REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ważne wyroki w sprawach podatkowych – sądy administracyjne powstrzymują kontrowersyjne działania fiskusa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
EMPIRIUM Jaroń Klęczar spółka cywilna
DORADCY PODATKOWI I RADCOWIE PRAWNI
Adam Klęczar, radca prawny
Ważne wyroki w sprawach podatkowych – sądy administracyjne powstrzymują kontrowersyjne działania fiskusa /fot. Shutterstock
Ważne wyroki w sprawach podatkowych – sądy administracyjne powstrzymują kontrowersyjne działania fiskusa /fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W ostatnim czasie zapadły ważne rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, które mogą istotnie wspomóc argumentację przedstawianą przez podatników w sporze z organami podatkowymi. NSA krytycznie ocenił praktykę urzędników skarbowych polegającą na wszczynaniu postępowań karnych skarbowych jedynie w celu zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Z kolei WSA w Łodzi wskazał, że rozstrzygnięcia organów fiskalnych, np. w przedmiocie przedłużenia terminu zwrotu VAT, muszą być należycie uzasadnione i mieć oparcie w realiach sprawy, a swoboda decyzji fiskusa ma swoje granice.

Gdy przedawnienie blisko, ratunkiem wszczęcie postępowania karnoskarbowego

REKLAMA

Od wielu lat kontrowersje budziło działanie organów skarbowych polegające na wszczynaniu w toku postępowania podatkowego również postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Urzędnicy decydowali się na taki krok najczęściej, gdy w ramach rozpoznawanej sprawy zbliżał się termin przedawnienia zobowiązania podatkowego, które następuje co do zasady z upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku.

REKLAMA

W świetle art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu m.in. z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Treść przepisu pozostawia organom KAS spory margines swobody, dlatego też w celu zapobieżenia przedawnieniu zobowiązania podatkowego urzędnicy chętnie i wielu przypadkach instrumentalnie korzystali ze swojego uprawnienia, często nie podejmując w ramach procedury karnej skarbowej (KKS) żadnych czynności. Zawieszenie biegu przedawnienia powoduje bowiem samo wszczęcie postępowania i zawiadomienie o nim podatnika, bez konieczności aktywnego działania ze strony finansowego organu postępowania przygotowawczego.

Sądy krytycznie o metodach urzędników

REKLAMA

Jakkolwiek kwestia wszczynania postępowań KKS jedynie w celu powstrzymania biegu przedawnienia rodziła spory między podatnikami a fiskusem od dłuższego czasu, dopiero Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zdecydował się bliżej przyjrzeć problemowi. W sprawie dotyczącej opodatkowania niższą stawką VAT usług świadczonych przez pewnego przedsiębiorcę działającego w branży fast food organ podatkowy usiłował doprowadzić do zawieszenia biegu terminu przedawnienia wobec podatnika, który po uzyskaniu korzystnych dla siebie interpretacji indywidualnych prawa podatkowego skorygował złożone wcześniej deklaracje. Wbrew stanowisku wyrażonym w interpretacjach wydanych na rzecz firmy, fiskus uznał jednak, że do usług restauracyjnych zastosowanie powinna mieć wyższa stawka VAT. Mając na uwadze zbliżający się termin przedawnienia, organ zdecydował się wszcząć postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe w ten sposób „kupując” sobie nieco czasu.

Pomysł fiskusa krytycznie ocenił najpierw WSA we Wrocławiu w wyrokach sygn. akt I SA/Wr 365/19 oraz I SA/Wr 366/19. W uzasadnieniu rozstrzygnięć podkreślił, że wszczynając postępowanie karne skarbowe w innym celu, niż cel tego postępowania organ podatkowy nadużył swojej kompetencji, gdyż zrobił to jedynie w zamiarze zawieszenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. WSA we Wrocławiu wskazał, że na moment składania korekt VAT firma kierowała się wiedzą uzyskaną z otrzymanych interpretacji indywidualnych i decyzji. Była zatem starannym i przezornym przedsiębiorcą, niedziałającym w celu oszustwa lub nadużycia prawa, który wobec zmiany stanowiska fiskusa mógł w sposób uzasadniony oczekiwać, że postępowanie KKS nie zostanie wobec niego wszczęte. Sąd zwrócił uwagę, że organ był zainteresowany jedynie wszczęciem procedury karnej skarbowej, natomiast z akt sprawy nie wynika, aby był zainteresowany jego dalszym prowadzeniem i zakończeniem.

