REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Klauzula nadużycia prawa w VAT: kiedy jest stosowana i jakie są tego skutki

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
VAT
Klauzula nadużycia prawa w VAT: kiedy jest stosowana i jakie są tego skutki
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Od 2016 r. na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) obowiązuje tzw. klauzula nadużycia prawa. Jej głównym celem jest zwalczanie unikania opodatkowania i uszczelnienie systemu podatkowego. W artykule wyjaśniamy genezę, istotę i przesłanki klauzuli nadużycia prawa w VAT oraz wskazujemy konsekwencje jej naruszenia.

rozwiń >

Klauzula nadużycia prawa została wprowadzona do ustawy o VAT na mocy ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 846 z późn. zm.).

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy jest stosowana klauzula nadużycia prawa w VAT

W świetle ustawy o VAT w przypadku wystąpienia nadużycia prawa przy:
1) odpłatnej dostawie towarów i odpłatnym świadczeniu usług na terytorium kraju,
2) eksporcie towarów,
3) imporcie towarów na terytorium kraju,
4) wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
5) wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów
czynności te wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa. Za dokonanie wymienionych wyżej czynności uznaje się czynności podlegające opodatkowaniu, niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. 

Na czym polega nadużycie prawa w VAT?

Przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie ww. czynności w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Skąd wzięła się klauzula nadużycia prawa w VAT?

Genezą powstania omawianej klauzuli jest orzecznictwo unijne, a w szczególności wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Halifax, z dnia 21 lutego 2006 r., sygn.. C-255/02.  Halifax to przedsiębiorstwo bankowe, które planowało wybudować na swoje potrzeby ośrodki obsługi telefonicznej. Aby zrealizować swoje zamiary, firma zawarła z różnymi zewnętrznymi podmiotami szereg skomplikowanych umów. Były one zgodne z obowiązującym prawem, lecz pozbawione motywów gospodarczych, a ich jedynym celem było uzyskanie korzyści podatkowych. Z treści wyroku Trybunału w tej sprawie polski ustawodawca zaczerpnął dwie przesłanki pozwalające uznać daną czynność za nadużycie prawa podatkowego. 

REKLAMA

Dwie przesłanki nadużycia prawa w VAT

Pierwsza z przesłanek ma charakter obiektywny i stanowi, że dana czynność, pomimo spełnienia warunków formalnych jej dokonania, skutkuje uzyskaniem korzyści podatkowej, która jest sprzeczna z celem któremu służą te przepisy.

Druga, subiektywna przesłanka, zakłada, że z ogółu obiektywnych okoliczności wynika, że uzyskanie powyższej korzyści podatkowej było zasadniczym celem dokonującego czynności. Warto podkreślić, że dopiero przy spełnieniu obu przesłanek łącznie, możemy uznać dane zachowanie za nadużycie prawa na gruncie ustawy o VAT.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jakie są konsekwencje zastosowania klauzuli nadużycia prawa w VAT?

W przypadku wystąpienia nadużycia prawa, dokonane czynności, wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa. Oznacza to, że w przypadku stwierdzenia nadużycia prawa, podatnik będzie musiał zapłacić podatek bez uzyskanej nielegalnie, korzyści finansowej. Jednakże, co istotne, same czynności, które zmierzały do nadużycia, nadal pozostają ważne i wywołują skutki prawne (oczywiście inne niż podatkowe).

Czy klauzula nadużycia prawa w VAT spełnia swoja rolę?

Warto zastanowić się nad istotnością klauzuli nadużycia prawa w zwalczaniu unikania opodatkowania w Polsce oraz uszczelnianiu systemu podatkowego. Wydaje się, że nie znajduje ona szerszego zastosowania, gdyż w przeciwieństwie do oszustw, które stanowią główny problem, nadużycie prawa dotyczy jedynie czynności spełniających warunki formalne ich dokonania. Klauzula ta stanowi jednak stanowi uzupełnienie polskiego systemu VAT, zapobiegając mniej licznym, ale również szkodliwym naruszeniom przepisów podatkowych. 

Andrzej Zalewski, prawnik w Kancelarii Gorazda, Świstuń, Wątroba i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

Czy noty księgowe trzeba będzie wystawiać w KSeF od lutego 2026 roku?

Firma nalicza kary umowne za niezgodne z umową użytkowanie wypożyczanego sprzętu. Z uwagi na to, że kary umowne nie podlegają VAT, ich naliczanie dokumentujemy poprzez wystawienie noty księgowej. Czy taki dokument również będziemy musieli wystawiać od 2026 roku z użyciem systemu KSeF?

REKLAMA

KSeF zmieni wszystko. Firmy mają mało czasu i dużo pracy – ostrzega doradca podatkowy Radosław Kowalski

Obowiązkowy KSeF wprowadzi prawdziwą rewolucję w fakturowaniu. Firmy muszą przygotować nie tylko systemy informatyczne, ale też ludzi i procedury – inaczej ryzykują chaos i błędy w rozliczeniach. O największych wyzwaniach, które czekają przedsiębiorców, księgowych i biura rachunkowe, mówi doradca podatkowy Radosław Kowalski, prelegent Kongresu KSeF.

Podatek od darowizn: kiedy zapłacisz, a kiedy unikniesz fiskusa

Wiele osób jest przekonanych, że darowizny w rodzinie są zawsze wolne od podatku. To nieprawda. Zwolnienie istnieje, ale tylko pod warunkiem, że obdarowany zgłosi darowiznę w terminie i udokumentuje przekazanie pieniędzy.

KSeF 2.0: księgowi (biura rachunkowe) będą nakłaniani do wystawiania faktur? Uwaga na odpowiedzialność karno-skarbową

Wraz z obowiązkowym wdrożeniem Krajowego Systemu e-Faktur wielu przedsiębiorców może próbować przerzucić na księgowych nie tylko nowe obowiązki, ale i odpowiedzialność. Eksperci ostrzegają: wystawienie faktury w imieniu klienta to nie tylko pomoc w formalnościach, lecz także osobiste ryzyko karno-skarbowe. Zanim biura rachunkowe zgodzą się na taką współpracę, powinny dokładnie rozważyć, gdzie kończy się ich rola, a zaczyna odpowiedzialność za cudzy biznes.

MCU rusza 1 listopada 2025 – jak uzyskać certyfikat KSeF?

1 listopada 2025 r. Ministerstwo Finansów uruchomi Moduł Certyfikatów i Uprawnień (MCU) – nową funkcjonalność, która umożliwi nadawanie uprawnień użytkownikom i wydawanie certyfikatów KSeF. Certyfikaty te staną się podstawowym narzędziem uwierzytelnienia w systemie KSeF 2.0.

REKLAMA

KSeF za 3 miesiące wejdzie w życie. Czego księgowi boją się najbardziej?

KSeF to wciąż głęboka niepewność. Za 3 miesiące wchodzi w życie. Czego księgowi boją się najbardziej? Przedstawiamy wyniki badania przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie fillup k24.

W KSeF 2.0 NIP jest kluczowy

Od 1 lutego 2026 r. każdy przedsiębiorca będzie odbierał e-faktury w KSeF. Tego samego dnia obowiązek wystawiania obejmie największe firmy, czyli te z obrotem powyżej 200 mln zł za 2024 r. Od 1 kwietnia 2026 r. dołączają pozostali, niezależnie od formy prawnej. Do końca 2026 r. działa okres przejściowy – można wystawiać poza KSeF, o ile w danym miesiącu łączna sprzedaż na takich fakturach nie przekroczy 10 tys. zł brutto. Po przekroczeniu limitu dokumenty wystawia się już w KSeF.

REKLAMA