Podatek od środków transportowych Zobowiązanie solidarne

Pamiętajmy, że co do zasady na gruncie prawa cywilnego solidarne zobowiązanie współwłaścicieli charakteryzuje się m.in. tym, że po stronie uprawnionej lub zobowiązanej występuje więcej niż jedna osoba, a przedmiotem zobowiązania jest jedno świadczenie, którego spełnienie powoduje wygaśnięcie tego zobowiązania. W przypadku biernej solidarności dłużników, którą określa art. 366 kodeksu cywilnego, po stronie dłużników występuje kilka osób zobowiązanych wobec jednego wierzyciela, który może wedle własnego wyboru żądać wykonania zobowiązania w całości lub w części od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. Spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z dłużników zwalnia z długu pozostałych. Ten, kto spełnił świadczenie, może jednak domagać się od pozostałych współdłużników zwrotu w częściach równych przypadających na nich części, chyba że co innego wynika z umowy lub innego stosunku prawnego istniejącego między współdłużnikami. Kwestię roszczeń zwrotnych reguluje z kolei przepis art. 376 kodeksu cywilnego, który znajduje zastosowanie również do stosunków pomiędzy osobami solidarnie odpowiedzialnymi za zobowiązania podatkowe. Po spełnieniu świadczenia przez jedną z nich zachodzi bowiem konieczność dokonania odpowiedniego rozliczenia tych osób.

Tymczasem na gruncie prawa podatkowego solidarny obowiązek zapłaty oznacza, że organ podatkowy ma prawo według swego uznania wystąpić o spełnienie świadczenia do jednej ze stron lub do wszystkich, aż do pełnego wykonania zobowiązania. Pamiętajmy, że jest to obowiązek o charakterze publicznoprawnym, co oznacza, że nie może być modyfikowany w drodze czynności cywilnoprawnych. Dlatego też jakiekolwiek umawianie się stron w zakresie ponoszenia ciężaru podatkowego nie ma charakteru wiążącego dla organów podatkowych, a solidarny dłużnik podatkowy nie może skutecznie bronić się przed roszczeniem wierzyciela podatkowego zarzutem, że zgodnie z umową należność powinna zostać uiszczona przez innego z zobowiązanych.

Nie oznacza to, że takie umowy nie wywołują żadnych skutków prawnych. Pomimo że umowa taka zawarta między podatnikami jest bezskuteczna na gruncie prawa publicznego, to jednak wywiera ona skutki dotyczące wzajemnych rozliczeń między stronami. W konsekwencji dłużnikowi solidarnemu, który pomimo stosownej umowy zawartej z innym solidarnym dłużnikiem podatkowym został zmuszony do zapłaty podatku, będzie przysługiwało roszczenie regresowe (w pełnej wysokości) do podatnika, który wedle umowy obowiązany był do poniesienia ciężaru opodatkowania. Jeżeli jednak to podatnik, będący stroną zobowiązaną z tytułu podatku na podstawie umowy cywilnoprawnej, uiści kwotę podatku bądź też organ podatkowy z jego majątku wyegzekwuje należność, roszczenie regresowe nie powstanie.

Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany w Polsce. Jednak w przypadku gdy nabycie dotyczy środka transportowego zarejestrowanego, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został on nabyty. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że zarejestrowanie środka transportowego oznacza jego rejestrację, z wyjątkiem rejestracji czasowej, w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym.

Obowiązek podatkowy powstaje także od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu po upływie okresu, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu.

Podatnicy powinni też wiedzieć, że obowiązek podatkowy w tym zakresie może wygasnąć. I tak, zgodnie z przepisami art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.), obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestrowany lub wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu. Warto pamiętać, że podatek ten rozliczany jest proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których pojazd stanowił własność podatnika. Nie ma przy tym znaczenia, w którym dniu miesiąca pojazd został zbyty. W każdym przypadku należy zapłacić za cały miesiąc.

