REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Fikcyjny dostawca na fakturze a prawo do odliczenia VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
PwC Studio
Serwis prawno-podatkowy PwC
Fikcyjny dostawca na fakturze a prawo do odliczenia VAT
Fikcyjny dostawca na fakturze a prawo do odliczenia VAT

REKLAMA

REKLAMA

Fikcyjny dostawca na fakturze a prawo do odliczenia VAT. Podatnik VAT, który świadomie wskazał na fakturze fikcyjnego dostawcę (tj. podmiot, który nie był rzeczywistym dostawcą nabytych towarów) - nie może odliczyć VAT związanego z nabyciem dostarczonych mu towarów. Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 11 listopada 2021 r. (sygn. C‑281/20).

Dostawa towarów a VAT - fikcyjny dostawca na fakturze

Wyrok TSUE dotyczy hiszpańskiej spółki, która nabyła materiały przetwarzalne (złom), składając deklarację w systemie odwrotnego obciążenia VAT i rozszerzając odpowiednie faktury własne (dalej: Skarżąca).
W toku przeprowadzonej kontroli podatkowej wyszło na jaw, że rzekomy dostawca materiałów w rzeczywistości nie posiadał środków materialnych i osobistych niezbędnych do dostarczenia towarów, a tym samym wystawione przez Skarżącą faktury były nieprawdziwe. Hiszpańskie organy podatkowe uznały więc, że przedmiotowa transakcja stanowiła pozorną symulację, ponieważ tożsamość prawdziwego dostawcy została umyślnie zatajona. W konsekwencji, w ocenie organów, odliczenie przez spółkę VAT w związku z tą transakcją nie powinno było mieć miejsca, a na Skarżącą nałożona została kara pieniężna.

REKLAMA

Autopromocja

W związku z powyższym Skarżąca odwołała się do regionalnego sądu gospodarczo-administracyjnego, wskazując, że fakt zakupu materiałów przetwarzalnych należy uznać za bezsporny, zaś wskazanie fikcyjnego dostawcy ma jedynie znaczenie formalne, ponieważ nabycie towarów w rzeczywistości miało miejsce. Tym samym, w ocenie Skarżącej, nie można odmówić jej prawa do odliczenia VAT, ponieważ transakcja została zrealizowana. Ponadto, Skarżąca zastosowała system odwrotnego obciążenia, który stanowi nie tylko gwarancję poboru podatku VAT i jego kontrolę, lecz również brak jakiejkolwiek korzyści podatkowej dla podatnika.

Sąd I instancji nie zgodził się z argumentacją zaprezentowaną przez Skarżącą i oddalił skargę.

Polecamy: Komplet PODATKI 2022

Na powyższy wyrok Skarżąca wniosła apelację do sądu II instancji.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Sąd II instancji oddalił apelację Skarżącej na tej podstawie, że kontrola podatkowa w sposób wystarczający wykazała zatajenie tożsamości rzeczywistego dostawcy. W ocenie sądu, wskazanie dostawcy jako pozycja na fakturze nie może być traktowane jako swoista wzmianka o charakterze czysto formalnym, ponieważ stanowi element umożliwiający kontrolę prawidłowości łańcucha VAT i tym samym wpływa na zasadę neutralności podatku. Sąd wskazał również, że prawo do odliczenia VAT uzależnione jest od spełnienia określonych przesłanek materialnych, do których należy rzeczywiste istnienie osoby wskazanej jako dostawca. Tym samym okoliczność, że Skarżąca zastosowała mechanizm odwrotnego obciążenia w kontekście powyższej zasady pozostaje bez znaczenia.

Skarga kasacyjna i jej argumentacja

Korzystając z możliwości wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia, Skarżąca wniosła skargę kasacyjną od wyroku sądu II instancji, podnosząc, że analiza przepisów prawa podatkowego, jak i dotychczasowego orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, że Skarżącej przysługuje prawo od odliczenia VAT z tytułu dokonanej transakcji, ponieważ:

1) Skarżąca sama była rzeczywistym odbiorcą materiałów, tj. rzeczywiście je zakupiła oraz otrzymała,

2) w ramach dokonywanej transakcji nie doszło i nie mogło dojść do utraty wpływów podatkowych, ponieważ Skarżąca podlegała systemowi odwrotnego obciążenia, a tym samym ani ona, ani dostawca materiałów nie byli zobowiązani do zapłaty VAT.

