Strona główna » Księgowość » Poradniki » Roczne rozliczenie ryczałtowców

Roczne rozliczenie ryczałtowców

03 stycznia 2006, 00:00

REKLAMA

Na jakich formularzach muszą rozliczyć się podatnicy opłacający zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowanych? W jakim terminie należy zapłacić podatek i złożyć deklaracje? Jak odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne? Z jakich ulg i odliczeń mogą skorzystać ryczałtowcy? Jakie obowiązki ciążą na osobach rozliczających się w formie karty podatkowej?

SPIS TREŚCI

PORADY PRAWNE

Czy ryczałtowcy mogą korzystać z ulg i odliczeń
Ryczałt jako forma uproszczona
Wydatki obniżające przychody
O czym powinni pamiętać ryczałtowcy
Limity uprawniające do korzystania z ryczałtu

AKTY PRAWNE

Ustawy

WYJAŚNIENIA

Ryczałt wyklucza wspólne rozliczenie z małżonkiem
Limity ryczałtu liczy się odrębnie
Działalności nie można zawiesić
Może być ryczałt i podatek liniowy

FORMULARZE I WZORY

Składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegające odliczeniu w 2005 r.
Karne stawki ryczałtu

Ryczałtowiec, czyli kto

Obowiązek rozliczenia się na formularzu PIT-28 mają osoby fizyczne objęte ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych. Opodatkowaniu ryczałtem podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.

Ryczałt jest uproszczoną formą opodatkowania. Podatnicy nie muszą np. co miesiąc składać do urzędu deklaracji podatkowych. Jednak mają mniej czasu niż podatnicy opodatkowani na zasadch ogólnych na roczne rozliczenie z fiskusem. Ryczałtowcy zeznanie muszą złożyć do końca stycznia po zakończeniu roku, za który się rozliczają. Tymczasem podatnicy rozliczający się z tych samych źródeł na zasadach ogólnych mają na to cztery miesiące, bo do końca kwietnia po zakończeniu roku, którego rozliczenie dotyczy.

Można też ubiegać się o odroczenie terminu złożenia zeznania rocznego PIT-28. Taką możliwość dają przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.; dalej Ordynacja podatkowa). Organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może odraczać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego.

Jak wypełnić zeznanie PIT-28

Teraz wyjaśnimy krok po kroku, jak prawidłowo wypełnić zeznanie roczne PIT-28. Wypełnienie zeznania należy zacząć od wpisania numeru NIP w poz. 1 zeznania PIT-28. To ustawowy obowiązek każdego podatnika składającego zeznanie podatkowe za 2005 rok. To wyjątkowo ważne. Z przepisów ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 269, poz. 2681 z późn. zm.) wynika, że podatnicy podają NIP na wszelkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetowych, do których poboru obowiązane są organy podatkowe lub celne. Podatnik, który nie podaje numeru identyfikacji podatkowej lub podaje numer nieprawdziwy, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Miejsce składania zeznania

Części A. zeznania to „Miejsce składania zeznania”. W części A. (poz. 5) zeznania PIT-28 należy podać nazwę urzędu skarbowego, do którego adresowane jest zeznanie (jest to tzw. miejsce składania zeznania). Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy o ryczałcie urzędem tym jest urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. Zeznanie kierujemy oczywiście do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. To naczelnik jest organem podatkowym, a nie urząd skarbowy jako taki.

W tym miejscu zeznania wystarczy wpisać nazwę urzędu skarbowego, do którego wysyłany jest lub w którym składany jest PIT-28. Nie trzeba natomiast wpisywać adresu tego urzędu.

Dane identyfikacyjne i adres zamieszkania

Część B. zeznania to „Dane identyfikacyjne i adres zamieszkania”. W części B. formularza PIT-28 (poz. 6 do 18) należy wpisać dane personalne podatnika składającego zeznanie roczne (nazwisko, imię oraz datę urodzenia), a także adres miejsca zamieszkania podatnika.

Warto podkreślić, że adres zamieszkania nie jest tożsamy z adresem zameldowania podatnika. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Jest to tzw. centrum interesów życiowych podatnika. To właśnie miejsce zamieszkania jest czynnikiem decydującym o miejscu złożenia zeznania podatkowego, a nie miejsce zameldowania.