Trzeba też zwrócić uwagę na niewątpliwie majątkowy charakter tego podatku, związany z posiadaniem prawa własności pojazdu. W związku z tym obowiązek podatkowy dotyczy właściciela pojazdu (por. wyrok NSA z 22 maja 1997 r., sygn. akt I SA/Wr 1573/96, niepublikowany). Dlatego m.in. uznaje się, że właściciele pojazdów podlegających opodatkowaniu, tj. samochodów ciężarowych, niezależnie od tego, jakie ładunki i z jaką częstotliwością przewożą, są podatnikami podatku od środków transportowych. Zgodnie z przepisem art. 8 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają m.in. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony i poniżej 12 ton. Jednak powołana ustawa nie precyzuje, co należy rozumieć przez pojęcie samochód ciężarowy. W związku z tym uzasadnione jest odwołanie się do definicji zawartej w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.).

Podstawowym dokumentem stanowiącym o zaklasyfikowaniu pojazdu jest dowód rejestracyjny, który zgodnie z przepisem art. 71 ust. l prawa o ruchu drogowym stwierdza dopuszczenie do ruchu danego typu pojazdu. Wpis w dowodzie rejestracyjnym dotyczący rodzaju pojazdu ma charakter konstytutywny oraz wywołuje określone skutki prawne nie tylko w zakresie prawa o ruchu drogowym, ale również w innych dziedzinach prawa, w tym w zakresie prawa podatkowego. W określeniu samochodu ciężarowego podlegającego, w myśl ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu, pojawia się również element dopuszczalnej masy całkowitej. Przez dopuszczalną masę całkowitą należy zaś rozumieć największą określoną właściwymi warunkami technicznymi masę pojazdu obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze.

Warto przy tym zauważyć, że zgodnie z ostatnią zmianą wprowadzoną ustawą z dnia 7 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 249, poz. 1828), od 1 stycznia 2008 r. opodatkowaniu podatkiem będą podlegać m.in. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton. Oznacza to, że z opodatkowania tym podatkiem zostaną wyłączone samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej 3,5 tony. Jest to o tyle korzystne, że zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług samochód o masie nieprzekraczającej 3,5 tony nie jest traktowany jako pojazd ciężarowy.

Pamiętajmy, że podmioty obciążone obowiązkiem w zakresie podatku od środków transportowych - poza koniecznością samej zapłaty podatku - muszą dopełnić również pozostałych formalności związanych z tym podatkiem. I tak, podatnicy tego podatku mają obowiązek składać deklaracje na podatek od środków transportowych na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru. Obowiązku tego muszą dopełnić w terminie do dnia 15 lutego, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - muszą to zrobić w ciągu 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku. Deklaracje te należy składać do właściwego organu podatkowego.

Organem podatkowym właściwym w zakresie podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika. W przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, organem właściwym będzie organ, na którego terenie znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. W razie współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy właściwy dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. Pamiętajmy, że w sprawach tego podatku organem podatkowym jest wójt (burmistrz, prezydent).

Ponadto podatnicy muszą odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia okoliczności mających wpływ na powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego, lub zmianę miejsca zamieszkania, lub siedziby, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności.

Do obowiązków wymienionych wcześniej należy też wpłacanie obliczonego w deklaracji podatku od środków transportowych. Należy to zrobić bez wezwania, na rachunek budżetu właściwej gminy. Rachunek ten można znaleźć nie tylko we właściwym urzędzie gminy, ale również na ich stronach internetowych.

Podatnik musi dopilnować tego, by terminowo zapłacić podatek. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że podatek jest płatny w dwóch ratach. Do końca grudnia ubiegłego roku podatnicy byli obowiązani do wpłacania podatku w dwóch równych ratach.