Stanowisko WSA we Wrocławiu w dużej mierze podzielił Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 30 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 128/20 oraz I FSK 42/20, wskazując, że sądy administracyjne mają prawo kontrolować, czy organy skarbowe nie wszczynają postępowań KKS w sposób instrumentalny (merytoryczna ocena procedury należy do sądu powszechnego). NSA podkreślił, że takie działanie ze strony fiskusa pozbawia podatnika prawa do podniesienia zarzutu przedawnienia zobowiązania podatkowego, zatem może on kwestionować je w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawomocne i przełomowe orzeczenia NSA, jakkolwiek wiążące tylko w indywidualnych sprawach, dają wszystkim podatnikom mocny argument w sporze z organami skarbowymi usiłującymi w sposób nieuzasadniony i niemający oparcia w okolicznościach sprawy wszczynać postępowania karne skarbowe. Niewątpliwie należy się teraz spodziewać, że w celu uniknięcia przedawnienia fiskus w dalszym ciągu będzie inicjować takie procedury, natomiast aby uzasadnić taki krok zacznie podejmować bardziej intensywne czynności (np. przesłuchania strony i świadków), tak aby nie spotkać się zarzutem wszczynania procedury w sposób instrumentalny. Z tego względu w dalszym ciągu należy być dobrze przygotowanym do konfrontacji z fiskusem, zarówno w toku postępowania podatkowego, jak i karnoskarbowego.

Fiskus nie oddaje VAT, bo nie wierzy w powodzenie biznesu?

Trzeba przyznać, że pomysłowość organów podatkowych, weryfikujących zasadność zwrotu VAT, w uzasadnianiu swoich rozstrzygnąć potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych w boju z fiskusem pełnomocników i przedsiębiorców. W pewnej sprawie zawisłej przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi urząd skarbowy długo kwestionował wysokość kwoty podatku naliczonego, o której zwrot ubiegał się podatnik. Organ argumentował, że z okoliczności sprawy nie wynika, aby podatnik w istocie zamierzał rozpocząć działalność oraz sfinalizować budowę inwestycji, na którą poniósł udokumentowane fakturami VAT wydatki. Ukończenie linii technologicznej w ramach planowanej inwestycji było w ocenie fiskusa poza finansowym zasięgiem przedsiębiorcy biorąc pod uwagę szacunkowy koszt jej wzniesienia. Podejrzenia urzędników wzbudził tez fakt, że udziałowcy, od których spółka-podatnik VAT uzyskała finansowanie na budowę linii technologicznej, byli osobami młodymi, a ponadto firma nie posiadała, zdaniem skarbówki,  wystarczającego majątku oraz stosownych umów z kontrahentami. Okoliczności te doprowadziły organ do wniosku, że spółka w istocie nie wykonuje czynności opodatkowanych VAT, a w konsekwencji nie przysługuje jej prawo do zwrotu nadwyżki VAT wynikającej z faktur dokumentujących poniesione wydatki.

