Wypłata dywidendy w formie niepieniężnej a VAT

Takie stanowisko po raz kolejny zajął Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, tym razem w wyroku z dnia 7 grudnia 2016 roku w sprawie I FSK 1728/16.

Na wstępie należy wyjaśnić, czym jest dywidenda? Najogólniej rzecz ujmując dywidenda stanowi część zysku netto (po opodatkowaniu podatkiem dochodowym) spółki kapitałowej przeznaczona dla jedynego wspólnika albo akcjonariusza lub do podziału pomiędzy wspólników lub akcjonariuszy. Powyższe oznacza, że wypłata dywidendy jest jednostronnym świadczeniem spółki na rzecz udziałowca, przy czym przepisy kodeksu spółek handlowych nie określają formy wypłaty dywidendy, zatem może ona nastąpić w formie pieniężnej, co jest najpopularniejszą formą spotykaną w obrocie gospodarczym oraz w formie niepieniężnej (w naturze), np. poprzez przeniesienie prawa własności rzeczy.

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że wypłata dywidendy jest szczególnym rodzajem czynności prawnej. Źródłem nabycia przedmiotu dywidendy i tytułem do uzyskania przysporzenia przez wspólnika spółki nie jest umowa cywilnoprawna, ale uchwała walnego zgromadzenia wspólników w oparciu o odpowiednie zapisy umowy spółki.

Natomiast na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów (rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności darowizny, pod warunkiem jednak, że podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Przez przekazanie należy rozumieć definitywne wyzbycie się władztwa nad towarem, przeniesienie prawa do rozporządzania tą rzeczą na inną osobę. Dla opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów bez znaczenia pozostaje cel takiego przekazania. Ponadto nie ma również znaczenia to, czy przekazanie następuje w wykonaniu nakazu wynikającego z przepisów prawa, ewentualnie nakazu organu (zob. A. Bartosiewicz, Komentarz do art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług, LEX 2015).

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Przekładając ww. rozważania na obowiązek opodatkowania podatkiem VAT wypłaty dywidendy w formie niepieniężnej należy wskazać, że opodatkowanie dywidendy rzeczowej jest zgodne z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem VAT wyrażającej się tym, że określone transakcje podlegają temu podatkowi niezależnie od formy, w której zostały dokonane, również zbycie nieruchomości czy też innych towarów w formie wypłaty dywidendy. Jeżeli w ramach wypłaty dywidendy zamiast wypłaty pieniędzy spółka będzie przekazywać prawo własności nieruchomości to nastąpi nieodpłatne przekazanie towaru opodatkowane podatkiem VAT, o ile spełnione są warunki z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, tj. spółce dokonującej wypłaty dywidendy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Powyższy problem był już niejednokrotnie przedmiotem zainteresowania sądów administracyjnych. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 października 2013 roku w sprawie I FSK 1503/12 uznał, że dywidenda niepieniężna w spółce komandytowo-akcyjnej, należna akcjonariuszom, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przedmiotem opodatkowania w takiej sytuacji nie jest bowiem dywidenda, lecz nieodpłatna dostawa towarów lub nieodpłatne świadczenie usług. Analogiczne stanowisko wyraził także Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 23 października 2013 roku, sygn. akt I FSK 1654/12, z dnia 23 stycznia 2014 roku, sygn. akt I FSK 202/13 oraz z dnia 3 czerwca 2014 roku, sygn. akt I FSK 956/13.

Autor: Agnieszka Jakubowska-Gregier, Adwokat