Przychody objęte ryczałtem

W części C. zeznania należy wpisać przychody podatnika objęte ryczałtem (poz. 19 do 61). Ta część zeznania składa się z pięciu wierszy. Wiersz 1 przeznaczony jest do wpisania przychodów objętych ryczałtem z działalności prowadzonej na własne nazwisko. Tę część podatnik wypełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28/A. W wierszu 2 wpisuje się przychody objęte ryczałtem z działalności prowadzonej w formie spółki lub spółek osób fizycznych, w których podatnik jest wspólnikiem. Tę część podatnik uzupełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28/B. Wiersz 3 przeznaczony jest na wpisanie przychodów objętych ryczałtem z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Tę część podatnik wypełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28/A. Wiersz 4 to część, która służy sumowaniu przychodów wykazanych w wierszach 1, 2 i 3 (poz. 36 do 42).

W wierszu 5 podatnicy powinni wpisać przychody określone przez organ podatkowy na podstawie art. 17 ustawy o ryczałcie. Zgodnie z tym artykułem w przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku stwierdzenia istnienia związków gospodarczych podatnika, o których mowa w art. 25 ustawy o PIT, organ podatkowy określi wartość niezaewidencjonowanego przychodu, w tym również w formie oszacowania, i określi od tej kwoty ryczałt według stawek, które stanowią pięciokrotność stawek, które byłyby zastosowane do przychodu w przypadku jego ewidencjonowania, z tym jednak, że ryczałt ten nie może być wyższy niż 75 proc. przychodu.

W kolejnych pozycjach wierszy wykazuje się przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami ryczałtu.

W części C. zeznania PIT-28 dokonuje się również określenie udziału procentowego przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami ryczałtu w ogólnej sumie przychodów.

Udział ten wylicza się według następującego wzoru:

• (przychód opodatkowany daną stawką podzielony przez sumę kwot z poz. 42 i 49) x 100 proc. = udział procentowy

Następnie należy dokonać tej samej operacji dla przychodów opodatkowanych karnymi stawkami ryczałtu. Udział ten wylicza się według następującego wzoru:

• (przychód opodatkowany daną karną stawką ryczałtu podzielony przez sumę kwot z poz. 42 i 49) x 100 proc. = udział procentowy

Wynik takiego wyliczenia należy następnie wpisać w poszczególnych pozycjach z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, stosując ogólnie przyjęte zasady zaokrąglania.

UWAGA !

Wpływy z podatku dochodowego opłacanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych stanowią dochód budżetu państwa. Wpływy z karty podatkowej stanowią dochody gmin.

Odliczenia od przychodu

Odliczenia od przychodu wykazywane są w częsci D. PIT-28. Podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć od przychodów:

• stratę z lat ubiegłych (poz. 62),

• zapłacone przez podatnika składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe (poz. 63),

• niektóre darowizny (poz. 64),

• odsetki od kredytu mieszkaniowego (poz. 66),

• wydatki na cele rehabilitacyjne, ponoszone przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne (poz. 64).

Jeśli podatnik będzie chciał z któregoś odliczenia skorzystać (z wyjątkiem odliczenia straty i składek na ubezpieczenia społeczne) dodatkowo będzie musiał wypełnić załączniki PIT/O i PIT/D.

W poz. 65 części D. należy wpisać przychód po odliczeniach.

Stawki ryczałtu obowiązujące w 2005 r.

20 proc. – od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów,

17 proc. – od przychodów ze świadczenia usług,

10 proc. – od przychodów z odpłatnego zbycia praw majątkowych lub nieruchomości wykorzystywanych w działalności gospodarczej,

8,5 proc. – z działalności usługowej, w tym działalności gastronomicznej w zakresie przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc.; z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze do kwoty stanowiącej równowartość 4000 euro, od nadwyżki ponad tę kwotę ryczałt wynosi 20 proc.,

5,5, proc. – od przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,

3,0 proc. – od przychodów z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc.; od przychodów z działalności usługowej w zakresie handlu.

Jeżeli podatnik zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów prowadzi działalność, z której przychody są opodatkowane różnymi stawkami, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ustala się według stawki właściwej dla przychodów z każdego rodzaju działalności, pod warunkiem że ewidencja przychodów jest prowadzona w sposób umożliwiający określenie przychodów z każdego rodzaju działalności. W razie gdy nie prowadzi ewidencji w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5 proc. przychodów, z tym że w przypadku osiągania również przychodów w zakresie wolnych zawodów ryczałt wynosi 20 proc. (albo 17 proc. w przypadku osiągania również przychodów w zakresie świadczenia usług).

