Zmiany w VAT 2021 - kolejne zmiany w przepisach

Uchylenie ust. 8 w art. 7 ustawy o VAT

Uchylenie ust. 8 z art. 7 ustawy o VAT to propozycja, która pojawiła się w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożonym przez ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej.

Jest to nowelizacja wprowadzająca m.in. pakiet uproszczeń Slim VAT (ang. Simple Local And Modern VAT). Rozwiązania zawarte w noweli mają wejść w życie od 1 stycznia 2021 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obwiązywać w innych terminach (m.in. zmiany wprowadzane w Tax Free).

Pakiet Slim VAT zawiera rozwiązania uproszczające i unowocześniające rozliczanie VAT przez podatników. Zmiany dotyczą kilku obszarów, tj.:

- fakturowanie – likwidacja zbędnego warunku uzyskiwania potwierdzeń odbioru faktur korygujących in minus oraz wprowadzenie przepisu dotyczącego rozliczania faktur korygujących in plus. Jednocześnie będzie możliwość wyboru dotychczasowego sposobu rozliczania faktur korygujących in minus do końca 2021 r.;

- ułatwienia dla eksporterów – wydłużenie terminu na wywóz towarów dla zachowania stawki 0 proc. przy opodatkowaniu zaliczek związanych z eksportem towarów – z 2 na 6 miesięcy;

- wspólne kursy walut z podatkiem dochodowym – wprowadzenie opcji wyboru spójnych zasad przeliczania walut obcych na PLN dla VAT i podatku dochodowego;

- korzyści finansowe dla przedsiębiorców – wprowadzenie odliczenia VAT od usług noclegowych nabywanych w celu odsprzedaży; wydłużenie terminu na odliczanie VAT „na bieżąco” do 4 okresów rozliczeniowych miesięcznych; podwyższenie kwoty limitu na prezenty o małej wartości z 10 do 20 zł.

Przepis, który ma zostać uchylony (ust. 8 z art. 7 ustawy o VAT), odnosi się do tzw. transakcji łańcuchowych i brzmi następująco: „w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach”.

Ustawodawca uzasadnia, że uchylenie tego ustępu wynika z faktu, że regulacja ta nie posiada odpowiedniej podstawy w przepisach dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej „dyrektywą VAT”, stanowiąc nadregulację względem przepisów prawa unijnego.

Co więcej, rozwiązania wynikające z uchylanego przepisu możliwe są do zinterpretowania w oparciu o generalną zasadę dotyczącą opodatkowania dostawy towarów, uregulowaną w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji, uchylenie przepisu ma charakter porządkujący.

Kwalifikowanie poszczególnych transakcji, jak wyjaśnia dalej ustawodawca, dokonanych przez podatnika, w tym również w transakcji łańcuchowej, powinno następować na podstawie ogólnych zasad dotyczących kwalifikacji czynności jako dostawy towarów, co potwierdza również orzecznictwo TSUE (np. wyroki w sprawie C-235/18 Vega International Car Transport and Logistic lub C-185/01 Auto Lease Holland). Ponadto, brak wyraźnej podstawy w przepisach prawa unijnego może w pewnych sytuacjach powodować wątpliwości interpretacyjne. Może dochodzić do sytuacji, że na skutek niewłaściwej interpretacji przepisu art. 7 ust. 8 ustawy o VAT dokonana przez podatnika transakcja traktowana jest jako dostawa towarów, gdy w rzeczywistości dostawa taka nie występuje - z uwagi na brak przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Zwykle błąd taki pociąga za sobą kolejne i powoduje niewłaściwe rozliczanie VAT w całym łańcuchu transakcji.

Poza tym, do opodatkowania transakcji łańcuchowych odnosi się art. 22 ustawy o VAT, regulujący kwestie ustalania miejsca dostawy towarów. Jest to przepis samodzielny, niewymagający „wsparcia” w postaci uchylanego art. 7 ust. 8 w ustawie o VAT.

Zmiany dotyczące WIS

Jeżeli chodzi o nowe rozwiązania dotyczące WIS (wiążących informacji stawkowych), to obejmują one poszerzenie ochrony wynikającej z WIS, wprowadzenie dodatkowych oświadczeń, ograniczenie ochrony WIS w przypadku nadużyć prawa oraz określenie okresu ważności WIS.

Przypomnijmy, że instytucja WIS, czyli możliwość występowania przez podatników z wnioskiem o wydanie WIS,  funkcjonuje od 1 listopada 2019 r. (Rozdział 1a ustawy o VAT). Wiążąca informacja stawkowa jest decyzją wydawaną na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług, która zawiera:

1) opis towaru albo usługi będących przedmiotem WIS;

2) klasyfikację towaru według działu, pozycji, podpozycji lub kodu Nomenklatury scalonej (CN) albo według sekcji, działu, grupy lub klasy Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych albo usługi według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług niezbędną do:

a) określenia stawki podatku właściwej dla towaru albo usługi,

b) stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie – w przypadku, o którym mowa w art. 42b ust. 4 ustawy o VAT;

3) stawkę podatku właściwą dla towaru albo usługi.

Poszerzenie ochrony WIS

Z przepisów dotyczących WIS (art. 42a ustawy o VAT) wynika, że oprócz opisu towaru lub usługi będących jej przedmiotem oraz właściwej stawki podatku WIS zawiera również klasyfikację przedmiotu WIS według odpowiedniej klasyfikacji, tj. towaru według CN albo PKOB, usługi według PKWiU.