Z kolei rząd hiszpański oparł się na argumentach prezentowanych na wcześniejszym etapie postępowania, tj. na fakcie, że wskazanie na fakturze fikcyjnego dostawcy dowodzi istnienia symulacji, że ukrycie tożsamości prawdziwego dostawcy należy uznać za związane z oszustwem zarówno w zakresie VAT, jak i podatków bezpośrednich, oraz że Skarżąca nie wykazała braku korzyści podatkowej, na którą powoływała się w toku sprawy.

Mając na uwadze powyższe, sąd, przed którym zawisł spór (dalej: Sąd odsyłający), uznał za istotne ustalenie, czy wskazanie dostawcy danych towarów stanowi czysto formalną przesłankę prawa do odliczenia VAT, a także - jakie są konsekwencje wskazania nieprawdziwej tożsamości dostawcy i wiedzy nabywcy o nieprawdziwym charakterze tej informacji. Ponadto, w ocenie Sądu odsyłającego, w rozpatrywanej sprawie istotne było także ustalenie, czy dotychczasowe orzecznictwo TSUE oznacza w sposób nieodzowny, że można odmówić prawa do odliczenia VAT, również w przypadku złej wiary, tylko wówczas, gdy istnieje ryzyko utraty wpływów podatkowych przez państwo członkowskie, podczas gdy w systemie odwrotnego obciążenia podatnik co do zasady nie jest zobowiązany do zapłaty żadnego VAT na rzecz skarbu państwa.

Pytania do TSUE

W związku z powyższym Sąd odsyłający postanowił zawiesić postępowanie i skierować do TSUE następujące pytania prejudycjalne:

1) Czy art. 168 i odpowiadające mu przepisy [dyrektywy 2006/112] oraz wynikającą z tej dyrektywy zasadę neutralności podatkowej w wykładni dokonanej przez Trybunał należy interpretować w ten sposób, że nie zezwalają one na odliczenie naliczonego VAT tym przedsiębiorcom, którzy podlegając opodatkowaniu w ramach systemu odwrotnego obciążenia, wydają dokument (fakturę) potwierdzający transakcję zakupu towarów, czego dokonują wskazując w tym potwierdzeniu fikcyjnego dostawcę, przy czym nie ma wątpliwości, że zakupu rzeczywiście dokonał dany przedsiębiorca, który wykorzystał zakupione materiały w swojej działalności gospodarczej lub handlowej?

2) Czy w przypadku gdyby praktyka taka jak opisana (którą należy uznać za znaną zainteresowanej stronie) mogła zostać zakwalifikowana jako nadużycie lub oszustwo w celu niedopuszczenia do odliczenia naliczonego VAT, w celu odmówienia tego odliczenia konieczne jest wykazanie istnienia korzyści podatkowej niezgodnej z celami systemu VAT?

3) Wreszcie, jeżeli taki dowód jest konieczny, czy korzyść podatkowa, która umożliwiałaby odmowę odliczenia i która, w zależności od przypadku, musi być wykazana w konkretnym przypadku, powinna dotyczyć wyłącznie samego podatnika (nabywcy towarów), czy też istnienie tej korzyści może zostać ewentualnie stwierdzone po stronie innych uczestników czynności?