Obliczenie kwot odliczeń

W części E. zeznania należy obliczyć kwoty przysługujących odliczeń od przychodów (poz. 72 do 78).

Z konstrukcji zeznania PIT-28 wynika, że:

• kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 3 proc. (poz. 72 zeznania) to kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 50 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 3 proc. w ogólnej kwocie przychodów). Wyliczone w poz. 72 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 36 (jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa niż wykazana w poz. 36, należy wpisać w poz. 72 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 36),

• kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 5,5 proc. (poz. 73 zeznania) to kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 51 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 5,5 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 73 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 37 (jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa niż wykazana w poz. 37, należy wpisać w poz. 73 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 37),

• kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 8,5 proc. (poz. 74 zeznania) to kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 52 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 74 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 38 (jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa niż wykazana w poz. 38, należy wpisać w poz. 74 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 38),

• kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 10 proc. (poz. 75 zeznania) to kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 53 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 10 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 75 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 39 (jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota wyższa niż wykazana w poz. 39, należy wpisać w poz. 75 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 39),

• kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 17 proc. (poz. 76 zeznania) to kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 54 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 17 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 76 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 40 (jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota wyższa niż wykazana w poz. 40, należy wpisać w poz. 76 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 40),

• kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 20 proc. (poz. 77 zeznania) to kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 55 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 20 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 77 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 41 (jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota wyższa niż wykazana w poz. 41, należy wpisać w poz. 77 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 41).

W poz. 78 zeznania należy wpisać kwotę wydatków podlegających odliczeniu od przychodów określonych przez organ podatkowy na podstawie art. 17 ustawy o ryczałcie i opodatkowanych różnymi stawkami. Należy w pierwszej kolejności kwotę z poz. 71 pomnożyć przez właściwe dla poszczególnych stawek udziały procentowe (ustalone w pozycjach od 56 do 61), a następnie obliczone w ten sposób kwoty zsumować. Trzeba też pamiętać, że kwoty obliczone dla poszczególnych wskaźników procentowych nie mogą być wyższe od przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami karnymi (kwoty z poz. 43 do 48).

WAŻNE !

Podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu lub karty nie mogą rozliczyć się wspólnie z małżonkiem ani w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Podstawa opodatkowania

Część F. zeznania poświęcona jest podstawie opodatkowania (poz. 79 do 86). W części tej należy kolejno wykazać przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami po odjęciu wyliczonych w poprzednim roku odliczeń z podziałem na stawki. Oczywiście od każdego rodzaju przychodu odejmujemy tylko właściwe mu, czyli wyliczone dla niego, odliczenie.

Podstawa opodatkowania to kwota, która przemnożona przez obowiązującą stawkę opodatkowania daje w rezultacie podatek. Podstawą opodatkowania ryczałtem jest przychód. Podatek zryczałtowany pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Przychodem, od którego oblicza się ryczałt według obowiązujących stawek, jest przychód pomniejszony o sumę przysługujących podatnikowi odliczeń dokonywanych od przychodu, wykazanych w części E. zeznania PIT-28.

Przychody po dokonaniu tych odliczeń wykazuje się po zaokrągleniu do pełnego złotego. Zaokrąglenia dokonuje się dla poszczególnych stawek. Dla stawek karnych wyliczeń dokonuje się poza zeznaniem, wpisując w pozycji 85 wyniki tych wyliczeń. Zanim to zrobimy, podstawę opodatkowania dla każdej ze stawek karnych zaokrąglamy. Dopiero później wyliczamy sumę tak wyliczonych podstaw cząstkowych i wpisujemy ją w poz. 85.

Zaokrągleń dokonuje się w ten sposób, że kwoty wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Ryczałt według stawek

W części G. (poz. 87-96) następuje obliczenie ryczałtu według poszczególnych stawek procentowych, a także obliczenie łącznej kwoty ryczałtu po odliczeniach od przychodu. W tej części trzeba przemnożyć podstawy opodatkowania poszczególnymi stawkami poprzez te właśnie stawki i wpisać tak wyliczone kwoty ryczałtu do odpowiednich rubryk.