Od 1 stycznia tego roku przyjęta została zasada obliczania podatku proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego. Zasadniczo podatnik musi wpłacić podatek w terminie do 15 lutego i do 15 września. Trzeba jednak zwrócić uwagę na pewne zastrzeżenia. Otóż, jeśli obowiązek podatkowy powstał:

- po dniu 1 lutego, a przed dniem 1 września danego roku - podatek za ten rok płatny jest w dwóch ratach proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego w następujący sposób: I rata w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, a II rata do 15 września danego roku,

- od dnia 1 września danego roku - podatek jest płatny jednorazowo w ciągu 14 dni o dnia powstania obowiązku podatkowego.

W sytuacji gdy obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek zapłaty podatku.

Wysokość stawek podatku określana jest przez radę gminy, która podejmuje w tej sprawie właściwą uchwałę. Stawki mogą być niejednorodne, ponieważ rada ma możliwość ich różnicowania nie tylko ze względu na rodzaj środka transportowego. Stawki można różnicować również przy uwzględnieniu wpływu danego rodzaju środka transportowego na środowisko naturalne, rok produkcji albo liczbę miejsc siedzących. Możliwości decyzyjne rady gminy są w tym zakresie ograniczone przepisami ustawy, która wprowadza górny limit rocznych stawek podatku od środków transportowych.

Trzeba też wiedzieć, że w niektórych sytuacjach, jeśli górna granica stawki podatku jest niższa od odpowiedniej stawki minimalnej, określonej w załącznikach nr 1-3 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, nie uwzględnia się górnej granicy stawki. W tym przypadku rada gminy przyjmuje stawkę podatku od środków transportowych dla poszczególnych rodzajów pojazdów w wysokości odpowiedniej stawki, określonej w załącznikach nr 1-3 do ustawy.

Podatnicy powinni też wiedzieć, że w niektórych sytuacjach mogą liczyć na zwrot podatku od środków transportowych. Otóż zgodnie z treścią art. 11a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, podatnikom wykorzystującym określone środki transportu dla wykonywania przewozów w transporcie kombinowanym na terytorium Polski przysługuje zwrot zapłaconego podatku od tych środków. Zwrot należy się wtedy, gdy podatnik wykorzystuje środki transportowe, którymi są:

- samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony i poniżej 12 ton,

- samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton,

- ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton,

- ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równiej lub wyższej niż 12 ton,

- przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,

- przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego.

Skoro istnieje możliwość uzyskania zwrotu podatku od środków transportowych, warto wiedzieć, w jaki sposób jest wyliczana kwota zwrotu. Kwotę zwrotu podatku od środków transportowych ustala się, przyjmując za podstawę liczbę jazd z ładunkiem lub bez ładunku wykonanych przez środek transportu w przewozie koleją w danym roku podatkowym w następujący sposób:

- od 100 jazd i więcej - 100 proc. kwoty rocznego podatku,

- od 70 do 99 jazd włącznie - 75 proc. kwoty rocznego podatku,

- od 50 do 69 jazd włącznie - 50 proc. kwoty rocznego podatku,

- od 20 do 49 jazd włącznie - 25 proc. kwoty rocznego podatku.

Zwrotu zapłaconego podatku od środków transportowych dokonuje organ podatkowy, na rachunek którego uiszczono podatek. Zwrot musi być jednak poprzedzony odpowiednim wnioskiem podatnika. Wniosek ten należy złożyć nie później niż do 31 marca roku następującego po roku podatkowym. Podstawą jego sporządzenia są dane zawarte w dokumentach przewozowych stosowanych przy wykonywaniu przewozów w transporcie kombinowanym, w którym dokonano wpisu o wykonaniu przewozu koleją.

Podatnik może się spodziewać, że przysługujący mu zwrot podatku nastąpi w gotówce albo na rachunek bankowy. Numer rachunku bankowego powinien być wskazany we wniosku. Sam zwrot podatku następuje zazwyczaj w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku - termin ten został zresztą wskazany w ustawie.

