Odliczanie VAT z faktur za media (np. gaz, wodę, energię elektryczną)

Faktury za media - odliczenie VAT

Podstawą odliczenia VAT (tj. obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego) z tytułu dostawy energii elektrycznej, gazu ziemnego oraz świadczenia usług związanych z dostarczaniem wody jest faktura. Oczywiście chodzi tu o fakturę rozumianą jako dokument w formie papierowej lub elektronicznej zawierający dane wymienione w art. 106e ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT). W rozporządzeniu Ministra Finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1485) określono przypadki, gdy faktury mogą zawierać węższy zakres danych.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, przysługuje nabywcom mediów będących podatnikami, o których mowa w art. 15, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (z pewnymi wyjątkami określonymi w ustawie) - art. 86 ust. 1 i art. 88 ustawy o VAT.

Natomiast dostawcy mediów mają obowiązek rozliczenia podatku należnego wykazanego w wystawionej przez nich fakturze z tytułu dostawy mediów. Dostawcom mediów przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących dokonane na ich rzecz dostawy towarów i usług, wykorzystywanych do działalności opodatkowanej VAT-em.

Polecamy: Akademia VAT

Termin odliczenia

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego u podatnika nabywającego media powstaje w rozliczeniu za okres, w którym spełnione zostaną łącznie następujące warunki (Art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT):

1. w odniesieniu do nabytych przez niego mediów powstał u dostawcy mediów obowiązek podatkowy z tytułu dostawy mediów (nastąpi to w chwili zajścia wcześniejszego ze zdarzeń: wystawienie faktury albo upływ terminu płatności),

2. nabywca posiada fakturę dokumentującą dostawę mediów.

   

   Autopromocja

   Sprawozdanie finansowe 2024
   Przykłady, schematy, tabele, wzory

   Sprawdź

Jeżeli nabywca nie odliczy podatku naliczonego za ten okres ma prawo to zrobić w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).

Nawet w sytuacji, gdy u dostawcy mediów powstanie obowiązek podatkowy z chwilą upływu terminu płatności za media, nabywca nie będzie mógł odliczyć podatku naliczonego z tytułu tej dostawy dopóki nie otrzyma faktury.

Faktury pro-forma, prognozy

Minister Finansów podkreśla, że przepisy dotyczące podatku od towarów i usług nie przewidują, w celu dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wystawiania dokumentów określanych mianem faktur „pro-forma”. Wyraźne oznaczenie tego dokumentu wyrazami „pro forma” powoduje co do zasady, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów o VAT, gdyż podmiot wystawiający taki dokument jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktura. Wystawienie takiego dokumentu nie będzie powodować zatem skutków w zakresie podatku VAT, tj. obowiązku zapłaty wykazanego w tym dokumencie podatku oraz nie stanowi dla kontrahenta podstawy do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT.

Wyjaśnienia MF dotyczące faktur pro-forma zostały opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Wyjaśnienia te pozostają aktualne również w odniesieniu do obecnie obowiązujących przepisów.

W przypadku dokumentów określanych mianem „prognozy”, ustalenie czy mogą być one uznane za faktury, wymaga każdorazowej oceny (zważywszy, że faktury dokumentujące dostawę mediów mogą być wystawiane przed dokonaną dostawą i opierać się na danych „prognozowych”). Aby dany dokument był uznany za fakturę dla celów podatku od towarów i usług, musi dokumentować transakcję podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem oraz zawierać dane wymienione w art. 106e ustawy o VAT.

Faktura „prognozowa” wystawiana w celu udokumentowania dostawy mediów i zawierająca dane określone w art. 106e ustawy o VAT będzie uznana za fakturę w rozumieniu VAT i będzie wywoływać skutki w tym podatku (tj. obowiązek zapłaty wykazanego w tym dokumencie podatku oraz będzie stanowić dla kontrahenta podstawę do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT.

Minister podkreślił jednak, że gdy „prognoza” będzie pełniła jedynie funkcję informacyjną (np. powiadomienie nabywców o planowanych należnościach za przyszłe okresy rozliczeniowe) oraz nie będzie zawierała odpowiednich danych, dokument taki, nie może być uznany za fakturę i nie wywołuje skutków w VAT.

Odliczenie VAT w przypadku małych podatników

Wyżej opisane przesłanki odliczenia VAT z faktury dokumentującej dostawę mediów nie uzależniają prawa do odliczenia VAT od opłacenia faktur przez nabywcę mediów.

Wyjątkiem byłaby jednak sytuacja, w której nabywca mediów byłby małym podatnikiem rozliczającym VAT kasowo (regulacje dot. małego podatnika zawiera art. 2 pkt 25 i art. 21 ustawy o VAT). U takiego podatnika prawo do odliczenia podatku naliczonego jest uzależnione od zapłaty faktur na rzecz swoich kontrahentów (Art. 86 ust. 10, ust. 10b pkt 1 i ust. 10e ustawy o VAT).

Ulga na "złe długi"

Warto też wskazać na regulacje dotyczące tzw. ulgi na złe długi (art. 89a i 89b ustawy o VAT). W przypadku nieuregulowania przez nabywcę mediów należności wynikającej z faktury za media, w terminie 150 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub fakturze, nabywca co do zasady będzie miał obowiązek dokonania korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury.

Korekta odliczenia

Jak już wspomniano podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w zakresie w jakim towary i usług są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Jeżeli warunki te nie zostaną spełnione prawo do odliczenia nie może być przyznane. W przypadku zmiany wykorzystania towarów lub usług do czynności opodatkowanych, ustawa o VAT zawiera stosowne regulacje dotyczące korekty rozliczeń, w tym dotyczące wystawiania faktur korygujących (w przypadku zmiany warunków realizacji transakcji).

---

Obowiązek podatkowy w VAT przy dostawie mediów

Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy mediów powstaje z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a i b tiret drugie ustawy o VAT).

Dostawca mediów ma obowiązek wystawienia faktury dokumentującej dostawę mediów na rzecz podatników podatku od towarów i usług (art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Faktura powinna być wystawiona nie później niż z upływem terminu płatności (art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT).

Faktura może być wystawiona wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy mediów, jeżeli zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy (art. 106i ust. 8 ustawy o VAT). Gdy dostawca mediów nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu na jej wystawienie, tj. z upływem terminu płatności (art. 19a ust. 7 ustawy o VAT).

Otrzymanie przed dokonaniem dostawy mediów całości lub części zapłaty nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Zasada opodatkowania płatności przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi została bowiem w tych przypadkach wyłączona (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT).

Zatem moment upływu terminu płatności jest ostatecznym terminem powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy mediów o ile przed tym terminem nie zostanie wystawiona faktura.