W poz. 95 dokonuje się doliczeń do ryczałtu. Chodzi o doliczenia wynikające art. 21 ust. 2a ustawy o ryczałcie. Dotyczy to doliczeń związanych z utratą prawa do ulg mieszkaniowych, które podatnik odliczył w poprzednich latach, oraz zwrotu odliczonych wcześniej darowizn.

Odliczenia od ryczałtu

Część H. zeznania to odliczenia od ryczałtu. W pierwszej kolejności dokonuje się odliczenia składki zdrowotnej (poz. 97) opłaconej przez podatnika w roku podatkowym, jeżeli nie została ona odliczona od podatku dochodowego. Kwota składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, o którą pomniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki (patrz tabela). Oznacza to, że konieczne jest samodzielne wyliczenie tej części składki, która podlega odliczeniu.

Pozostałych odliczeń dokonujemy na podstawie tego, co wynika z załączników PIT/O i PIT/D.

Ryczałt należny

Część I. zeznania to obliczenie należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zatem w tej części obliczymy ryczałt należny za 2005 rok. W tym celu wystarczy od kwoty z poz. 96 (ryczałt po doliczeniach) odjąć odliczenia wykazane w pozycjach 97, 98 i 100. Uzyskany wynik zaokrągla się do pełnego złotego.

W tej części dokonuje się także pomniejszenia ryczałtu o kwoty darowizn przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego. Pomniejszenia dokonuje się o kwotę faktycznie przekazanej na ten cel darowizny. Kwota ta nie może być jednak wyższa niż 1 proc. ryczałtu. Nie wolno jednak w tym miejscu dokonywać odliczeń, jeżeli kwoty te zostały już odliczone od przychodów lub na podstawie przepisów ustawy o PIT. Kwoty 1-proc. zmniejszenia z tytułu wpłat na organizacje pożytku publicznego zaokragla się do pełnych dziesiątek groszy w dół.

Lista organizacji pożytku publicznego, na rzecz których wpłata umożliwia odliczenie, znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (www. ms.gov.pl).

Pozostałe części zeznania

Część J. PIT-28 to informacja o zwolnieniu wynikającym z art. 21 ust. 6-13 ustawy o ryczałcie. Podatnicy w tej części informują urząd, czy korzystają z tego zwolnienia od całości przychodów czy tylko ich części. W tym celu należy zaznaczyć odpowiedni kwadrat zeznania (poz. 107).

Częsć K. Należy obliczyć kwotę ryczałtu do zapłaty, a także ewentualną nadpłatę. Warto podkreślić, że w sytuacji gdy podatnik zaznaczył w poz. 107 kwadrat informujący o korzystaniu ze zwolnienia z ryczałtu od całości przychodów, nie należy wypełniać części K. i L. zeznania. Jeśli podatnik zaznaczył w poz. 107 kwadrat informujący o zwolnieniu od części przychodów, wtedy nie należy wykazywać w częściach K. i L. ryczałtu w części przypadającej na przychody z pozarolniczej działalności gospodarczych, dla których wybrano zwolnienie (art. 21 ust. 6-13 ustawy o ryczałcie).

W części L. należy wykazać kwoty ryczałtu obliczone i wskazane przez podatnika w ewidencji przychodów w poszczególnych miesiącach (kwartałach). Kwoty ryczałtu wpisywane w tej części mają być kwotami po dokonanych wcześniej odliczeniach. W części L. 1. wpisać należy kwoty ryczałtu z okresu od stycznia do listopada lub za I, II i III kwartał 2005 roku. W częsci L. 2. wpisuje się kwoty za grudzień lub za IV kwartał 2005 roku.

Kolejna część – M. wypełnianego PIT-28 to informacja o załączonych formularzach (poz. 124 do 133). Podatnik w tej części zakreśla odpowiednie pola, zaznacząjąc, jaki załącznik dołącza do zeznania.

W częsci N. można podać dodatkowe informacje, np. ułatwiające kontakt podatnika z urzędem. Może to być numer telefonu, faksu, adres e-mail. Jednak podawanie takich danych nie jest obowiązkowe.

