REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

NSA o oszustwach podatkowych, dobrej wierze podatnika przy odliczaniu VAT i stawce 0%. Dlaczego wyrok I FSK 903/22 jest ważny dla wielu podatników?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jakub Sitarski
Radca prawny
NSA o oszustwach podatkowych, dobrej wierze podatnika przy odliczaniu VAT i stawce 0%. Dlaczego wyrok I FSK 903/22 jest ważny dla wielu podatników?
NSA o oszustwach podatkowych, dobrej wierze podatnika przy odliczaniu VAT i stawce 0%. Dlaczego wyrok I FSK 903/22 jest ważny dla wielu podatników?
INFOR

REKLAMA

REKLAMA

W dniu 10 listopada 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał niezwykle ważny wyrok (I FSK 903/22) dotyczący oszustw podatkowych i dobrej wiary podatników w kontekście prawa do odliczenia VAT oraz zastosowania 0% stawki tego podatku do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Oczekiwanie na pisemne uzasadnienie tego orzeczenia trwało ponad cztery miesiące, aczkolwiek było warto. W niniejszym artykule omawiam kluczowe wnioski płynące z wyroku I FSK 903822, które nie tylko wprowadzają istotne zmiany w rozumieniu i stosowaniu prawa podatkowego z puntu widzenia organów chcących zakwestionować rzetelność podatnika, ale także oferują cenne wskazówki, jak bezpiecznie prowadzić działalność gospodarczą, unikając pułapek związanych z oszustwami VAT. Zapraszam do lektury.

Podatnik zrealizował WDT, zastosował stawkę 0% i odliczył VAT. Organy podatkowe zarzuciły udział w karuzeli podatkowej. Geneza wyroku I FSK 903/22

Sprawa dotyczy podatnika prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą na rynku materiałów tekstylnych. Podatnik w 2016 r. dokonał zakupu wysokiej jakości tkanin i dzianin od krajowego dostawcy, a następnie sprzedał ten towar do zagranicznego kontrahenta w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT), stosując 0% stawkę VAT.

Organy podatkowe przeprowadziły wobec podatnika kontrolę podatkową, następnie wszczęły postępowanie podatkowe i finalnie, w formie decyzji wymiarowej zakwestionowały prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanych faktur zakupowych. W następstwie stwierdzenia nieprawidłowości w nabyciu tkanin i dzianin organy zakwestionowały również transakcje sprzedażowe podatnika.

Zdaniem organów, podatnik uczestniczył w zorganizowanym oszustwie podatkowym (karuzeli podatkowej), przyjmując na siebie rolę tzw. „brokera”. Obok niego w łańcuchu dostaw występowały podmioty będące tzw. „znikającymi podatnikami” oraz podmioty pełniące funkcję „buforów” (dostawca oraz odbiorca podatnika). W ocenie organów, przeprowadzone postępowanie wykazało, że przebieg zdarzeń został z góry zaplanowany, zaś dokumenty mające potwierdzać te transakcje służyły jedynie do zwielokrotnienia wartości wykazanych na nich towarów, uniknięcia zapłaty należnego podatku na wcześniejszych etapach obrotu tymi towarami na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, uzyskania nienależnego zwrotu podatku VAT z tytułu wykazanych WDT oraz uniknięcia konieczności zapłaty podwyższonego cła (w związku z wprowadzeniem do kraju europejskiego towarów pochodzących z Azji). 

REKLAMA

Ważne

Organy obu instancji stwierdziły, że badane w sprawie transakcje handlowe podatnika, dotyczące zarówno zakupu, jak i sprzedaży tkanin i dzianin, były elementem oszustwa na gruncie VAT, którego podatnik był w pełni świadomy.

REKLAMA

Podatnik, nie zgadzając się z rozstrzygnięciami organów podatkowych wniósł skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że organy nie wykazały zaistnienia oszustwa „karuzelowego”, nie wykazały też, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, że w takim oszustwie bierze udział. Wojewódzki sąd administracyjny zaznaczył, że argumenty organów w tym zakresie są niespójne, powierzchowne i konstruowane na wyrost, w celu udowodnienia przyjętego z góry założenia, że skarżący jest nierzetelnym podatnikiem.