Przy czym, w obecnym kształcie przepisów nie jest możliwe wydanie WIS zawierającej klasyfikację towaru według innej niż CN albo PKOB klasyfikacji. Ustawodawca chce więc poszerzyć możliwość wydawania WIS. W projekcie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przewidziano przepisy, które umożliwią otrzymywania przez podatników WIS również dla towarów, które klasyfikowane są według PKWiU, co ma zapewnić projektowana zmiana w zakresie art. 42a pkt 2 ustawy o VAT.

Oświadczenia do wniosku o WIS

Kolejna proponowana przez ustawodawcę zmiana dotycząca WIS polega na uzupełnieniu przepisów ustawy o VAT o konieczność składania przez wnioskującego o WIS oświadczenia – pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń – że w dniu złożenia wniosku, w zakresie przedmiotowym wniosku, nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa ani celno-skarbowa oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego.

Projektowany przez ustawodawcę przepis art. 42b ust. 3a ustawy o VAT stanowi wprost, że w przypadku zaistnienia ww. okoliczności (tj. gdy zakres przedmiotowy wniosku pokrywa się z przedmiotem toczącego się postępowania lub sprawa została rozstrzygnięta w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego) WIS nie będzie wydawana, co zostanie stwierdzone w stosownym postanowieniu organu wydającego WIS. Na ww. postanowienie będzie służyć zażalenie.

Brak ochrony WIS w przypadku nadużycia prawa

Do ustawy o VAT zostanie dodany nowy przepis (art. 42ca) stanowiący o braku ochrony – zapewnianej w określonym przepisami art. 42c ustawy o VAT kształcie – dla podatnika będącego adresatem WIS oraz innych podmiotów korzystających z WIS

Zmiana ma na celu zabezpieczenie interesu budżetu państwa przed ewentualnymi nadużyciami dokonywanymi przez nieuczciwych podatników, którzy mogą wykorzystywać otrzymany WIS w transakcjach stanowiących nadużycie prawa, tj. w sytuacji, gdy towar lub usługa będąca przedmiotem WIS stanowią element czynności zdefiniowanych w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT.

W praktyce, oznacza to, że podatnik zostanie pozbawiony ochrony wynikającej z posiadanej WIS, w sytuacji, gdy z decyzji wydanej przez organ podatkowy będzie wynikało, że przedmiot WIS jest elementem transakcji, która została uznana za nadużycie prawa.

Powyższe zmiany dotyczące WIS, na mocy przepisu przejściowego, będzie miała zastosowanie również do WIS wydanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. wydanych po dniu 1 listopada 2019 r.

Okres ważności WIS – 5 lat

Ustawodawca zauważył również, że obecnie obowiązujące regulacje dotyczące WIS nie określają terminu jej ważności, tj. wydane WIS mogą wygasnąć z mocy prawa w przypadku zmiany przepisów dotyczących VAT lub zostać uchylone bądź zmienione w określonych przypadkach, np. w związku ze zmianami przepisów dotyczących Nomenklatury scalonej (CN) lub ich interpretacji czy też w sytuacji stwierdzenia ich nieprawidłowości – art. 42h ustawy o VAT).

W noweli zaproponowano więc, w projektowanym przepisie art. 42ha ustawy o VAT, ustanowienie regulacji, w świetle której WIS będzie ważna przez okres 5 lat od dnia jej wydania.

Co istotne, proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym WIS wydane przed dniem jej wejścia w życie, jak również decyzje o zmianie WIS wydane na podstawie art. 42h ust. 2 albo 3 ustawy o VAT, pozostają ważne przez okres 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy.

Biała lista podatników

W omawianym projekcie nowelizacji pojawiły się także propozycje zmian dotyczące białej listy podatników VAT (tzw. white list), które mają charakter doprecyzowujący. Chodzi o zmiany w art. 96b ustawy o VAT, czyli zmiany w wykazie podmiotów niezarejestrowanych przez naczelnika, wykreślonych oraz z przywróconą rejestracją.

Ustawodawca zakłada m.in. rezygnację z zamieszczania numerów PESEL w wykazie. W przypadku natomiast osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu, prokurentów oraz wspólników, pomimo że numery PESEL w przypadku tych podmiotów pochodzą z Krajowego Rejestru Sądowego, dane te jako nadmiarowe również nie będą zamieszczane i publikowane w wykazie.

W noweli proponuje się dodanie art. 96c, który ma na celu zapewnienie kompletności wykazu, w zakresie numerów rachunków zamieszczonych w tym wykazie. Przepis dotyczy rachunków, o których mowa w art. 119zh pkt 2–9 Ordynacji podatkowej, które są wprawdzie wykazywane w zgłoszeniach rejestracyjnych/aktualizacyjnych, ale z uwagi na wyłączenie z raportowania STIR ww. przepisem Ordynacji podatkowej nie figurują w wykazie podatników VAT.

Wprowadzenie tego przepisu pozwoli na przekazywanie informacji o tych rachunkach przez STIR, co w efekcie oznacza, że będą one widoczne w wykazie.

Etap legislacyjny

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług niektórych innych ustaw – 27 listopada uchwalony przez Sejm, 30 listopada przekazany do Senatu

Polecamy: Komplet PODATKI 2021

Dowiedz się więcej z naszej publikacji

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Obowiązki biur rachunkowych

Tylko teraz

89,00 zł

99,00 zł

Przejdź do sklepu