Ostatnia część, jaką wypełnia podatnik, to oświadczenie i podpis podatnika. Wypełniając zeznanie, musimy poświadczyć, że znamy przepisy kodeksu karnego skarbowego o odpowiedzialności za podanie danych niezgodnych z rzeczywistością. Na koniec koniecznie trzeba własnoręcznie podpisać zeznanie.

Roczne rozliczenie kartowiczów

Skoro mowa o rozliczaniu rocznym podatników opodatkowanych na zasadach uproszczonych, nie sposób nie wspomnieć o rozliczeniu się z karty podatkowej. Osoby opłacające podatek w formie karty również do 31 stycznia 2006 r. muszą rozliczyć się z fiskusem za 2005 rok. W tym przypadku podatnicy składają jedynie deklarację PIT-16A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego.

Warto przypomnieć, że podatnicy opłacający podatek w formie karty podatkowej są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak zobowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.

Ponadto przedsiębiorcy opłacający podatek w formie karty muszą co miesiąc, do dnia 7 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (a za grudzień w terminie do dnia 28 grudnia), wpłacać na rachunek urzędu skarbowego określoną kwotę podatku (którą określi w decyzji naczelnik urzędu skarbowego) pomniejszoną o zapłaconą składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

Po zakończeniu roku należy złożyć w urzędzie skarbowym w terminie do dnia 31 stycznia deklarację o wysokości zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej, w poszczególnych miesiącach, składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Wybierając jako formę opodatkowania kartę podatkową, trzeba również wiedzieć, że nie można skorzystać z różnego rodzaju ulg i odliczeń, np. z ulgi remontowej czy rehabilitacyjnej.

Obowiązek złożenia deklaracji

Obowiązek złożenia deklaracji o wysokości składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego (PIT-16A), wynika z art. 31 ust. 4 ustawy o ryczałcie.

Przepis ten nakazuje, aby informacja taka (roczna deklaracja o wysokości składki na powszechne ubezpieczenie w Narodowym Funduszu Zdrowia, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach) została złożona według ustalonego wzoru we właściwym urzędzie skarbowym po upływie roku podatkowego do 31 stycznia. Deklaracja o wysokości składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego, powinna być złożona według ustalonego wzoru we właściwym urzędzie skarbowym po upływie roku podatkowego do 31 stycznia.

Formularz według wzoru

Podobnie jak w przypadku innych deklaracji podatkowych, również w przypadku deklaracji PIT-16A zastrzeżenie, że informację należy złożyć według ustalonego wzoru, oznacza, że deklaracja taka powinna zawierać dokładnie te same i takie same pozycje oraz mieć identyczny układ, jak określono to w przepisach rozporządzenia ministra finansów. Nie oznacza to jednak obowiązku składania informacji wyłącznie na oryginalnym druku pobranym w urzędzie skarbowym. Można w tym celu posłużyć się zarówno kserokopią formularza, jak i wydrukiem z programu komputerowego umożliwiającego elektroniczne wypełnienie takiej deklaracji.

Wysokość składki zdrowotnej

Kwota składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, o którą pomniejsza się kartę podatkową, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki. Jako że przepisy dotyczące karty podtakowej przewidują, że podatek dochodowy w formie karty podatkowej, wynikający z decyzji, podatnik obniża o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym.

UWAGA !

Stawki karty podatkowej określone są kwotowo. Ich wysokość uzależniona jest m.in. od: rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników, liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza.

Trzeba wypełnić formularz

Formularz PIT-16A jest prostą deklaracją. Podatnicy z jej wypełnieniem nie powinni mieć większych trudności.

Na początek, jak we wszystkich zeznaniach, należy zacząć od wpisania numeru identyfikacji podatkowej (poz. 1). Konieczne będzie również wskazanie, za który rok deklaracja jest składana, czyli w poz. 4 należy wpisać 2005 rok.

W częsci A. PIT-16A należy wskazać właśwy miejscowo urząd skarbowy, do którego jest składana deklaracja.

W cześci B. wpisujemy dane identyfikacyjne: nazwisko, imię, datę urodzenia oraz adres zamieszkania.

W części C. trzeba dokonać pewnych obliczeń. Należy bowiem wykazać kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne, zapłacone i odliczone od karty podatkowej (jeżeli nie zostały one wcześniej odliczone od podatku dochodowego). Ta część zeznania składa się z tabeli podzielonej na 12 miesięcy. W każdym należy wpisać kwotę zapłaconej składki oraz kwotę składki odliczonej.

