Ważne wyroki w sprawach podatkowych – sądy administracyjne powstrzymują kontrowersyjne działania fiskusa /fot. Shutterstock
Ważne wyroki w sprawach podatkowych – sądy administracyjne powstrzymują kontrowersyjne działania fiskusa /fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W ostatnim czasie zapadły ważne rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, które mogą istotnie wspomóc argumentację przedstawianą przez podatników w sporze z organami podatkowymi. NSA krytycznie ocenił praktykę urzędników skarbowych polegającą na wszczynaniu postępowań karnych skarbowych jedynie w celu zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Z kolei WSA w Łodzi wskazał, że rozstrzygnięcia organów fiskalnych, np. w przedmiocie przedłużenia terminu zwrotu VAT, muszą być należycie uzasadnione i mieć oparcie w realiach sprawy, a swoboda decyzji fiskusa ma swoje granice.

Gdy przedawnienie blisko, ratunkiem wszczęcie postępowania karnoskarbowego

Od wielu lat kontrowersje budziło działanie organów skarbowych polegające na wszczynaniu w toku postępowania podatkowego również postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Urzędnicy decydowali się na taki krok najczęściej, gdy w ramach rozpoznawanej sprawy zbliżał się termin przedawnienia zobowiązania podatkowego, które następuje co do zasady z upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

W świetle art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu m.in. z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Treść przepisu pozostawia organom KAS spory margines swobody, dlatego też w celu zapobieżenia przedawnieniu zobowiązania podatkowego urzędnicy chętnie i wielu przypadkach instrumentalnie korzystali ze swojego uprawnienia, często nie podejmując w ramach procedury karnej skarbowej (KKS) żadnych czynności. Zawieszenie biegu przedawnienia powoduje bowiem samo wszczęcie postępowania i zawiadomienie o nim podatnika, bez konieczności aktywnego działania ze strony finansowego organu postępowania przygotowawczego.

Sądy krytycznie o metodach urzędników

Jakkolwiek kwestia wszczynania postępowań KKS jedynie w celu powstrzymania biegu przedawnienia rodziła spory między podatnikami a fiskusem od dłuższego czasu, dopiero Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zdecydował się bliżej przyjrzeć problemowi. W sprawie dotyczącej opodatkowania niższą stawką VAT usług świadczonych przez pewnego przedsiębiorcę działającego w branży fast food organ podatkowy usiłował doprowadzić do zawieszenia biegu terminu przedawnienia wobec podatnika, który po uzyskaniu korzystnych dla siebie interpretacji indywidualnych prawa podatkowego skorygował złożone wcześniej deklaracje. Wbrew stanowisku wyrażonym w interpretacjach wydanych na rzecz firmy, fiskus uznał jednak, że do usług restauracyjnych zastosowanie powinna mieć wyższa stawka VAT. Mając na uwadze zbliżający się termin przedawnienia, organ zdecydował się wszcząć postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe w ten sposób „kupując” sobie nieco czasu.

Pomysł fiskusa krytycznie ocenił najpierw WSA we Wrocławiu w wyrokach sygn. akt I SA/Wr 365/19 oraz I SA/Wr 366/19. W uzasadnieniu rozstrzygnięć podkreślił, że wszczynając postępowanie karne skarbowe w innym celu, niż cel tego postępowania organ podatkowy nadużył swojej kompetencji, gdyż zrobił to jedynie w zamiarze zawieszenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. WSA we Wrocławiu wskazał, że na moment składania korekt VAT firma kierowała się wiedzą uzyskaną z otrzymanych interpretacji indywidualnych i decyzji. Była zatem starannym i przezornym przedsiębiorcą, niedziałającym w celu oszustwa lub nadużycia prawa, który wobec zmiany stanowiska fiskusa mógł w sposób uzasadniony oczekiwać, że postępowanie KKS nie zostanie wobec niego wszczęte. Sąd zwrócił uwagę, że organ był zainteresowany jedynie wszczęciem procedury karnej skarbowej, natomiast z akt sprawy nie wynika, aby był zainteresowany jego dalszym prowadzeniem i zakończeniem.

