Umowa użyczenia a VAT

Czynności opodatkowane VAT

Autopromocja

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się zaś, w świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast, stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy, za świadczenie usług należy uznać każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. 

Opodatkowaniu VAT podlegają również niektóre nieodpłatne czynności. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT za podlegającą opodatkowaniu dostawę towarów należy uznać również wszelkie darowizny, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Natomiast, z opodatkowaną usługą mamy do czynienia m.in. w przypadku nieodpłatnego wykorzystania towarów do celów innych niż działalność gospodarcza gdy przy ich nabyciu przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT).

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Umowa użyczenia w świetle Kodeksu cywilnego

Na podstawie art. 710 Kodeksu cywilnego (dalej „Kc”) umowa użyczenia polega na tym, że użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Umowa użyczenia jest więc umową jednostronnie zobowiązującą oraz nieodpłatną. Oznacza to, że wskutek zawarcia umowy użyczenia dochodzi do nieodpłatnego świadczenia użyczającego na rzecz biorącego w używanie. Biorący w używanie nie realizuje bowiem żadnego ekwiwalentnego świadczenia na rzecz użyczającego.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Polecamy: Biuletyn VAT

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Czy użyczenie jest nieodpłatną dostawą towarów?

Biorący do używania otrzymuje nieodpłatnie rzecz do używania w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu lub według wskazań umowy użyczenia (art. 712 § 1 Kc). Nie ma on prawa, bez zgody użyczającego, oddać ww. rzeczy osobie trzeciej do używania (art. 712 § 2 Kc). Po zakończeniu użyczenia jest zaś zobowiązany do zwrócenia użyczającemu rzeczy w stanie niepogorszonym, o czym stanowi art. 718 § 1 Kc (nie dotyczy to zużycia wynikającego z prawidłowego korzystania z rzeczy). Powyższe oznacza, że biorący do używania nie ma swobody w użytkowaniu i dysponowaniu rzeczą przekazaną mu przez użyczającego. Tym samym, nie uzyskuje władztwa ekonomicznego nad rzeczą (towarem). Dlatego też analizowanej czynności nie można uznać za dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Użyczenie jako usługa

Skoro umożliwienie korzystania z rzeczy na podstawie umowy użyczenia nie wiąże się z przeniesieniem prawa do rozporządzania jak właściciel na biorącego w używanie, należy stwierdzić, że świadczenie to spełnia przesłanki niezbędne do uznania za usługę. Skoro jednak ww. usługa jest co do zasady nieodpłatna, będzie ona podlegać opodatkowaniu VAT w przypadku gdy została zrealizowana na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika (użyczającego), np. na cele prywatne biorącego w używanie.

Ewelina Kalita, Młodszy konsultant podatkowy

ECDDP Sp. z o.o.