Prawo do odliczenia VAT a świadomy udział w oszustwie podatkowym

Rozpoznając sprawę, TSUE wskazał, że prawo do odliczenia podatku naliczonego uzależnione jest od spełnienia określonych przesłanek materialnych (posiadanie przez dostawę towarów lub usług statusu podatnika VAT) oraz formalnych (wskazanie dostawcy na fakturze dotyczącej towarów lub usług, z tytułu których wykonywane jest prawo do odliczenia VAT). Natomiast w zakresie stosowania przez podatnika mechanizmu odwrotnego obciążenia Trybunał wskazał, że choć podatnik nie ma obowiązku posiadania faktury wystawionej zgodnie z warunkami dyrektywy, aby móc skorzystać z prawa do odliczenia VAT, to powinien on jednak spełniać wymogi formalne ustanowione przez dane państwo członkowskie. Zgodnie z prawem hiszpańskim, podatnicy mogą korzystać z prawa do odliczenia VAT tylko wtedy, gdy posiadają dokument uzasadniający ich prawo. Dokumentem takim jest m.in. faktura wystawiona przez osobę, która dostarczyła dane towary lub świadczyła dane usługi, tj. rzeczywistego dostawcę towarów. A skoro tak, to Skarżącej nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, ponieważ nie spełniła wymogów formalnych nałożonych przez hiszpańskie ustawodawstwo.

Jak wskazał Trybunał, prawo do odliczenia VAT co do zasady nie może być ograniczane, jeżeli zarówno materialne, jak formalne warunki, którym to prawo podlega, zostały spełnione przez podatników. Nie oznacza to jednak, że państwa członkowskie nie mogą ustanawiać dodatkowych wymogów, niż te określone w dyrektywie, jeśli uznają je za niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT oraz zapobiegania oszustwom podatkowym. Przyjęte rozwiązania nie mogą jednak wykraczać poza to, co jest konieczne do osiągnięcia wskazanych celów. Tym samym, w ocenie Trybunału, może zdarzyć się sytuacja, w której prawo do odliczenia VAT zostanie przyznane podatnikowi w razie spełnienia przez niego przesłanek materialnych nawet wówczas, gdy nie spełnił on niektórych wymagań formalnych.

Jak podkreślił Trybunał, powyższe nie znajdzie jednak zastosowania, jeśli naruszenie wymogów formalnych będzie uniemożliwiało potwierdzenie, że spełnione zostały wymogi materialne. Taka sytuacja ma miejsce w rozpatrywanej sprawie. Tożsamość prawdziwego dostawcy nie została bowiem wskazana na fakturze dotyczącej towarów lub usług, na podstawie których wykonywane było prawo do odliczenia, co uniemożliwiało zidentyfikowanie tego dostawcy, a tym samym wykazanie, że posiadał on status podatnika (status ten stanowi zaś jedną z materialnych przesłanek prawa do odliczenia VAT). W ocenie Trybunału, powyższe prowadzi do wniosku, że organ może odmówić podatnikowi prawa do odliczenia VAT, jeżeli tożsamość prawdziwego dostawcy nie została wskazana na fakturze oraz brak jest danych niezbędnych do sprawdzenia, czy dostawca ten miał status podatnika w momencie dokonywania dostawy.

Ponadto, w ocenie Trybunału, podatnikowi należy odmówić prawa do odliczenia VAT, jeżeli w wymagany prawem sposób wykazano, że wiedział on lub powinien był wiedzieć, że poprzez swoje nabycie uczestniczy w transakcji związanej z oszustwem w zakresie VAT. Podatnika takiego należy uznać za biorącego udział w dokonywanym oszustwie, niezależnie od tego, czy uzyskuje on korzyści z dalszej sprzedaży nabytych towarów lub świadczenia usług w ramach dokonywanych przez siebie transakcji, ponieważ podatnik ten w takiej sytuacji służy pomocą sprawcom wspomnianego oszustwa, stając się jego współsprawcą. Jak wskazał TSUE, w rozpatrywanej sprawie okoliczność, że podatnik wnioskujący o skorzystanie z prawa do odliczenia VAT, wystawiając fakturę, świadomie wskazał fikcyjnego dostawcę na tej fakturze, jednoznacznie przesądza o tym, że podatnik ten miał świadomość, iż uczestniczy w dostawie towarów związanej z oszustwem w zakresie VAT. Niemniej jednak, w ocenie Trybunału, to do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności faktycznych danej sprawy, czy jest tak rzeczywiście w ramach sprawy w postępowaniu głównym.