W ocenie Sądu pierwszej instancji organy zignorowały wytyczne płynące z orzecznictwa TSUE, co do oceny dobrej wiary, choć usiłowały stworzyć pozory, że je respektują. Zdaniem sądu świadczy o tym obszerne wyliczenie okoliczności mających dowodzić świadomego udziału podatnika w oszustwie, jednak elementy tego wyliczenia, po ich bliższej analizie, wcale tego nie dowodzą. W wyroku WSA wskazano, że „charakter podejrzeń, a nie logicznych wniosków popartych analizą materiału dowodowego, ma wiele innych argumentów organu”. Sąd pierwszej instancji zaznaczył ponadto, że: „z argumentacji organu nie sposób wywieść jednoznacznego wniosku, jakaż to korzyść podatkowa, będąca wynikiem uczestnictwa w oszustwie, przypadła skarżącemu”. WSA w Łodzi zwrócił też uwagę, że stosowanie stawki VAT w wysokości 0% przy WDT do kontrahenta unijnego jest konsekwencją systemu VAT.

Korzystny dla podatnika wyrok WSA w Łodzi został przez organ zaskarżony do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Kluczowe argumenty NSA, zdaniem którego organy nie udowodniły nierzetelności podatnika

REKLAMA

Zdaniem NSA, organy nie miały podstaw, by poczytać na niekorzyść podatnika okoliczności takich jak: pozorność zarządzania podmiotami w ustalonym łańcuchu transakcji (tj. znikających podatników), to, że prezesami spółek biorących udział w ustalonym w łańcuchu transakcji były osoby pochodzenia obcego, niewładające językiem polskim i nieprzebywające na terytorium RP, natomiast do prowadzenia działalności gospodarczej tych spółek zostali upoważnieni prokurenci samoistni – „chyba że organ wykaże, że prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce przez spółki z obcokrajowcami w składzie zarządu to okoliczność uzasadniająca szczególną ostrożność po stronie ich kontrahentów”. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W ocenie NSA, nie może też obciążać podatnika to, że jego dostawca wykazywał wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów do tych samych podmiotów, na rzecz których faktury dotyczące WDT wystawiał podatnik. W przywołanym wyroku zaznaczono również, że: „skoro kontrahenci byli zarejestrowani jako podatnicy VAT oraz regulowali należności za pomocą przelewów bankowych, to trzeba to poczytać na korzyść skarżącej, a nie uparcie twierdzić, że to nie ma znaczenia i było celowym działaniem ukrycia oszustwa”.

W omawianym wyroku podkreślono ponadto, że: „sam fakt nietransparentnego charakteru prowadzonej działalności, czy występujących w dokumentacji nieprawidłowości dotyczących raportowania nie może (…) zastąpić wskazania, że podatnik w rzeczywistości doprowadził do uszczuplenia przychodów budżetu państwa”. W ocenie NSA, „niemożliwość jednoznacznego zrekonstruowania mechanizmu oszustwa oraz wskazania, w jaki sposób, na jakim etapie, w odniesieniu, do jakich konkretnie okoliczności oraz przy wykorzystaniu, których transakcji doszło do wspomnianego uszczuplenia, stanowi istotną wadę prowadzonego postępowania oraz ocenianej decyzji”. 

Końcowo NSA zaznaczył, że organ podatkowy chcąc zakwestionować prawo podatnika do odliczenia VAT „ma obowiązek uwzględnić wytyczne płynące z orzecznictwa TSUE, wykazując obydwie przesłanki dopuszczalności pozbawienia podatnika prawa do odliczenia: element obiektywny (oszukańczy charakter transakcji) oraz element subiektywny (stopień istniejącej lub wymaganej po stronie podatnika świadomości tego faktu). Na elementy te składają się aspekty takie, jak: domniemanie dobrej wiary, ciężar dowodu spoczywa na organie, brak obowiązku podatnika prowadzenia czynności sprawdzających kontrahentów o charakterze śledczym. Należy nadto wziąć pod uwagę płynące z orzecznictwa NSA wnioski co do obowiązku respektowania przez organy podatkowe zasady zaufania do organów państwa i wynikający stąd brak podstaw do wywodzenia dla podatnika wniosków i okoliczności współpracy, której zasad nie kwestionowały wcześniej właściwe organy w ramach stosownych postępowań”. 

Praktyczne konsekwencje wyroku NSA dla podatników

Przywołany wyrok NSA przynosi przełom w interpretacji zachowań podatników przez organy podatkowe. Sąd skrytykował wiele powtarzających się argumentów stosowanych przez organy celem dowodzenia nieuczciwości i nierzetelności podatników, które często znajdowały zastosowanie w rozstrzygnięciach dotyczących wielu innych przypadków. Zaprezentowane przez NSA, a na poprzednim etapie sprawy przez WSA w Łodzi wytyczne wyroku zwracają uwagę na konieczność głębszej analizy okoliczności każdego indywidualnego przypadku, zamiast polegania przez organy podatkowe na ogólnych założeniach i dopasowywaniu podatnika do z góry przyjętej tezy o jego nierzetelności.