REKLAMA

Stanowisko WSA we Wrocławiu w dużej mierze podzielił Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 30 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 128/20 oraz I FSK 42/20, wskazując, że sądy administracyjne mają prawo kontrolować, czy organy skarbowe nie wszczynają postępowań KKS w sposób instrumentalny (merytoryczna ocena procedury należy do sądu powszechnego). NSA podkreślił, że takie działanie ze strony fiskusa pozbawia podatnika prawa do podniesienia zarzutu przedawnienia zobowiązania podatkowego, zatem może on kwestionować je w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawomocne i przełomowe orzeczenia NSA, jakkolwiek wiążące tylko w indywidualnych sprawach, dają wszystkim podatnikom mocny argument w sporze z organami skarbowymi usiłującymi w sposób nieuzasadniony i niemający oparcia w okolicznościach sprawy wszczynać postępowania karne skarbowe. Niewątpliwie należy się teraz spodziewać, że w celu uniknięcia przedawnienia fiskus w dalszym ciągu będzie inicjować takie procedury, natomiast aby uzasadnić taki krok zacznie podejmować bardziej intensywne czynności (np. przesłuchania strony i świadków), tak aby nie spotkać się zarzutem wszczynania procedury w sposób instrumentalny. Z tego względu w dalszym ciągu należy być dobrze przygotowanym do konfrontacji z fiskusem, zarówno w toku postępowania podatkowego, jak i karnoskarbowego.

Fiskus nie oddaje VAT, bo nie wierzy w powodzenie biznesu?

Trzeba przyznać, że pomysłowość organów podatkowych, weryfikujących zasadność zwrotu VAT, w uzasadnianiu swoich rozstrzygnąć potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych w boju z fiskusem pełnomocników i przedsiębiorców. W pewnej sprawie zawisłej przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi urząd skarbowy długo kwestionował wysokość kwoty podatku naliczonego, o której zwrot ubiegał się podatnik. Organ argumentował, że z okoliczności sprawy nie wynika, aby podatnik w istocie zamierzał rozpocząć działalność oraz sfinalizować budowę inwestycji, na którą poniósł udokumentowane fakturami VAT wydatki. Ukończenie linii technologicznej w ramach planowanej inwestycji było w ocenie fiskusa poza finansowym zasięgiem przedsiębiorcy biorąc pod uwagę szacunkowy koszt jej wzniesienia. Podejrzenia urzędników wzbudził tez fakt, że udziałowcy, od których spółka-podatnik VAT uzyskała finansowanie na budowę linii technologicznej, byli osobami młodymi, a ponadto firma nie posiadała, zdaniem skarbówki,  wystarczającego majątku oraz stosownych umów z kontrahentami. Okoliczności te doprowadziły organ do wniosku, że spółka w istocie nie wykonuje czynności opodatkowanych VAT, a w konsekwencji nie przysługuje jej prawo do zwrotu nadwyżki VAT wynikającej z faktur dokumentujących poniesione wydatki.

Organy muszą uwzględniać realia rynkowe i wszystkie okoliczności sprawy

Bardziej racjonalne i „rynkowe” podejście zaprezentował jednak rozpoznający sprawę WSA w Łodzi, który w wyroku z dnia 14 lipca 2020 r. sygn. akt I SA/Łd 297/20 stanął po stronie podatnika. Zdaniem Sądu organy nie wykazały w sposób przekonujący, że zasadność zwrotu VAT faktycznie wymagała dalszej, dodatkowej weryfikacji. Okoliczności i działania podatnika towarzyszące inwestycji miały w ocenie WSA charakter racjonalny i wiarygodny. Sąd odniósł się również do wcześniejszego, zapadłego w sprawie tego samego podatnika, orzeczenia, w którym skład sędziowski krytycznie ocenił przedłużenie weryfikacji zwrotu VAT jedynie z powodu braku wiary (…) organów w racjonalność inicjatywy gospodarczej skarżącej, w tym zwłaszcza w to, że cel gospodarczy zostanie zrealizowany.

