REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT

Andersen w Polsce
Andersen w Polsce tworzy zespół doświadczonych ekspertów oferujących kompleksową obsługę prawną, najwyższej klasy doradztwo podatkowe, compliance, doradztwo w zakresie cen transferowych i outsourcing księgowy.
Kiedy zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT /Fot. Fotolia
Kiedy zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Biorąc pod uwagę stanowiska sądów i organów podatkowych należy uznać, że zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT jako odpłatnie świadczona usługa tylko w wtedy, gdy istnieje bezpośredni konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący korzyść, nawet potencjalne, z zapłaty kary umownej.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) jak również inne regulacje zawarte w prawie podatkowym nie definiują pojęcia kary umownej. Dlatego należy sięgnąć do przepisów art. 483 i art. 484 kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Autopromocja

Wobec powyższego powstaje pytanie, czy w skutek takiego uregulowania instytucji kary umownej jej wypłata z powodu np. niewykonania lub nienależytego świadczenia usług lub dostawy towarów spowoduje zaliczenie kary umownej do obrotu podlegającego opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z treści art. 7 ust. 1 ww. ustawy wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez świadczenie usług – w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zatem zapłata kary umownej na gruncie podatku VAT, jako z oczywistych względów niestanowiąca dostawy towarów, może być jedynie rozważana z punktu widzenia odpłatnego świadczenia usług. Jednakże już „na pierwszy rzut oka" wydaje się, że uiszczenie kar umownych nie podlega opodatkowaniu VAT skoro większość z nich pełni funkcję albo sankcyjną, w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonanie zobowiązania, albo odszkodowawczą, wyłącznie do określonej w umowie kwoty. Tym samym najczęściej uznaje się, że otrzymanie kary umownej nie stanowi świadczenia usług, gdyż taka czynność nie posiada cech obrotu z tytułu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Powyższe znalazło potwierdzenie np. w interpretacji z 29 stycznia 2008 r., (sygn. IBPP2/443-256/07/BWo/KAN-1848/11/07), zgodnie z którą kara umowna z tytułu niezamówienia ustalonej ilości towaru nie podlegała opodatkowaniu VAT. W uzasadnieniu organ wskazał, że otrzymana przez podatnika kara umowna, wynikająca z niewywiązania się z warunków umowy, nie stanowiła ekwiwalentu za dostawę towarów, wobec czego nie doszło do transakcji sprzedaży, a tym samym kara umowna pobierana przez przedsiębiorcę nie mogła stanowić zapłaty za sprzedany towar, lecz była jedynie rekompensatą za poniesione przez przedsiębiorcę ewentualne koszty (straty).

Ważnym z gospodarczego punktu widzenia jest również stanowisko WSA zawarte w wyroku z 1 kwietnia 2008 r. (sygn. III Sa/Wa 2166/07), w którym sąd uznał, że zastrzeżone w umowach dodatkowe świadczenia pieniężne na rzecz leasingodawcy z tytułu rozwiązania umowy leasingu, nazwane karą umowną, nie podlega opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług, gdyż nie mogło stanowić dodatkowego wynagrodzenia dla leasingodawcy, a pełniło jedynie funkcję odszkodowawczą.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Podobne wnioski można wyciągnąć z interpretacji z 12 października 2010 r., (sygn. IPPP2-443-510/10-4/IŻ), w której organ podatkowy wskazał, że obciążenie klientów karami umownymi za niewywiązanie się z warunku umowy, dotyczącego dotrzymania terminu odbioru przetłoczonej ropy naftowej, miało charakter sankcyjny dla odbiorcy i odszkodowawczy dla sprzedawcy. Zdaniem organu kary umowne stanowiły bowiem formę rekompensaty na rzecz sprzedawcy za niemożność wykorzystania przestrzeni rurociągowej i zbiornikowej na rzecz innych kontrahentów, w związku z czym kara umowna nie stanowiła ekwiwalentu wynagrodzenia, a więc nie można było jej uznać ani za dostawę towarów, ani za świadczenie usług, tym samym nie mieściła się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.


Jednakże występują czasami sytuacje, w których organy podatkowe zaliczają uiszczenie kary umownej do obrotu z tytułu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2  podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usług, gdyż w takich sytuacjach przedsiębiorca osiąga korzyści o charakterze majątkowym wiążące się z danym świadczeniem. Przykładowo interpretacja z 13 września 2007 r. (sygn. 1401/PH-II/4407/14-21/07/MZ) odnosiła się do kar umownych pobieranych w przypadku przekroczenia limitu ruchu przez punkt styku sieci telekomunikacyjnych. W uzasadnieniu organ wskazał, że gdy firma telekomunikacyjna, która nawiązała współpracę z kontrahentem, przesyłała przez dany przekaźnik sieci ruch telekomunikacyjny w wielkości większej niż wynikający z umowy limit takiego ruchu oraz pomimo wezwania kontrahenta nie rozpoczęła właściwego kierowania ruchem, to kontrahentowi przysługiwała kara umowna podlegająca opodatkowaniu VAT. Zdaniem organu zastrzeżone w umowie dodatkowe świadczenie pieniężne na rzecz kontrahenta mimo, że nazwane karą umowną, nie posiadało jej cech. Firma telekomunikacyjna uiściła na rzecz kontrahenta de facto dodatkowe wynagrodzenia za przekroczenie umownych limitów, a samo świadczenie pełniło funkcję gwarancyjną i było odpłatne.