NSA wskazuje, że organy podatkowe nie powinny automatycznie przypisywać podatnikom niestaranności czy nierzetelności wyłącznie na podstawie pewnych schematycznych okoliczności. W kontekście tego wyroku, wymaga się od organów podatkowych większej dokładności i obiektywizmu w ocenie dowodów oraz zachowania podatników. Sąd podkreśla potrzebę indywidualnej oceny każdej sprawy, co stanowi wyraźny sygnał dla organów, aby unikały generalizacji i nieuzasadnionych przesądów.

Zawarte w przywołanym wyroku wytyczne mogą mieć szeroki wpływ na przyszłe postępowania. Dla przedsiębiorców oznacza to większą ochronę przed nieuzasadnionymi zarzutami ze strony organów podatkowych. Warto więc, aby przedsiębiorcy oraz ich doradcy podatkowi dokładnie zapoznali się z tymi wytycznymi i włączyli je do swoich strategii obrony podatkowej.

Jakub Sitarski, Radca prawny, Doradca podatkowy specjalizujący się w obsłudze prawno-podatkowej przedsiębiorstw. Pełnomocnik procesowy podatników w sporach z organami podatkowymi, w tym w przywołanej w artykule sprawie I FSK 903/22. Na co dzień związany z tematyką podatku VAT, PIT, CIT oraz akcyzy. Współpracownik Kancelarii Prawnej Grupy ISP Modzelewski. Autor licznych publikacji oraz bloga o tematyce podatkowej www.jakubsitarski.pl
LinkedIn:  https://www.linkedin.com/in/jakub-sitarski/

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kapitał zakładowy spółki z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Najniższa krajowa w 2026 r. i minimalna stawka godzinowa - jest oficjalna propozycja rządu

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

REKLAMA

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

Można znaleźć 50 mld zł na podwyżkę kwoty wolnej w PIT do 60 tys. zł. Prof. Modzelewski podpowiada rządowi D. Tuska, gdzie szukać pieniędzy

Można domyślać się, że politycznym „być albo nie być” obecnego rządu jest „dowiezienie” (jak to się mówi) swoich obietnic z 2023 roku. Wśród nich najważniejszą (obiektywnie) jest podwyższenie do 60 tys. kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to dziś nierealne, bo w tym roku w budżecie państwa z tego podatku pojawiła się kwota minus 22 mld złotych (tak, po raz pierwszy w historii mamy ujemne dochody budżetowe), a miało być za cały rok 31 mld zł (czyli o 60 mld zł mniej niż w roku 2024).

Obowiązkowy KSeF - podatnicy zagraniczni z większymi przywilejami niż polscy. Sprostowanie i wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

W wyjaśnieniach przesłanych 9 czerwca 2025 r.do naszej redakcji, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w decyzji derogacyjnej dot. obowiązkowego modelu KSeF, Polska została upoważniona – w przypadku podatników mających siedzibę na jej terytorium – do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto została upoważniona do wprowadzenia przepisów zakładających, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy. Jak wskazuje Ministerstwo, Komisja Europejska zastrzegła (co zostało potwierdzone przez Radę UE), że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

REKLAMA

Efektywny controlling w biznesie – czyli jaki? Jakie procesy w firmie można zauważalnie usprawnić dzięki wdrożeniu controllingu?

Controlling to znacznie więcej niż tylko kontrola kosztów czy tworzenie raportów. To kompleksowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem, które dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania trafnych decyzji. Efektywny controlling staje się dziś jednym z kluczowych elementów przewagi konkurencyjnej, szczególnie w czasach dynamicznych zmian, rosnącej złożoności i presji na efektywność. Ale które obszary działalności firmy najbardziej zyskują na wdrożeniu nowoczesnego controllingu?

Firmy chcą zatrudniać księgowych, ale… nie mają kogo! Brakuje ekspertów z doświadczeniem

Mimo stabilnej sytuacji kadrowej i rosnących wynagrodzeń, aż 84% księgowych przyznaje: znalezienie doświadczonego specjalisty to dziś prawdziwe wyzwanie. Barometr nastrojów 2025 pokazuje, że firmy częściej planują rekrutację niż redukcje – ale idealny kandydat musi dziś mieć znacznie więcej niż tylko znajomość Excela.

REKLAMA