Sąd podkreślił, że w przypadku tak skomplikowanego zamierzenia inwestycyjnego jak w omawianej sprawie, należy jednoznacznie ustalić, jakie są prawne warunki uruchomienia i funkcjonowania inwestycji oraz na jakim etapie ich realizacji znajduje się podatnik. Tym samym WSA w Łodzi jednoznacznie wskazał, że w toku rozpoznawania indywidualnych spraw podatkowych organy fiskalne muszą uwzględniać realia gospodarcze, a uzasadnienia podjętych rozstrzygnięć mieć oparcie w okolicznościach faktycznych sprawy. Omawiane orzeczenie to pozytywny sygnał dla podatników, którzy mogą mieć nadzieję, że urzędnicy decydujący np. o zwrocie nadwyżki VAT zaczną uważniej przyglądać się realiom biznesowym, w których działa przedsiębiorca i zamiast poprzestawać na własnym, często nieuzasadnionym przekonaniu (wyobrażeniu?), wezmą je pod uwagę decydując o prawach i obowiązkach podatników.

Radca prawny Adam Klęczar
Kancelaria Empirium

Polecamy: Oferta specjalna: Pakiet książek – Nowa matryca stawek VAT Towary i Usługi z programem INFORLEX PKWiU + CN, stawki VAT i WIS na 2 m-ce

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasadzka legislacyjna na fundacje rodzinne. Krytyczna analiza projektu nowelizacji ustawy o CIT z dnia 29 sierpnia 2025 r.

"Niczyje zdrowie, wolność ani mienie nie są bezpieczne, kiedy obraduje parlament" - ostrzega sentencja często błędnie przypisywana Markowi Twainowi, której rzeczywistym autorem jest Gideon J. Tucker, dziewiętnastowieczny amerykański prawnik i sędzia Sądu Najwyższego stanu Nowy Jork. Ta gorzka refleksja, wypowiedziana w 1866 roku w kontekście chaotycznego procesu legislacyjnego w Albany, nabiera szczególnej aktualności w obliczu współczesnych praktyk legislacyjnych.

Tryby wystawiania faktur w KSeF – jak i kiedy z nich korzystać?

Od 2026 roku KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców, a sposób wystawiania faktur zmieni się na zawsze. System przewiduje różne tryby – online, offline24, awaryjny – aby zapewnić firmom ciągłość działania w każdych warunkach. Dzięki temu nawet brak internetu czy awaria serwerów nie zatrzyma procesu fakturowania.

Nowe limity podatkowe na 2026 rok - co musisz wiedzieć już dziś? Wyliczenia i konsekwencje

Rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom realne zmiany – limity podatkowe zostaną obniżone w wyniku przeliczenia według niższego kursu euro. Granica przychodów dla małego podatnika spadnie do 8 517 000 zł, a limit jednorazowej amortyzacji do 212 930 zł. To pozornie drobna korekta, która w praktyce może zdecydować o utracie ulg, uproszczeń i korzystnych form rozliczeń.

Samofakturowanie w KSeF – jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces?

Samofakturowanie pozwala nabywcy wystawiać faktury w imieniu sprzedawcy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces w systemie KSeF.

REKLAMA

SmartKSeF – jak bezpiecznie wystawiać e-faktury

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zmienia sposób dokumentowania transakcji w Polsce. Od 2026 r. e-faktura stanie się obowiązkowa, a przedsiębiorcy muszą przygotować się na różne scenariusze działania systemu. W praktyce oznacza to, że kluczowe staje się korzystanie z rozwiązań, które automatyzują proces i minimalizują ryzyka. Jednym z nich jest SmartKSeF – narzędzie wspierające firmy w bezpiecznym i zgodnym z prawem wystawianiu faktur ustrukturyzowanych.

Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

REKLAMA

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

REKLAMA