Na koniec podatnik składa oświadczenie o tym, że wie o sankcjach wynikających z koderksu karnego skarbowego, jakie mogą zostać na niego nałożone, gdy w deklaracji poda dane niezgodne z rzeczywistością. Deklarację kończy podpis podatnika.

Słownik terminologiczny

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA – to każda działalność zarobkowa w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każda inna działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność – do przedsiębiorców.

Ewa Matyszewska

Gazeta Prawna Nr 1/2006 [Dodatek: Księgowość i Podatki] zdnia 2006-01-02

• Ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.; dalej ustawa o ryczałcie) przychodów tych nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł podlegającymi opodatkowaniu na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT), czyli według skali podatkowej czy w formie 19-proc. podatku liniowego. Aby móc opodatkować się w formie ryczałtu, podatnicy muszą złożyć we właściwym urzędzie skarbowym stosowne oświadczenie. Oświadczenie to składa się nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego, natomiast w przypadku rozpoczynania działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego – do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Dotyczy to jednak podatników, którzy albo rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, albo chcą zmienić formę jej opodatkowania np. z zasad ogólnych.

Rzeczywiście w porównaniu np. z zasadami ogólnymi ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest opodatkowaniem uproszczonym. W trakcie roku podatkowego ryczałtowcy nie składają bowiem miesięcznych deklaracji podatkowych. Zobowiązani są jedynie do obliczenia i wpłacenia do urzędu skarbowego ryczałtu od przychodów uzyskanych za dany miesiąc, w terminie do 20 dnia miesiąca następnego. Ostateczne rozliczenie podatku za dany rok następuje w zeznaniu rocznym sporządzonym według wzoru PIT-28, które składa się do końca stycznia roku następnego (aktualne wzory zeznań oraz załączników obowiązujące w rozliczeniu za 2005 rok opublikowane zostały w rozporządzeniu ministra finansów z dnia 11 października 2005 r. – Dz.U. nr 204, poz. 1690).
Choć przy obliczaniu ryczałtu nie uwzględnia się kosztów uzyskania, ustawa o ryczałcie przewiduje wiele odliczeń zarówno od przychodów, jak i od samego ryczałtu. W przypadku ryczałtowców osiągających również przychody opodatkowane na zasadach ogólnych, np. z tytułu umowy o pracę, odliczenia te dopuszczalne są, pod warunkiem że wydatki nie zostały odliczone od dochodu i podatku ustalonego na podstawie przepisów ustawy o PIT, czyli np. od przychodów ze stosunku pracy.

REKLAMA

Autopromocja

Komplet Podatki 2025 - wiedza dla księgowych i biur rachunkowych

Sygnaliści w biurze rachunkowym. Wzory dokumentów

W pierwszej kolejności ryczałtowcy mogą obniżyć przychody o kwoty, zapłaconych w roku podatkowym składek, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.), bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe, oraz na wymienione ubezpieczenia osób współpracujących. W przypadku podatników rozliczających się na zasadach ogólnych, którzy w danym roku podatkowym wykazali stratę z prowadzonej działalności gospodarczej, a następnie w kolejnym roku podatkowym wybrali ryczałt jako formę opodatkowania, istnieje możliwość odliczenia tej straty od przychodów opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym. Przy odliczaniu tej straty stosuje się przepisy wynikające z art. 9 ust. 3 ustawy o PIT. Zgodnie z jego treścią stratę poniesioną w roku podatkowym można rozliczyć w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia przychodów w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

Ponadto przychody opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym obniżyć można o:

– wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne;

– wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł;

– darowizny przekazane organizacjom pożytku publicznego realizującym cele wymienione w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego;

– darowizny przekazane na cele kultu religijnego;

– wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, a mianowicie: budowa budynku mieszkalnego, wniesienie wkładu do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku, nadbudowa lub rozbudowa budynku na cele mieszkalne, przebudowa (przystosowanie) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne.

Jeżeli podatnik uzyskuje przychody opodatkowane różnymi stawkami, odliczeń tych dokonuje się od każdego rodzaju przychodu proporcjonalnie w takim stosunku, w jakim poszczególne przychody opodatkowane różnymi stawkami pozostają w ogólnej kwocie przychodów.

