Strona główna » Księgowość » Podatki » VAT » Odliczanie i zwroty podatku » Faktura bez NIP nabywcy - czy można odliczyć VAT

Faktura bez NIP nabywcy - czy można odliczyć VAT

12 września 2022, 12:16

Osoba fizyczna wynajmuje dwa mieszkania firmom (na potrzeby zakwaterowania pracowników tych firm). Nie jest przedsiębiorcą, lecz jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. W związku z tym firmom będącym najemcami wystawia faktury ze stawką VAT 23%. Osoba ta zleciła remont jednego z mieszkań i od wykonawcy otrzymała fakturę z VAT 8% na swoje imię, nazwisko oraz adres, ale bez NIP. Mimo wezwań wykonawca odmawia skorygowania faktury. Czy osoba fizyczna może odliczyć VAT z takiej faktury (bez NIP)?

Czy można odliczyć VAT z faktury bez NIP nabywcy?

Tak, osoba fizyczna może odliczyć VAT na podstawie takiej faktury, mimo że na fakturze nie ma NIP tej osoby. Jest tak pod warunkiem, że faktura nie została wystawiona do paragonu bez NIP nabywcy. Szczegóły w dalszej części artykułu.

Odliczenie VAT - generalna zasada

Podatnicy mają prawo do odliczania VAT, jeśli nabyte towary czy usługi służą prowadzonej przez nich działalności opodatkowanej VAT. To naczelna zasada obowiązująca w VAT. Są jednak pewne wyjątkowe sytuacje, kiedy prawo do odliczenia nie przysługuje, mimo że istnieje związek z działalnością opodatkowaną.

Kiedy nie wolno odliczać VAT, mimo że nabyte towary czy usługi są związane z działalnością opodatkowaną

W ustawie o VAT przypadki, gdy prawo do odliczenia VAT nie przysługuje, określa art. 88 ustawy o VAT (patrz tabela).

Tabela. Kiedy nie przysługuje prawo do odliczania VAT

Lp.	Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się:
	Do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych. Od tej zasady są dwa wyjątki. Podatnik odliczy VAT od nabycia: gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób, usług noclegowych w celu ich odprzedaży, opodatkowanych u tego podatnika na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o VAT. Ograniczenia w odliczeniu VAT nie dotyczą usług cateringowych i stołówkowych, które są usługami odrębnymi od usług gastronomicznych.
	Do wydatków otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
	Jeśli sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący.
	Jeśli transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
	Jeśli wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne: stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności, podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością, potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;
	Jeśli faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego.
	Jeśli wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności.
	W zakresie podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, do którego dochodzi tylko na skutek podania polskiego numeru VAT UE przez nabywcę, a więc jeżeli ma zastosowanie art. 25 ust. 2 ustawy o VAT.
	Jeśli nabywca towarów i usług nie jest podatnikiem zarejestrowanym do VAT jako czynny.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W sytuacji pytającego Czytelnika nie ma zastosowania żaden wyjątek.

Kiedy można odliczyć VAT w przypadku usług najmu?

Prawo do odliczenia przysługuje podatnikom VAT przede wszystkim w zakresie, w jakim nabywane przez nich towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). W przedstawionej sytuacji warunek ten jest spełniony, gdyż nabyta usługa remontowa wykonana została w mieszkaniu, którego wynajem jest opodatkowany VAT według stawki 23%. Usługa ta została zatem wykorzystana do wykonywania czynności opodatkowanych przez osobę fizyczną - wynajmującego.

Czy brak NIP na fakturze uniemożliwia odliczenie VAT?

Wynajmujący, jak wynika z pytania, ma wątpliwość, czy z powodu braku jego numeru NIP na fakturze będzie miał prawo do odliczenia VAT.

Prawidłowo wystawiona faktura VAT powinna zawierać m.in. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy, NIP podatnika i NIP nabywcy, pod którym otrzymał on towary lub usługi, nazwę (rodzaj) towaru lub usługi.