Poza regulacjami obejmującymi obowiązki podatników w zakresie tego podatku przepisy przewidują też pewne zwolnienia. Zwolnionymi od tego podatku są środki transportowe będące w posiadaniu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji zagranicznych, korzystających z przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych oraz członków ich personelu, jak również innych osób zrównanych z nimi, jeśli nie są obywatelami polskimi i nie mają stałego miejsca pobytu na terytorium Polski. W tym jednak przypadku, aby możliwe było zastosowanie zwolnienia, musi być spełniony warunek wzajemności.

Ten sam przywilej obejmuje środki transportowe stanowiące zapasy mobilizacyjne, pojazdy specjalne oraz pojazdy używane do celów specjalnych w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym oraz pojazdy zabytkowe. Warto też sprawdzić w siedzibie właściwego organu podatkowego, czy nie obowiązują inne zwolnienia, ponieważ rada gminy może wprowadzić dodatkowe zwolnienia przedmiotowe. Nie mogą one jednak obejmować samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton, ciągników siodłowych i balastowych przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton, a także przyczep i naczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego.

Przypomnijmy, że od 1 stycznia tego roku obowiązują zmiany wprowadzone nowelizacją z 7 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Część z nich (opisanych wcześniej) już obowiązuje, jednak na większość pozostałych zmian w zakresie podatku od środków transportowych trzeba poczekać jeszcze rok. Dotyczy to m.in. nowelizacji treści przepisu art. 8 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przez wyłączenie z opodatkowania podatkiem od środków transportowych samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) równej 3,5 tony.

Konsekwencją tego wyłączenia jest też zmiana art. 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W tym przepisie określono maksymalną stawkę podatku od środków transportowych od samochodów ciężarowych o dmc powyżej 3,5 tony do 5,5 tony w wysokości 676,20 zł. Również od 1 stycznia przyszłego roku wejdzie w życie przepis dotyczący objęcia obowiązkiem podatkowym posiadaczy środków transportowych (podmioty polskie), którym pojazdy zostały powierzone przez zagraniczne osoby fizyczne lub prawne, jeżeli powierzone pojazdy zostaną zarejestrowane w Polsce. Od 2008 roku właściciele 3,5-tonowych pojazdów nie będą musieli płacić podatku od środków transportowych.

Podatnicy opłacający podatek od środków transportowych we własnym zakresie muszą zadbać o to, by prawidłowo dopełnić wszelkich formalności, ponieważ organ podatkowy później zweryfikuje poprawność podjętych czynności. Dotyczy to również prawidłowego wypełnienia formularzy podatkowych. Chodzi tu przede wszystkim o deklarację na podatek od środków transportowych DT-1 oraz załącznik DT-1A. Przepisy wskazują, że deklarację trzeba złożyć na formularzu według ustalonego wzoru. To samo dotyczy załączników składanych wraz z tą deklaracją. Nie należy jednak rozumieć przez to, że właściwe będą tylko te formularze, które pobierzemy w odpowiednim urzędzie gminy. W tym celu można posłużyć się kserokopią formularza lub wydrukiem z programu komputerowego umożliwiającego elektroniczne wypełnienie takiego zeznania. Należy tylko dopilnować, by wzór, z którego korzystamy, odpowiadał temu, jaki został określony w przepisach wydanych przez ministra finansów.