Podatnik może skorzystać z odliczeń od obliczonego już ryczałtu. Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o ryczałcie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym przez podatnika, jednak w wysokości nie wyższej niż 7,75 proc. podstawy wymiaru składki. Ponadto ryczałt można pomniejszyć o kwotę dokonanej darowizny pieniężnej na rzecz organizacji pożytku publicznego. Zmniejszenie to nie może przekroczyć jednak kwoty stanowiącej 1 proc. wykazanego w zeznaniu rocznym ryczałtu. Ponadto warto pamiętać, iż darowizna ta powinna zostać udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego oraz powinna zostać dokonana w okresie między 1 lutego a 31 grudnia roku podatkowego oraz ewentualnie pomiędzy 1 stycznia a dniem złożenia zeznania za rok podatkowy, nie później jednak niż do 31 stycznia roku następnego.

Powinni mieć na uwadze przede wszystkim zmiany prawa podatkowego, jakie obowiązują w tym zakresie w 2005 r. Polegają one na: wprowadzeniu możliwości opodatkowania ryczałtem przychodów uzyskiwanych z najmu (umów pokrewnych) przez podatników, którzy równocześnie prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, z której przychody nie podlegają opodatkowaniu tym ryczałtem, np. aptekarze, architekci; wskazaniu danych, jakie ma zawierać ewidencja wyposażenia; zmianie limitu odliczania darowizn przekazywanych na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie, realizującym te cele, oraz na cele kultu religijnego. Od 1 stycznia 2005 r. kwota odliczenia z tego tytułu nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty stanowiącej 6 proc. przychodu; wydłużeniu okresu dokonywania wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego, uprawniających do 1-proc. zmniejszenia podatku. W zeznaniu podatkowym składanym za 2005 r. podatnicy mogą zmniejszać podatek o wpłaty dokonywane od dnia 1 lutego 2005 r. do dnia złożenia zeznania za 2005 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 stycznia 2006 r. Należy pamiętać o zmianie przepisu dotyczącego zaokrągleń kwot pomniejszania podatku z tytułu wpłat dokonanych na rzecz organizacji pożytku publicznego. Zmniejszenie będzie zaokrąglane do pełnych dziesiątek groszy w dół. Warto przypomnieć o nałożeniu na podatników korzystających z odliczenia z tytułu przekazanych darowizn obowiązku wykazania w zeznaniu rocznym kwoty przekazanej darowizny, kwoty odliczonej darowizny oraz wskazania obdarowanego poprzez podanie m.in. jego nazwy i adresu. Ponadto od 1 stycznia 2005 r. wprowadzono ulgę na internet, czyli możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych z tytułu użytkowania sieci internet w wysokości nieprzekraczającej 760 zł rocznie.

Podatnicy powinni sprawdzić, czy faktycznie działalność w całym roku podatkowym podlegała opodatkowaniu ryczałtem, mając na uwadze zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązujące limity, podwyższenia stawek.

W zakresie limitów uprawniających do korzystania z ryczałtu ewidencjonowanego:

• wysokość rocznego przychodu osiągniętego w 2004 r. uprawniająca do skorzystania z ryczałtu ewidencjonowanego w 2005 r. nie mogła być wyższa niż 1 094 675 zł – z wyliczenia: 4,3787 zł (kurs euro z 1 października 2004 r.) x 250 000 euro = 1 094 675 zł;

• wysokość rocznego przychodu osiągniętego w 2004 r. uprawniająca do kwartalnego rozliczania ryczałtu w 2005 r. nie mogła być wyższa niż 109 467,50 zł – z wyliczenia: 4,3787 zł (kurs euro z 1 października 2004 r.) x 25 000 euro = 109 467,50 zł;

• wysokość przychodu 4000 euro, z tytułu umów najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze powodująca zmianę stawki z 8,5 proc. na 20 proc. wynosiła 17 514, 80 zł z wyliczenia: 4,3787 (kurs euro z 1 października 2004 r.) x 4000 euro = 17 514, 80 zł.