W podobnym tonie wypowiedział się organ w interpretacji z 30 grudnia 2005 r. (sygn. US.PPM/443-81/AT/05), w której uznano, że w przypadku usługodawcy świadczącego usługi związane z przetwórstwem i konserwowaniem warzyw oraz owoców, gdy kontrahent opóźnił się z dostarczeniem towarów podlegających takiej obróbce, to usługodawca na podstawie zawartej umowy mógł naliczyć karę umowną, która stanowiła zmianę kalkulacji stawki wynagrodzenia za usługę, wobec czego podlegała opodatkowaniu.

W związku z powyższym orzecznictwem sądów i organów podatkowych można stwierdzić, że zapłata kary umownej będzie podlegać opodatkowaniu VAT jako odpłatnie świadczona usługa tylko w przypadku, gdy istnieje bezpośredni konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący korzyść, nawet potencjalne, z zapłaty kary umownej. Powyższe zagadnienie jest szczególnie istotne przy takich świadczeniach, które polegają na zaniechaniu, czy też powstrzymywaniu się od określonych czynności. Natomiast wypłata kary umownej jako odszkodowania nie może być uznana za czynność opodatkowaną VAT, gdyż nie występuje w takiej sytuacji odpłatne świadczenie usług, z powodu braku konkretnego beneficjenta odnoszącego majątkowe korzyści z tego świadczenia. Tym samym, dopóki kara umowna nosi cechy odszkodowania i nie można jej przypisać cech wynagrodzenia za świadczenie usług, tak długo nie można mówić o czynności opodatkowanej VAT.

Autor: Jakub Włosek - konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach

jakub.wlosek@ksplegal.pl

KSP Legal – Blog o Podatkach

Jakub Włosek - konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach
Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Składka zdrowotna przedsiębiorców - czy wróci ryczałt? Czy jeszcze w 2024 roku nastąpią zmiany?

    O przywrócenie ryczałtowej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców (wg zasad sprzed Polskiego Ładu) apelują zarówno sami przedsiębiorcy, ich stowarzyszenia, a także Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Rzecznik MŚP proponuje, by koszty związane z przywróceniem poprzednich zasad rozliczania składki zdrowotnej przez przedsiębiorców częściowo pokryć przez ograniczenie beneficjentów tzw. wakacji od ZUS.

    Czy 13 i 14 emerytura wlicza się do dochodu osoby niepełnosprawnej?

    Czy 13 i 14 emerytura wlicza się do dochodu osoby niepełnosprawnej, ustalanego na potrzeby skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej?

    Będzie nowelizacja Ordynacji podatkowej. Ministerstwo pracuje nad projektem. Podatnicy zyskają.

    Oprocentowanie nadpłaty, powstałej w wyniku orzeczenia TSUE będzie przysługiwać za cały okres, aż do jej zwrotu. Podobnie będzie z nadpłatami powstałymi wskutek wyroków TK.

    Stawki VAT 2024 - zmiany w stawkach obniżonych od 1 kwietnia

    Stawki VAT od 1 kwietnia 2024 roku ulegną zmianie. Pojawi się nowa lista towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku do wysokości 8 proc. Stawka obniżona obejmie m.in. usługi kosmetyczne, manicure i pedicure.

    Fundacja rodzinna - podatkowe konsekwencje zbycia udziałów

    Otaczające nas środowisko prawno-ekonomiczne dynamiczne oddziałuje na wszystkich, dlatego wśród pojawiających się pytań coraz częstszymi są te odnoszące się do fundacji rodzinnej, która zapewnia kuszące preferencje podatkowe.

    Składka zdrowotna 2024. Min. Leszczyna: będą zmiany ale powrót do zasad sprzed Polskiego Ładu zbyt kosztowny

    Jeszcze w bieżącym tygodniu minister zdrowia razem z ministrem finansów przedstawią premierowi Tuskowi propozycje zmian w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Taką informację przekazała 18 marca 2024 r. minister zdrowia Izabela Leszczyna.

    Zmiany w akcyzie od 2025 roku - opodatkowanie saszetek nikotynowych

    Ministerstwo Finansów chce zmienić od 2025 roku przepisy ustawy o podatku akcyzowym w zakresie saszetek nikotynowych. W komunikacie z 18 marca 2024 r. MF przedstawiło propozycje zmian. Resort zaprasza zainteresowanych tymi zmianami na spotkanie w celu uzgodnienia treści tej nowelizacji.

    "Nie stać nas na cztery dni pracy". Jednak skrócenie czasu pracy może ograniczyć zwolnienia

    "Skrócenie czasu pracy, np. do czterech dni w tygodniu nie zostanie zrównoważone przez wzrost zatrudnienia. Produkcja krajowa zmniejszy się, a wraz z nią zmniejszą się dochody ludności" – mówi Jeremi Mordasewicz, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

    Wymiana walut w firmie. Jak to robić z korzyścią dla biznesu?

    Wymiana walut? Pierwsze skojarzenia to zagraniczne wakacje czy kredyt we frankach. Patrząc jednak na oficjalne statystyki wymiany handlowej to firmy operują dziś w wielu walutach. Tym bardziej, że coraz więcej firm prowadzi ekspansję zagraniczną, wychodząc na nowe rynki.

    Zmiany w rachunkowości od 2025 roku. Oprócz JPK KR (księgi rachunkowe) będzie JPK ST (środki trwałe)

    Od 1 stycznia 2025 roku podatnicy objęci podatkiem CIT (osoby prawne) będą mieli obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej i wysyłania ich w tej formie do urzędu skarbowego (tzw. JPK CIT). Aktualnie Ministerstwo Finansów konsultuje struktury logiczne pliku JPK_KR_PD oraz pliku  JPK_ST, a także przygotowuje zmianę projektu rozporządzenia wykonawczego w sprawie dodatkowych danych dołączanych do przekazywanych ksiąg.

    REKLAMA