Skutki wyroku dla podatników

Przedmiotowy wyrok TSUE stanowi potwierdzenie dotychczasowej praktyki orzeczniczej, zgodnie z którą brak dochowania należytej staranności przez nabywców towarów i usług w transakcjach udokumentowanych fakturą może pozbawić ich prawa do odliczenia podatku naliczonego. Za taki brak staranności Trybunał uznał umieszczenie na fakturze fikcyjnych danych dostawcy. Tym samym słusznie nie zgodził się ze stanowiskiem Skarżącej, że takie zachowanie stanowi jedynie naruszenie wymogów formalnych warunkujących możliwość skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego. W konsekwencji Trybunał odmówił Skarżącej prawa do odliczenia VAT.

Wyrok TSUE z 11 listopada 2021 r. - sprawa o sygn. C‑281/20 Ferimet SL

Katarzyna Narejko, Associate

PwC Polska

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: PwC

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sprzedałeś 30 rzeczy w sieci przez rok? Twoje dane ma już urząd skarbowy. Co z nimi zrobi? MF i KAS walczą z szarą strefą w handlu internetowym i unikaniem płacenia podatków

Ministerstwo Finansów (MF) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wdrożyły unijną dyrektywę (DAC7), która nakłada na operatorów platform handlu internetowego obowiązki sprawozdawcze. Dyrektywa jest kolejnym elementem uszczelnienia systemów podatkowych państw członkowskich UE. Dyrektywa nie wprowadza nowych podatków. Do 31 stycznia 2025 r. operatorzy platform mieli obowiązek składać raporty do Szefa KAS za lata 2023 i 2024. 82 operatorów platform przekazało za ten okres informacje o ponad 177 tys. unikalnych osobach fizycznych oraz ponad 115 tys. unikalnych podmiotach.

2 miliony firm czeka na podpis prezydenta. Stawką jest niższa składka zdrowotna

To może być przełom dla mikroprzedsiębiorców: Rada Przedsiębiorców apeluje do Andrzeja Dudy o podpisanie ustawy, która ulży milionom firm dotkniętym Polskim Ładem. "To test, czy naprawdę zależy nam na polskich firmach" – mówią organizatorzy pikiety zaplanowanej na 6 maja.

Obowiązkowe ubezpieczenie OC księgowych nie obejmuje skutków błędów w deklaracjach podatkowych. Ochrona dopiero po wykupieniu rozszerzonej polisy OC

Księgowi w biurach rachunkowych mają coraz mniej czasu na złożenie deklaracji podatkowych swoich klientów – termin składania m.in. PIT-36, PIT-37 i PIT-28 mija 30 kwietnia. Pod presją czasu księgowym zdarzają się pomyłki, np. błędne rozliczenie ulg, nieuwzględnienie wszystkich przychodów czy pomyłki w zaliczkach na podatek. W jednej z takich spraw nieprawidłowe wykazanie zaliczek w PIT-36L zakończyło się naliczonymi przez Urząd Skarbowy odsetkami w wysokości ponad 7000 zł. Obowiązkowe ubezpieczenie OC księgowych nie obejmuje błędów w deklaracjach podatkowych – ochronę zapewnia dopiero wykupienie rozszerzonej polisy.

Rewolucja płacowa w całej UE od 2026 r. Pracodawcy będą musieli ujawniać kwoty wynagrodzenia pracownikom i kandydatom do pracy

Wynagrodzenia przestaną być tematem tabu. Od czerwca 2026 roku pracodawcy będą mieli obowiązek ujawniania informacji o płacach, zarówno kandydatom do pracy, jak i zatrudnionym pracownikom. Czy to koniec nierówności i początek nowego rozdania na rynku pracy?

REKLAMA

Firmy ignorują KSeF? Tylko 5 tys. podmiotów gotowych na rewolucję e-fakturowania

Choć obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur wejdzie w życie za 9 miesięcy, zaledwie 5230 firm zdecydowało się na dobrowolne wdrożenie systemu. Eksperci biją na alarm – to ostatni moment na przygotowania. Firmy nie tylko ryzykują chaos, ale też muszą zmierzyć się z brakiem środowiska testowego, napiętym harmonogramem i rosnącą liczbą innych zmian w przepisach.