Błędnie wystawiona faktura powinna być niezwłocznie skorygowana. W zależności od rodzaju wadliwości prawo do jej skorygowania ma zarówno sprzedawca, jak i nabywca.

Nabywca ma prawo wystawić notę korygującą, jeżeli korekta nie dotyczy pomyłek w ilości dostarczonych towarów lub zakresie wykonanych usług, ceny towaru, stawki i kwoty podatku. Przy czym ustawodawca nie zabrania skorygowania NIP nabywcy poprzez wystawienie noty. Zatem teoretycznie jest to możliwe. Jednak sprzedawca musiałby zaakceptować notę, a jak wynika z pytania, nie ma ze strony sprzedawcy usługi remontowej dobrej woli dokonywania jakichkolwiek korekt.

Zakaz korekty faktury bez NIP nabywcy dotyczy faktur wystawionych do paragonów bez tego numeru. Nie można go już uzupełnić, a organy podatkowe uznają, że są to zakupy prywatne, więc z takiej faktury nie odliczymy VAT. Zakładamy, że nie jest to faktura wystawiona do paragonu bez NIP kupującego. Dlatego ten zakaz nie obowiązuje.

Ważne!
Zakaz korekty faktury bez NIP nabywcy dotyczy faktur wystawionych do paragonów bez tego numeru. Nie można go już uzupełnić, a organy podatkowe uznają, że są to zakupy prywatne, więc z takiej faktury nie odliczymy VAT.

Podsumowując, prawidłowo wystawiona faktura powinna zawierać NIP zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy. Jednak organy podatkowe dopuszczają możliwość odliczenia VAT, jeśli na otrzymanej fakturze nie ma NIP nabywcy. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 19 sierpnia 2016 r. (sygn. ITPP1/4512-495/16/BK) czy interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 maja 2021 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.61.2021.2.MS) oraz z 18 sierpnia 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.287.2021.2.DS). Jak czytamy w interpretacji z 18 sierpnia 2021 r. :

(…) chociaż faktura powinna zawierać dane dotyczące nabywcy wymienione w art. 106e ustawy, to jednak niewskazanie niektórych z tych informacji nie wyklucza możliwość jego identyfikacji na podstawie pozostałych danych zawartych na fakturze.

Brak NIP-u przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego.

Dlatego też organy podatkowe nie odmawiają prawa do odliczenia:

(…) w sytuacji gdy na otrzymanych przez Pana fakturach nie umieszczono numeru NIP, lecz na podstawie innych danych zawartych w fakturze, takich jak adres oraz dane osobowe jest możliwa identyfikacja Pana jako nabywcy energii, ma Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego z przedmiotowych faktur w zakresie w jakim energia wykorzystywana jest do wykonywania czynności opodatkowanych pod warunkiem spełnienia przesłanek wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług.

Takie stanowisko wynika z pierwszej ze wskazanych interpretacji, które organy podatkowe podtrzymują w pozostałych wskazanych pismach.

Ważne!
Jeśli na otrzymanych fakturach nie umieszczono numeru NIP nabywcy, lecz na podstawie innych danych zawartych w fakturze, takich jak adres oraz dane osobowe, jest możliwa jego identyfikacja, nabywca ma prawo do odliczenia VAT.

Zatem w przedstawionej sytuacji na podstawie danych zawartych na fakturze (tj. na podstawie imienia i nazwiska osoby fizycznej oraz jej adresu) możliwe jest ustalenie nabywcy usługi remontowej. Prowadzi to do wniosku, że osoba fizyczna może odliczyć VAT na podstawie tej faktury, mimo że nie wskazuje ona NIP tej osoby. Oczywiście pod warunkiem, że nie jest to faktura wystawiona do paragonu bez NIP kupującego.

Podstawa prawna: art. 86, art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561.

Powołane interpretacje organów podatkowych:

interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 19 sierpnia 2016 r. (sygn. ITPP1/4512-495/16/BK)
interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 maja 2021 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.61.2021.2.MS)
interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 sierpnia 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.287.2021.2.DS)

Tomasz Krywan, doradca podatkowy