Podatnicy podatku od środków transportowych będą mogli wybrać elektroniczną formę składania deklaracji. Ministerstwo Finansów 20 grudnia 2006 r. przygotowało projekt rozporządzenia w sprawie deklaracji na podatek od środków transportowych składanych elektronicznie. Zostały w nim określone warunki składania deklaracji oraz niezbędne standardy techniczne, m.in. format elektroniczny deklaracji. Ustalono, że e-deklaracje będzie można przesyłać za pomocą formularza lub niewizualnego interfejsu, dostępnych na stronie internetowej, której adres podany jest na stronie Biuletynu Informacji Publicznej właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Deklaracje na podatek od środków transportowych będą musiały być opatrzone wyłącznie bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Ministerstwo opublikowało również projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie wzoru deklaracji na podatek od środków transportowych. Konieczność określenia nowego wzoru deklaracji wynika z uchwalonej przez Sejm 7 grudnia 2006 r. nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Zmiany są niewielkie i dotyczą m.in. aktualizacji objaśnień w części dotyczącej sposobu płatności podatku. Ponieważ projektowane rozporządzenie wejdzie w życie w trakcie roku podatkowego, wprowadzono przepis przejściowy, który umożliwia podatnikom składanie do końca 2007 roku deklaracji również według dotychczasowego wzoru. Dlatego warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę wypełniając obowiązującą deklarację na podatek od środków transportowych.

Samo wypełnienie formularza nie powinno podatnikom przysparzać większych kłopotów. Przy danych dotyczących podatnika należy podać dane identyfikacyjne zgodnie z tytułami poszczególnych rubryk (w przypadku podatników niebędących osobą fizyczną należy podać nazwę pełną, skróconą oraz adres siedziby, a w przypadku osób fizycznych należy podać nazwisko, pierwsze imię, datę urodzenia, imię ojca, imię matki oraz adres zamieszkania.

Jeśli chodzi o informacje dotyczące przedmiotów opodatkowania, to dane dotyczące np. parametrów technicznych pojazdów w zakresie dopuszczalnej masy całkowitej, masy własnej czy dopuszczalnej ładowności mogą wynikać m.in. z następujących dokumentów: dowodu rejestracyjnego pojazdu, karty pojazdu, wyciągu ze świadectwa homologacji lub zaświadczenia z badania technicznego przeprowadzonego przez uprawnioną stację kontroli pojazdów. Podając liczbę pojazdów, pamiętajmy, że chodzi wyłącznie o te pojazdy, od których podatnik ma obowiązek zapłacić podatek, nie należy wpisywać pojazdów zwolnionych z tego podatku na podstawie ustawy lub uchwały rady gminy. W poszczególnych polach należy zaś wykazywać odrębnie liczbę środków transportowych danego rodzaju zgodnie z tytułem danego wiersza, a nie liczbę zespołów pojazdów czy też liczbę wszystkich środków transportowych wchodzących w skład zespołu pojazdów.

Na stronie 2 i 3 w kolumnie e formularza należy podać kwotę bez zaokrąglania dla wszystkich pojazdów danego rodzaju.

Natomiast w części E, która dotyczy kwoty podatku za dany rok podatkowy, należy podać kwotę podatku obliczonego poprzez zsumowanie kwot podawanych w kolumnie e części D. Podatek płatny jest w dwóch ratach proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego. Warto przy tym mieć na uwadze, że jeśli obowiązek zapłaty powstał po 1 września danego roku, wówczas podatek jest płatny jednorazowo - w takiej sytuacji należy wpisać zaokrągloną kwotę podatku. Pamiętajmy, że przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) wskazują, że przez pojęcie podatku należy rozumieć również raty podatków, jeśli przepisy prawa podatkowego przewidują płatność podatku w ratach. Te same przepisy określają również reguły dokonywania zaokrągleń do pełnych złotych, co dotyczy w równym stopniu także kwot rat podatku lub podatku od środków transportowych. Zaokrąglać należy w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych. Podatnicy będący współwłaścicielami środków transportowych powinni też zwrócić uwagę na to, że każdy z nich ma obowiązek złożyć deklarację, natomiast uiszczenie kwoty podatku przez któregokolwiek ze współwłaścicieli zwalnia z tego obowiązku pozostałych.

Jeśli chodzi o wypełnienie rubryki dotyczącej informacji o załącznikach i samego formularza załącznika, to warto zwrócić uwagę na to, że jeden załącznik zawiera dane dotyczące trzech środków transportowych. W razie większej liczby pojazdów podatnik powinien po prostu złożyć odpowiednio więcej załączników.