Spółka komandytowa bez VAT od dywidendy – ważna interpretacja skarbówki

Dywidenda wypłacana komplementariuszowi nie podlega VAT – potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Oznacza to, że spółki komandytowe, w których wspólnicy prowadzą sprawy spółki bez wynagrodzenia, nie muszą obawiać się dodatkowego obciążenia podatkowego. To dobra wiadomość dla przedsiębiorców poszukujących efektywnych i bezpiecznych rozwiązań podatkowych.

Fiskus wlepi kary za niezapłacony podatek od sprzedaży ubrań i zabawek w internecie? MF analizuje informacje o 300 tys. osób i podmiotów handlujących na platformach internetowych

Operatorzy platform, za pośrednictwem których dokonywane są transakcje w internecie, przekazali MF dane ponad 177 tys. osób fizycznych i 115 tys. podmiotów – poinformowała PAP rzeczniczka szefa KAS Justyna Pasieczyńska. Dane te są teraz analizowane.

Katastrofa fakturowa w 2026 roku? Kto odważy się wdrożyć obowiązek stosowania KSeF i faktur ustrukturyzowanych?

Niedawno opublikowano kolejną wersję projektu „nowelizacji nowelizacji” ustaw na temat faktur ustrukturyzowanych i KSeF, które mają być niezwłocznie uchwalone. Ich jakość woła o pomstę do nieba. Co prawda zaproponowane zmiany świadczą o tym, że twórcy przepisów chcą pozostawić tym, którzy połapią się w tych zawiłościach, jakieś możliwości unikania tej katastrofy, zachowując fakturowanie w dotychczasowej formie przynajmniej do końca 2026 r. Pytanie, tylko po co to całe zamieszanie i dezorganizacja obrotu gospodarczego – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Jak nie zbankrutować na IT: inteligentne monitorowanie i optymalizacja kosztowa środowiska informatycznego. Praktyczny przewodnik po narzędziach i strategiach monitorowania

W dzisiejszej erze cyfrowej, środowisko IT stało się krwiobiegiem każdej nowoczesnej organizacji. Od prostych sieci biurowych po rozbudowane infrastruktury chmurowe, złożoność systemów informatycznych stale rośnie. Zarządzanie tak rozległym i dynamicznym ekosystemem to nie lada wyzwanie, wymagające nie tylko dogłębnej wiedzy technicznej, ale przede wszystkim strategicznego podejścia i dostępu do odpowiednich narzędzi. Wyobraźcie sobie ciągłą potrzebę monitorowania wydajności kluczowych aplikacji, dbałości o bezpieczeństwo wrażliwych danych, sprawnego rozwiązywania problemów zgłaszanych przez użytkowników, a jednocześnie planowania przyszłych inwestycji i optymalizacji kosztów. To tylko wierzchołek góry lodowej codziennych obowiązków zespołów IT i kadry managerskiej. W obliczu tej złożoności, poleganie wyłącznie na intuicji czy reaktywnym podejściu do problemów staje się niewystarczające. Kluczem do sukcesu jest proaktywne zarządzanie, oparte na solidnych danych i inteligentnych systemach, które nie tylko informują o bieżącym stanie, ale również pomagają przewidywać przyszłe wyzwania i podejmować mądre decyzje.

Wojna celna USA - Chiny. Jak może się bronić Państwo Środka: 2 scenariusze. Świat (też Stany Zjednoczone) nie może się obejść bez chińskiej produkcji

Chiny mogą przekierować towary nadal objęte nowymi, wysokimi cłami USA przez gospodarki i porty azjatyckie lub (a raczej równolegle) przekierować sprzedaż dotychczas kierowaną do USA na inne rynki - prognozują eksperci Allianz Trade. Bardziej prawdopodobna jest przewaga drugiego scenariusza – tak było podczas pierwszej wojny handlowej prezydenta Trumpa, co obecnie oznaczać będzie m.in. 6% rokroczny wzrost importu z Chin do UE (ale też do innych krajów) w ciągu trzech najbliższych lat. Branża, która nie korzysta z żadnych wyłączeń w wojnie celnej – odzież i tekstylia może odczuć ją w największym stopniu na swoich marżach.

REKLAMA