Odliczenie podatku VAT od zakupów dokonanych przed rejestracją jako podatnik VAT

Z czasem liczne interpretacje podatkowe i stanowiska sądów zaczęły podzielać tę opinię. Jeśli bowiem podatnikowi zabroni się odliczenia VAT, może to przeczyć – w określonych przypadkach – podstawowym zasadom podatku, czyli jego proporcjonalności i neutralności. Podatnikowi powinno więc przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w takim zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Autopromocja

Rejestracja jako podatnik VAT

Jeszcze przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej podatnik powinien złożyć w Urzędzie Skarbowym zgłoszenie rejestracyjne. Zapis ten wynika wprost z ustawy o VAT, art. 86 ust. 1 mówiący o odliczeniu i art. 96 ust. 1 o rejestracji.

Podczas lektury tych artykułów szczególnie warto zwrócić uwagę na to, że nie pozbawiają one podatnika prawa do odliczenia podatku od zakupów dokonanych przed rejestracją.

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

Jeśli więc dane zakupy spełniają przesłanki wykorzystania do wykonywania bieżącej lub przyszłej działalności opodatkowanej po wykonaniu rejestracji można rozliczyć je w deklaracji:

- składanej za okres sprzed rejestracji (jeśli podatnik dokonywał wówczas zakupów jako niezarejestrowany podatnik VAT) lub

- deklaracji składanej już po okresie rejestracji.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Warto pamiętać, że przed rejestracją podatnik nie mógł dokonywać sprzedaży zwolnionej z art. 113 ustawy 1 lub 9 ustawy o VAT (czyli zwolnienia z tytułu obrotu 150 000 zł), ponieważ oznaczałoby to wówczas, że dokonane przed rejestracją zakupy były związane z działalnością zwolnioną z VAT.

Zmiany w VAT od 1 stycznia 2014 r. - vademecum

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Faktury i fakturowanie od 1 stycznia 2014 r.

Błędy w deklaracjach rocznych PIT

Firma X została założona na początku 2013 roku. Od chwili otwarcia działalności do chwili dokonania pierwszej czynności opodatkowanej nie była zarejestrowana jako płatnik VAT. W grudniu 2013, przed dokonaniem pierwszej sprzedaży, firma X złożyła VAT-R i zarejestrowała się do VAT.

Wydatki poniesione przed rejestracją firma X rozliczy w deklaracjach, które przypadają za właściwe okresy rozliczeniowe dotyczące możliwości rozliczenia danych wydatków. Zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, aby rozliczyć faktury ze stycznia 2013, mimo braku rejestracji na dany okres, firma powinna złożyć deklarację za ten okres: „Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych”.

Firma X dokonała pierwszej czynności opodatkowanej w styczniu 2013. Wystawiła fakturę na stawkę 23%, jednak nie zarejestrowała się do VAT na czas. Zarejestrowała się w grudniu i wówczas złożyła zaległe deklaracje.

Jeśli w danym przypadku firma nie dopełniła formalności na czas, wciąż przysługuje jej prawo do odliczenia podatku VAT. Musi złożyć deklarację VAT-R i zapłacić podatek pomniejszony o zakupy służące sprzedaży opodatkowanej.

Firma X dokonała pierwszej sprzedaży w styczniu 2013. Następnie dalej wystawiała rachunki, a po zarejestrowaniu do VAT chciała odliczyć podatek od zakupów, które poniosła w trakcie prowadzenia działalności. Ponieważ zakupy służyły działalności zwolnionej z VAT, Urząd Skarbowy zakwestionował odliczenie podatku od zakupów. Możliwości odliczenia VAT w danym przypadku zostaną przedstawione w dalszej części artykułu.

Odliczenie VAT w przypadku rejestracji do VAT

Jeżeli  podatnik rezygnujący ze zwolnienia podmiotowego VAT  chce odzyskać naliczony mu podatek, może dokonać korekty tego podatku, a także częściowego odliczenia VAT:

- dla środków trwałych,

- wartości niematerialnych i prawnych,

- innych składników majątku,

- usług,

- innych towarów handlowych

na zasadach określonych w art. 91 ust 7-7d ustawy o VAT.

Od 2014 roku zmieniły się przepisy dotyczące możliwości odliczenia VAT w przypadku przejścia na płatnika VAT. Do grudnia 2013 aby rozliczyć VAT od towarów handlowych podatnik – w sytuacji rejestracji na VAT – musiał sporządzić spis z natury na dzień zmiany.

Taki spis był składany do Urzędu Skarbowego w terminie do 14 dni, a następnie - na podstawie złożonego remanentu - Naczelnik Urzędu przychylał się do odliczenia VAT od towarów, które firma posiadła na dzień przejścia w wydanej przez Organ Podatkowy decyzji. Na koniec podatnik wskazywał wartość spisu w deklaracji, którą składał za pierwszy okres rozliczenia jako płatnika VAT.

Od 2014 roku sporządzenie spisu lub jego brak nie decydują już o możliwości odliczenia VAT (w przypadku przejścia na płatnika VAT). Odliczenie podatku od towarów handlowych jest możliwe jedynie na podstawie korekty rozliczonej zgodnie z art. 91 ust 7d ustawy o VAT.

Kwestia korekty, a odliczenie VAT

Podatnik powinien dokonać takiej korekty od wszystkich towarów handlowych i materiałów do produkcji, które są na stanie firmy, i które w momencie przejścia mają docelowo służyć sprzedaży opodatkowanej. Taka korekta jest wykazywana w polu „korekta podatku naliczonego od pozostałych nabyć” w wysokości VAT podlegającemu odliczeniu w deklaracji składanej za okres, w którym doszło do zmiany przeznaczenia użytkowania towarów.

Jeśli wartość początkowa wyposażenia i tak zwanych niskocennych składników majątku nie przekracza 15 000zł:

- wówczas korekta jest możliwa wtedy, gdy do końca okresu w którym zostały one oddane do użytkowania nie minęło 12 miesięcy.

Taką korektę należy wykazać w deklaracji vatowskiej w takiej samej pozycji, w której wykazuje się korektę dotyczącą towarów handlowych.

Jeżeli wartość początkowa środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych przekracza 15 000zł:

- wówczas korekty dokonuje się w okresie od 5 do 10 lat.

Okres wydłużony dotyczy nieruchomości.

Korekta, a środki trwałe

Firma  X nabyła w październiku 2012 roku środek trwały, który nie był nieruchomością, i którego wartość początkowa wynosiła 25000 zł plus 5750 zł VAT. Z dniem 01-01-2014 przeszła na rozliczenie jako płatnik VAT.

Podatnik ma prawo do korekty nieodliczonego VAT, ponieważ zmiana przeznaczenia do czynności opodatkowanych nastąpiła w 2014 roku. Warto zwrócić uwagę na to, ze podatnik może dokonać jedynie 3/5 korekty nieodliczonego podatku, ponieważ w 2012 i 2013 roku środek trwały służył czynnościom zwolnionym z VAT.

W przypadku środków trwałych korekta nie jest dokonywana jednorazowo, a w deklaracji składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku, w którym zmieniło się przeznaczenie środków. Obejmuje ona przy tym roczną część VAT do odliczenia. A zatem firma X będzie mogła odliczyć 1/5 podatku VAT od nabycia danego środka, czyli 1 150zł w deklaracji VAT-7/7K, którą należy złożyć za styczeń, albo za pierwszy kwartał 2015 roku. Jeśli przeznaczenie środka trwałego nie ulegnie zmianie, dalsza wartość będzie odliczona w 2016 i 2017 roku.