Odliczanie VAT z faktur za media (np. gaz, wodę, energię elektryczną)

Faktury za media - odliczenie VAT

Podstawą odliczenia VAT (tj. obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego) z tytułu dostawy energii elektrycznej, gazu ziemnego oraz świadczenia usług związanych z dostarczaniem wody jest faktura. Oczywiście chodzi tu o fakturę rozumianą jako dokument w formie papierowej lub elektronicznej zawierający dane wymienione w art. 106e ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT). W rozporządzeniu Ministra Finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1485) określono przypadki, gdy faktury mogą zawierać węższy zakres danych.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, przysługuje nabywcom mediów będących podatnikami, o których mowa w art. 15, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (z pewnymi wyjątkami określonymi w ustawie) - art. 86 ust. 1 i art. 88 ustawy o VAT.

Natomiast dostawcy mediów mają obowiązek rozliczenia podatku należnego wykazanego w wystawionej przez nich fakturze z tytułu dostawy mediów. Dostawcom mediów przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących dokonane na ich rzecz dostawy towarów i usług, wykorzystywanych do działalności opodatkowanej VAT-em.

Polecamy: Akademia VAT

Termin odliczenia

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego u podatnika nabywającego media powstaje w rozliczeniu za okres, w którym spełnione zostaną łącznie następujące warunki (Art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT):

1. w odniesieniu do nabytych przez niego mediów powstał u dostawcy mediów obowiązek podatkowy z tytułu dostawy mediów (nastąpi to w chwili zajścia wcześniejszego ze zdarzeń: wystawienie faktury albo upływ terminu płatności),

2. nabywca posiada fakturę dokumentującą dostawę mediów.

Jeżeli nabywca nie odliczy podatku naliczonego za ten okres ma prawo to zrobić w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).

Nawet w sytuacji, gdy u dostawcy mediów powstanie obowiązek podatkowy z chwilą upływu terminu płatności za media, nabywca nie będzie mógł odliczyć podatku naliczonego z tytułu tej dostawy dopóki nie otrzyma faktury.

Faktury pro-forma, prognozy

Minister Finansów podkreśla, że przepisy dotyczące podatku od towarów i usług nie przewidują, w celu dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wystawiania dokumentów określanych mianem faktur „pro-forma”. Wyraźne oznaczenie tego dokumentu wyrazami „pro forma” powoduje co do zasady, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów o VAT, gdyż podmiot wystawiający taki dokument jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktura. Wystawienie takiego dokumentu nie będzie powodować zatem skutków w zakresie podatku VAT, tj. obowiązku zapłaty wykazanego w tym dokumencie podatku oraz nie stanowi dla kontrahenta podstawy do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT.

Wyjaśnienia MF dotyczące faktur pro-forma zostały opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Wyjaśnienia te pozostają aktualne również w odniesieniu do obecnie obowiązujących przepisów.

W przypadku dokumentów określanych mianem „prognozy”, ustalenie czy mogą być one uznane za faktury, wymaga każdorazowej oceny (zważywszy, że faktury dokumentujące dostawę mediów mogą być wystawiane przed dokonaną dostawą i opierać się na danych „prognozowych”). Aby dany dokument był uznany za fakturę dla celów podatku od towarów i usług, musi dokumentować transakcję podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem oraz zawierać dane wymienione w art. 106e ustawy o VAT.

Faktura „prognozowa” wystawiana w celu udokumentowania dostawy mediów i zawierająca dane określone w art. 106e ustawy o VAT będzie uznana za fakturę w rozumieniu VAT i będzie wywoływać skutki w tym podatku (tj. obowiązek zapłaty wykazanego w tym dokumencie podatku oraz będzie stanowić dla kontrahenta podstawę do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT.

Minister podkreślił jednak, że gdy „prognoza” będzie pełniła jedynie funkcję informacyjną (np. powiadomienie nabywców o planowanych należnościach za przyszłe okresy rozliczeniowe) oraz nie będzie zawierała odpowiednich danych, dokument taki, nie może być uznany za fakturę i nie wywołuje skutków w VAT.

Odliczenie VAT w przypadku małych podatników

Wyżej opisane przesłanki odliczenia VAT z faktury dokumentującej dostawę mediów nie uzależniają prawa do odliczenia VAT od opłacenia faktur przez nabywcę mediów.

Wyjątkiem byłaby jednak sytuacja, w której nabywca mediów byłby małym podatnikiem rozliczającym VAT kasowo (regulacje dot. małego podatnika zawiera art. 2 pkt 25 i art. 21 ustawy o VAT). U takiego podatnika prawo do odliczenia podatku naliczonego jest uzależnione od zapłaty faktur na rzecz swoich kontrahentów (Art. 86 ust. 10, ust. 10b pkt 1 i ust. 10e ustawy o VAT).

Ulga na "złe długi"

Warto też wskazać na regulacje dotyczące tzw. ulgi na złe długi (art. 89a i 89b ustawy o VAT). W przypadku nieuregulowania przez nabywcę mediów należności wynikającej z faktury za media, w terminie 150 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub fakturze, nabywca co do zasady będzie miał obowiązek dokonania korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury.

Korekta odliczenia

Jak już wspomniano podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w zakresie w jakim towary i usług są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Jeżeli warunki te nie zostaną spełnione prawo do odliczenia nie może być przyznane. W przypadku zmiany wykorzystania towarów lub usług do czynności opodatkowanych, ustawa o VAT zawiera stosowne regulacje dotyczące korekty rozliczeń, w tym dotyczące wystawiania faktur korygujących (w przypadku zmiany warunków realizacji transakcji).