Odliczenie podatku VAT od zakupów dokonanych przed rejestracją jako podatnik VAT

Z czasem liczne interpretacje podatkowe i stanowiska sądów zaczęły podzielać tę opinię. Jeśli bowiem podatnikowi zabroni się odliczenia VAT, może to przeczyć – w określonych przypadkach – podstawowym zasadom podatku, czyli jego proporcjonalności i neutralności. Podatnikowi powinno więc przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w takim zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Rejestracja jako podatnik VAT

Jeszcze przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej podatnik powinien złożyć w Urzędzie Skarbowym zgłoszenie rejestracyjne. Zapis ten wynika wprost z ustawy o VAT, art. 86 ust. 1 mówiący o odliczeniu i art. 96 ust. 1 o rejestracji.

Podczas lektury tych artykułów szczególnie warto zwrócić uwagę na to, że nie pozbawiają one podatnika prawa do odliczenia podatku od zakupów dokonanych przed rejestracją.

Jeśli więc dane zakupy spełniają przesłanki wykorzystania do wykonywania bieżącej lub przyszłej działalności opodatkowanej po wykonaniu rejestracji można rozliczyć je w deklaracji:

- składanej za okres sprzed rejestracji (jeśli podatnik dokonywał wówczas zakupów jako niezarejestrowany podatnik VAT) lub

- deklaracji składanej już po okresie rejestracji.

Warto pamiętać, że przed rejestracją podatnik nie mógł dokonywać sprzedaży zwolnionej z art. 113 ustawy 1 lub 9 ustawy o VAT (czyli zwolnienia z tytułu obrotu 150 000 zł), ponieważ oznaczałoby to wówczas, że dokonane przed rejestracją zakupy były związane z działalnością zwolnioną z VAT.

Zmiany w VAT od 1 stycznia 2014 r. - vademecum

Faktury i fakturowanie od 1 stycznia 2014 r.

Błędy w deklaracjach rocznych PIT

Firma X została założona na początku 2013 roku. Od chwili otwarcia działalności do chwili dokonania pierwszej czynności opodatkowanej nie była zarejestrowana jako płatnik VAT. W grudniu 2013, przed dokonaniem pierwszej sprzedaży, firma X złożyła VAT-R i zarejestrowała się do VAT.

Wydatki poniesione przed rejestracją firma X rozliczy w deklaracjach, które przypadają za właściwe okresy rozliczeniowe dotyczące możliwości rozliczenia danych wydatków. Zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, aby rozliczyć faktury ze stycznia 2013, mimo braku rejestracji na dany okres, firma powinna złożyć deklarację za ten okres: „Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych”.

Firma X dokonała pierwszej czynności opodatkowanej w styczniu 2013. Wystawiła fakturę na stawkę 23%, jednak nie zarejestrowała się do VAT na czas. Zarejestrowała się w grudniu i wówczas złożyła zaległe deklaracje.

Jeśli w danym przypadku firma nie dopełniła formalności na czas, wciąż przysługuje jej prawo do odliczenia podatku VAT. Musi złożyć deklarację VAT-R i zapłacić podatek pomniejszony o zakupy służące sprzedaży opodatkowanej.

Firma X dokonała pierwszej sprzedaży w styczniu 2013. Następnie dalej wystawiała rachunki, a po zarejestrowaniu do VAT chciała odliczyć podatek od zakupów, które poniosła w trakcie prowadzenia działalności. Ponieważ zakupy służyły działalności zwolnionej z VAT, Urząd Skarbowy zakwestionował odliczenie podatku od zakupów. Możliwości odliczenia VAT w danym przypadku zostaną przedstawione w dalszej części artykułu.

Odliczenie VAT w przypadku rejestracji do VAT

Jeżeli  podatnik rezygnujący ze zwolnienia podmiotowego VAT  chce odzyskać naliczony mu podatek, może dokonać korekty tego podatku, a także częściowego odliczenia VAT:

- dla środków trwałych,

- wartości niematerialnych i prawnych,

- innych składników majątku,

- usług,

- innych towarów handlowych

na zasadach określonych w art. 91 ust 7-7d ustawy o VAT.

Od 2014 roku zmieniły się przepisy dotyczące możliwości odliczenia VAT w przypadku przejścia na płatnika VAT. Do grudnia 2013 aby rozliczyć VAT od towarów handlowych podatnik – w sytuacji rejestracji na VAT – musiał sporządzić spis z natury na dzień zmiany.

Taki spis był składany do Urzędu Skarbowego w terminie do 14 dni, a następnie - na podstawie złożonego remanentu - Naczelnik Urzędu przychylał się do odliczenia VAT od towarów, które firma posiadła na dzień przejścia w wydanej przez Organ Podatkowy decyzji. Na koniec podatnik wskazywał wartość spisu w deklaracji, którą składał za pierwszy okres rozliczenia jako płatnika VAT.

Od 2014 roku sporządzenie spisu lub jego brak nie decydują już o możliwości odliczenia VAT (w przypadku przejścia na płatnika VAT). Odliczenie podatku od towarów handlowych jest możliwe jedynie na podstawie korekty rozliczonej zgodnie z art. 91 ust 7d ustawy o VAT.

Kwestia korekty, a odliczenie VAT

Podatnik powinien dokonać takiej korekty od wszystkich towarów handlowych i materiałów do produkcji, które są na stanie firmy, i które w momencie przejścia mają docelowo służyć sprzedaży opodatkowanej. Taka korekta jest wykazywana w polu „korekta podatku naliczonego od pozostałych nabyć” w wysokości VAT podlegającemu odliczeniu w deklaracji składanej za okres, w którym doszło do zmiany przeznaczenia użytkowania towarów.

Jeśli wartość początkowa wyposażenia i tak zwanych niskocennych składników majątku nie przekracza 15 000zł:

- wówczas korekta jest możliwa wtedy, gdy do końca okresu w którym zostały one oddane do użytkowania nie minęło 12 miesięcy.

Taką korektę należy wykazać w deklaracji vatowskiej w takiej samej pozycji, w której wykazuje się korektę dotyczącą towarów handlowych.

Jeżeli wartość początkowa środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych przekracza 15 000zł:

- wówczas korekty dokonuje się w okresie od 5 do 10 lat.

Okres wydłużony dotyczy nieruchomości.

Korekta, a środki trwałe

Firma  X nabyła w październiku 2012 roku środek trwały, który nie był nieruchomością, i którego wartość początkowa wynosiła 25000 zł plus 5750 zł VAT. Z dniem 01-01-2014 przeszła na rozliczenie jako płatnik VAT.

Podatnik ma prawo do korekty nieodliczonego VAT, ponieważ zmiana przeznaczenia do czynności opodatkowanych nastąpiła w 2014 roku. Warto zwrócić uwagę na to, ze podatnik może dokonać jedynie 3/5 korekty nieodliczonego podatku, ponieważ w 2012 i 2013 roku środek trwały służył czynnościom zwolnionym z VAT.

W przypadku środków trwałych korekta nie jest dokonywana jednorazowo, a w deklaracji składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku, w którym zmieniło się przeznaczenie środków. Obejmuje ona przy tym roczną część VAT do odliczenia. A zatem firma X będzie mogła odliczyć 1/5 podatku VAT od nabycia danego środka, czyli 1 150zł w deklaracji VAT-7/7K, którą należy złożyć za styczeń, albo za pierwszy kwartał 2015 roku. Jeśli przeznaczenie środka trwałego nie ulegnie zmianie, dalsza wartość będzie odliczona w 2016 i 2017 roku.