Z treści art. 6 ust. 1 ustawy o PIT wynika, iż zasadą jest odrębne opodatkowanie małżonków od osiąganych przez nich dochodów. Natomiast w ust. 2 tego przepisu ustawodawca przewidział łączne opodatkowanie małżonków od sumy ich dochodów, określając jednocześnie warunki, jakie należy spełnić, by skorzystać z tej preferencyjnej formy opodatkowania. Zgodnie z tym przepisem małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak (z zastrzeżeniem ust. 8) na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym (z zastrzeżeniem art. 6a) opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o PIT, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 ustawy o PIT; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Opisany sposób opodatkowania nie ma zastosowania, w sytuacji gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Zasada ta, o czym stanowi treść art. 6 ust. 9 ustawy o PIT, nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (tj. osób fizycznych osiągających przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej), niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Fakt, że podatnik nie osiągnął żadnych dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym, pozostaje bez znaczenia dla możliwości zastosowania preferencyjnego sposobu opodatkowania małżonków, gdyż ustawodawca wyraźnie wskazuje na okoliczność zastosowania do podatnika przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. W związku z powyższym, nawet w sytuacji gdy podatnik nie osiągnął żadnego przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, nie jest możliwe wspólne opodatkowanie osiągniętych dochodów wraz z małżonką – interpretacja Urzędu Skarbowego w Płocku z 11 października 2005 r. (nr 1419/UPO-415-153/05/RL).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ustawy o PIT, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.
W myśl art. 6 ust. 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z działalności wymienionej w ust. 1, jeżeli:
1) w roku poprzedzającym rok podatkowy:
a) uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nie przekraczającej 250 000 euro lub
b) uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 250 000 euro,
2) rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej – bez względu na wysokość przychodów.
Kwoty wyrażone w euro przelicza się na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu 1 października roku poprzedzającego rok podatkowy.
Jeżeli podatnik w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadził działalność samodzielnie, a także w formie spółki, to stosownie do treści art. 6 ust. 5 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, opłaca w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
1) odrębnie z działalności wykonywanej samodzielnie i odrębnie z działalności wykonywanej w formie spółki, gdy spełnia warunki określone w ust. 4 pkt 1 albo
2) z działalności wykonywanej samodzielnie, gdy spełnia warunek określony w ust. 4 pkt 1 lit a), a z działalności wykonywanej w formie spółki – gdy spełnia warunek określony w ust. 4 pkt 1 lit b).
Zatem limit przychodów uprawniający do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych dla każdego z rodzajów działalności, zarówno prowadzonej w formie spółki cywilnej, jak i samodzielnie, jest liczony odrębnie.
Dla ustalenia wielkości przychodów za 2005 rok, uprawniających do korzystania w 2006 roku z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, należy przyjąć odrębnie limity przychodów z działalności prowadzonej samodzielnie i odrębnie z działalności prowadzonej w formie spółki – interpretacja Drugiego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej z 13 kwietnia 2005 r. (nr PDF/415-0022/05).

Obowiązki podatnika opodatkowanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych regulują przepisy rozdziału 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, nie przewidując obowiązku pisemnego zawiadomienia organu podatkowego o przerwach w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Ponadto pojęcie zawieszenia działalności gospodarczej nie zostało zdefiniowane ani w przepisach o podatkach dochodowych, ani w nowej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (poprzednio prawo działalności gospodarczej) ani też w przepisach dotyczących ewidencji podatników.

W związku z powyższym zawieszenie bądź wznowienie działalności gospodarczej należy zgłaszać jedynie w tych przypadkach, w których istnieje prawny obowiązek zgłaszania tego faktu do urzędu skarbowego z powodów podatkowych – interpretacja Urzędu Skarbowego Poznań-Wilda z 5 sierpnia 2005 r. (nr DD-415/18/05).

Na podstawie art. 9a ust. 2 ustawy o PIT, podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c ustawy o PIT (podatek liniowy), poprzez złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania. Wybór tego sposobu opodatkowania dotyczy wszystkich form prowadzenia działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o PIT.

Podatnik może korzystać z opodatkowania dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej na zasadach określonych w art. 30c ustawy o PIT, tj. w wysokości 19 proc. podstawy obliczenia podatku. Równocześnie może, osiągając przychody z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, opłacać zryczałtowany podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, pod warunkiem złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego oświadczenia o zastosowaniu tej formy opodatkowania - interpretacja Drugiego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z 22 lutego 2005 r. (nr I/415-3-3/05/ZDB).