Określenie kwoty kaucji gwarancyjnej jako procent wartości brutto kontraktu a podatek VAT

Niejednokrotnie zdarza się, iż kontrahenci w ramach umów o roboty budowlane zawierają klauzule, zgodnie z którymi nabywca usług uprawniony jest do zatrzymania kaucji gwarancyjnej. Kaucja tego rodzaju ma zabezpieczać roszczenia z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przedmiotu umowy. Powstaje pytanie jak na gruncie podatku od towarów i usług (podatku VAT) należy traktować kaucje pobierane jako procent brutto kontraktu i potrącane z wynagrodzenia wykonawcy.

Autopromocja

Kaucja gwarancyjna może być wpłacana przez wykonującego roboty budowlane, wówczas usługobiorca zwraca kaucję po wykonaniu robót (ewentualnie po upływie okresu gwarancji).

Biuletyn VAT

Autopromocja

Szkolenie: CIT estoński
warsztat dla księgowych

Sprawdź

Często strony umawiają się, że kaucja gwarancyjna zostanie potrącona z wynagrodzenia należnego wykonawcy robót. W takim wypadku odpowiedni procent wynagrodzenia jest zatrzymywany przez usługobiorcę na poczet kaucji gwarancyjnej. Przykładowo strony ustalają kaucję od wartości brutto kontraktu (a więc wynagrodzenia netto powiększonego o należny podatek od towarów i usług).

Spółka ABC zajmująca się sprzedażą detaliczną zleciła Spółce XYZ remont jednego ze swoich sklepów. Wartość kontraktu opiewała na kwotę 500 tys. zł brutto (406 504,07 zł netto + 93 495,93 zł VAT). Odpowiednie postanowienia umowne uprawniały Spółkę ABC do zatrzymania poprzez potrącenie z wynagrodzenia wykonawcy robót kwoty kaucji gwarancyjnej określonej jako 5% wynagrodzenia brutto. Czy tego rodzaju zapis spowoduje, iż Spółka ABC zatrzyma z tego tytułu także część podatku od towarów i usług?

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Kaucja gwarancyjna a przychód w CIT

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Aby odpowiedzieć na powyższe pytanie, w pierwszej kolejności należy sprawdzić z jakiego rodzaju świadczeniami mamy do czynienia.

Podstawą stosunku zobowiązaniowego pomiędzy stronami jest umowa o roboty budowlane. Z tytułu wykonania umowy usługodawca ma w stosunku do usługobiorcy roszczenie o zapłatę wynagrodzenia. Jednocześnie, usługobiorcy przysługuje roszczenie do usługodawcy o zapłatę kaucji gwarancyjnej. Na mocy tego rodzaju postanowień umownych nabywający usługę zobowiązany jest do zapłaty całego wynagrodzenia, a wykonawca usług zobowiązany jest do zapłaty całej kwoty kaucji gwarancyjnej. Na podstawie odpowiednich postanowień kaucja ta nie jest wpłacana przez wykonawcę, tylko potrącana jest z części przysługującego mu wynagrodzenia.

Należy wskazać, iż określenie wartości kaucji gwarancyjnej jako pewien procent wartości brutto kontraktu nie spowoduje zatrzymania podatku od towarów i usług. Wartość brutto stanowi jedynie jeden ze elementów służących do wyliczenia kwoty kaucji gwarancyjnej (równie dobrze wartość kaucji mogłaby zostać określona kwotowo), a sama kaucja stanowi wartość niezależną od wynagrodzenia. Nie wpływa ona na określony w fakturze podatek od towarów i usług. Wykonawca robót ma obowiązek wystawić fakturę opiewająca na całkowitą wartość robót (niepomniejszoną o wartość kaucji gwarancyjnej).

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy. W świetle powyższego artykułu, faktura dokumentująca transakcję powinna uwzględniać całkowite wynagrodzenie należne usługodawcy. Z tego też tytułu, usługodawca obowiązany będzie do odprowadzenia całego podatku od towarów i usług. Nie może on pomniejszyć go o wartość zatrzymanej kaucji gwarancyjnej. Roszczenie usługobiorcy, o zapłatę kaucji gwarancyjnej, jest zaspokajane w drodze potrącenia wzajemnych należności. Jedna należność to wynagrodzenie za wykonanie robót, z której potrącana jest należność z tytułu kaucji gwarancyjnej.

Odnosząc powyższe do przedstawionego przykładu należy stwierdzić, że Spółka XYZ wystawi fakturę za wykonane roboty w kwocie 500 tys. zł brutto (i będzie obowiązana do zapłaty całego podatku VAT wykazanego na tej fakturze), jednocześnie, zgodnie z postanowieniami umownymi, Spółka ABC zatrzyma 5% wartości brutto wynagrodzenia (tj. 25 tys. zł), która to kwota stanowić będzie kaucję gwarancyjną (podlegającą zwrotowi po spełnieniu określonych w umowie warunków dotyczących wykonania przedmiotu umowy).

Piotr Kępisty, konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.