Organy muszą uwzględniać realia rynkowe i wszystkie okoliczności sprawy

Bardziej racjonalne i „rynkowe” podejście zaprezentował jednak rozpoznający sprawę WSA w Łodzi, który w wyroku z dnia 14 lipca 2020 r. sygn. akt I SA/Łd 297/20 stanął po stronie podatnika. Zdaniem Sądu organy nie wykazały w sposób przekonujący, że zasadność zwrotu VAT faktycznie wymagała dalszej, dodatkowej weryfikacji. Okoliczności i działania podatnika towarzyszące inwestycji miały w ocenie WSA charakter racjonalny i wiarygodny. Sąd odniósł się również do wcześniejszego, zapadłego w sprawie tego samego podatnika, orzeczenia, w którym skład sędziowski krytycznie ocenił przedłużenie weryfikacji zwrotu VAT jedynie z powodu braku wiary (…) organów w racjonalność inicjatywy gospodarczej skarżącej, w tym zwłaszcza w to, że cel gospodarczy zostanie zrealizowany.

Sąd podkreślił, że w przypadku tak skomplikowanego zamierzenia inwestycyjnego jak w omawianej sprawie, należy jednoznacznie ustalić, jakie są prawne warunki uruchomienia i funkcjonowania inwestycji oraz na jakim etapie ich realizacji znajduje się podatnik. Tym samym WSA w Łodzi jednoznacznie wskazał, że w toku rozpoznawania indywidualnych spraw podatkowych organy fiskalne muszą uwzględniać realia gospodarcze, a uzasadnienia podjętych rozstrzygnięć mieć oparcie w okolicznościach faktycznych sprawy. Omawiane orzeczenie to pozytywny sygnał dla podatników, którzy mogą mieć nadzieję, że urzędnicy decydujący np. o zwrocie nadwyżki VAT zaczną uważniej przyglądać się realiom biznesowym, w których działa przedsiębiorca i zamiast poprzestawać na własnym, często nieuzasadnionym przekonaniu (wyobrażeniu?), wezmą je pod uwagę decydując o prawach i obowiązkach podatników.

Radca prawny Adam Klęczar
Kancelaria Empirium

Polecamy: Oferta specjalna: Pakiet książek – Nowa matryca stawek VAT Towary i Usługi z programem INFORLEX PKWiU + CN, stawki VAT i WIS na 2 m-ce

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Badania techniczne pojazdów: Nowe stawki już od 19 września! Zobacz tabelę

Od 19 września kierowców w Polsce czekają wyższe opłaty za badania techniczne pojazdów. Zmiana ta, wprowadzona po ponad 20 latach, ma na celu urealnienie kosztów funkcjonowania stacji kontroli i dostosowanie ich do współczesnych realiów gospodarczych. Ministerstwo infrastruktury podkreśla, że nowe stawki – choć wyższe – nadal pozostaną jednymi z najniższych w Europie, a przy tym zapewnią sprawiedliwą równowagę między interesem przedsiębiorców a możliwościami finansowymi kierowców.

Masz firmę i słaby Internet? Sprawdź, co odpowiada rząd na problemy z KSeF

Obowiązkowe e-fakturowanie w KSeF od 2026 r. ma być rewolucją w rozliczeniach VAT, ale wielu przedsiębiorców obawia się braku stabilnego Internetu, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Posłanka Iwona Krawczyk pyta ministra finansów o rozwiązania awaryjne i wsparcie dla firm. Znamy odpowiedź resortu.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

REKLAMA

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

REKLAMA

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

Miliardy złotych na fikcyjnych fakturach. W pół roku fiskus wykrył oszustwa na ponad 4,1 mld zł [DANE MF]

W 6 miesięcy br. liczba wykrytych fikcyjnych faktur była o prawie 3% mniejsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak zaznaczają eksperci, KAS stosuje coraz skuteczniejsze cyfrowe narzędzia weryfikujące. Algorytmy z użyciem sztucznej inteligencji są dużo szybsze i dokładniejsze w wyłapywaniu oszustw niż metody tradycyjne. Jednocześnie oszuści są mniej skłonni do podejmowania ryzyka. Ostatnio wartość brutto wynikająca z fikcyjnych faktur wyniosła ponad 4,1 mld zł, a więc o przeszło 3% mniej niż rok wcześniej.

REKLAMA