O prawidłowe rozliczenie się z podatku od środków transportowych podatnik powinien zadbać we własnym zakresie. Organ podatkowy nie informuje podatnika o konieczności jego uiszczenia, co wynika z samej konstrukcji tego podatku. W praktyce oznacza to tyle, że podatek należy zapłacić bez wezwania w kasie urzędu gminy lub na konto. Ponadto to podatnik musi dopilnować, by w odpowiednim czasie poinformować organ podatkowy o powstaniu i wygaśnięciu obowiązku podatkowego, określić stawkę oraz uiścić podatek. Jeśli zaś nie zapłacimy podatku w terminie lub zapłacimy go w niepełnej wysokości, to musimy liczyć się z tym, że będzie on wtedy podlegał egzekucji administracyjnej, a złożona deklaracja będzie stanowiła podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Zasady prowadzenia egzekucji administracyjnej reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.). Wcześniej organ podatkowy będzie miał prawo do wszczęcia postępowania podatkowego w celu ustalenia zaległości podatkowej. Przypomnijmy, że zaległość podatkowa powstaje m.in. wtedy, gdy nie zapłacimy w terminie podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku. Podatnik, który nie dopełni swoich obowiązków w zakresie podatku od środków transportowych, powinien też mieć na względzie, że zgodnie z art. 21 par. 3 Ordynacji podatkowej, jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłaci w całości lub w części podatku, nie złoży deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wyda decyzję, w której określi wysokość zobowiązania podatkowego. Zaległy podatek wraz z odsetkami za zwłokę należy uiścić w ciągu 14 dni. W przypadku dalszego uchylania się od zapłaty wystawia się tytuł wykonawczy.

Swoistą karą za niedotrzymanie terminu płatności podatku, zaliczki bądź raty podatku jest konieczność naliczenia i zapłacenia oprócz należności głównej - odsetek za zwłokę.

Co do zasady odsetki za zwłokę nalicza i wpłaca samodzielnie, bez wezwania organu podatkowego, podmiot zobowiązany do ich zapłaty (np. podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny).

Roczna stawka podatku od jednego środka transportowego nie może przekroczyć:

Od samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony i poniżej 12 ton, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu:

a) od 3,5 tony do 5,5 tony włącznie - 662,29 zł,

b) powyżej 5,5 tony do 9 ton włącznie - 1103,81 zł,

c) powyżej 9 ton - 1324,57 zł;

Od samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton - 2527,70 zł, z tym że w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot określonych w załączniku nr 1 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych;

Od ciągnika siodłowego lub balastowego przystosowanego do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton - 1545,33 zł;

Od ciągnika siodłowego lub balastowego przystosowanego do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów:

a) do 36 ton włącznie - 1953,72 zł,

b) powyżej 36 ton - 2527,70 zł.

- z tym że w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot określonych w załączniku nr 2 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Od przyczepy lub naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego - 1324,57 zł;

Od przyczepy lub naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego zależności od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów:

a) do 36 ton włącznie - 1545,33 zł,

b) powyżej 36 ton - 1953,72 zł

- z tym że w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot określonych w załączniku nr 3 do ustawy;

Od autobusu, w zależności od liczby miejsc do siedzenia:

a) mniejszej niż 30 miejsc - 1545,33 zł,

b) równej lub wyższej niż 30 miejsc - 1953,72 zł.

ENCYKLOPEDIA PRAWA

- Solidarny obowiązek zapłaty oznacza, że organ podatkowy ma prawo według swego uznania wystąpić o spełnienie świadczenia do jednej ze stron lub do wszystkich, aż do pełnego wykonania zobowiązania.

- Samochód ciężarowy to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków; przy czym określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od czterech do dziewięciu łącznie z kierowcą.

JAKIE POJAZDY PODLEGAJĄ PODATKOWI OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH

- samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony i poniżej 12 ton,

- samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton,

- ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton,

- ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton,

- przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,

- przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,

- autobusy.


Edyta Wereszczyńska
 

- Art. 8-12b ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.).

- Art. 366 oraz art. 376 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

- Art. 2 pkt 42 oraz art. 71 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.).

- Art. 21 oraz art. 63 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Jan K. prowadzący firmę przewozową sprzedał dwa pojazdy, od których do tej pory był zobowiązany do uiszczania podatku od środków transportowych. W związku z tym zastanawia się, czy będzie musiał nadal płacić ten podatek. Zgodnie z przepisami obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został na stałe wyrejestrowany. Rozliczany jest on proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których pojazd stanowił własność podatnika. Nie ma przy tym znaczenia, w którym dniu miesiąca pojazd został sprzedany. W każdym przypadku należy zapłacić za cały miesiąc.

Organ podatkowy wszczął postępowanie podatkowe przeciwko Krzysztofowi G., który zdaniem organu powinien zapłacić drugą ratę podatku. Krzysztof G. twierdzi, że nie ma takiego obowiązku, ponieważ sprzedał pojazd, od którego powinien uiścić ten podatek. Aby skutecznie obronić się przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania z tego tytułu, która będzie podstawą do wystawienia tytułu egzekucyjnego, Krzysztof G. powinien przedstawić dokumenty potwierdzające zbycie przedmiotowego środka transportu. Będzie to np. odpowiednia umowa kupna-sprzedaży, faktura itp.

Z wyjaśnień podatnika wynika, że jest posiadaczem przyczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają każda masę całkowitą mieszczącą się w przedziale od 7 ton i poniżej 12 ton i nie prowadzi działalności rolniczej. W związku z powyższym jest zobowiązany do płacenia stawki podatku wynoszącej 228,00 zł za każdą przyczepę. Planuje zakup nowego ciągnika (o wyższej dopuszczalnej masie całkowitej), którego masa całkowita łącznie z ww. przyczepami będzie wyższa niż 12 ton. Wobec powyższego podatnik wystąpił z pytaniem, czy będzie zobowiązany do płacenia wyższej stawki podatku. Podatnik zaznaczył we wniosku, że przyczepy te z przyczyn ekonomicznych będą użytkowane głównie z ciągnikiem, którego dopuszczalna masa całkowita łącznie z przyczepą nie przekracza 12 ton.

Zgodnie z art. 8 pkt 5 i 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton oraz równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego. Przyczepą, w myśl art. 2 pkt 50 ustawy Prawo o ruchu drogowym, jest pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem.

Aby poprawnie opodatkować przyczepę, konieczne jest ustalenie masy całkowitej przyczepy łącznie z pojazdem silnikowym. W tym celu należy zsumować masę całkowitą przyczepy oraz dopuszczalną masę całkowitą pojazdu silnikowego, który może być potencjalnie wykorzystany do ciągnięcia przyczepy. Potencjalnie tzn. o najmniejszej masie własnej lub dopuszczalnej masie całkowitej, mogący zgodnie z wymogami prawa o ruchu drogowym ciągnąć daną przyczepę. Oznacza to, że nawet wówczas gdy podatnik ma jedną przyczepę i jeden pojazd silnikowy, to do ustalenia analizowanej dopuszczalnej masy całkowitej powinien być brany potencjalny pojazd silnikowy, który może tę przyczepę ciągnąć, a nie ten, który ją w danym momencie ciągnie. Określenie dopuszczalnej masy całkowitej przyczepy łącznie z pojazdem silnikowym może być dokonane przez podmioty, które dysponują specjalistyczną wiedzą w tym zakresie. W przypadku podatnika dopuszczalna masa całkowita wynika z dowodu rejestracyjnego wydanego na każdą z trzech przyczep.