Opodatkowanie dochodów z likwidacji działalności gospodarczej
REKLAMA
SPIS TREŚCI
PORADY PRAWNE
- Czy przysługuje zwrot VAT po zamknięciu działalności
- Co powinien zawierać remanent likwidacyjny
- Czy w razie likwidacji środki trwałe sprzedać czy darować
PRZYKŁADY
- Obliczenie dochodu z remanentu likwidacyjnego
- Opodatkowanie otrzymanych odsetek
- Sprzedaż wyposażenia
- Sprzedaż środków trwałych po likwidacji
Remanent likwidacyjny
Obowiązki osoby fizycznej, która likwiduje działalność gospodarczą zarówno jednoosobową, jak i prowadzoną w ramach spółki osobowej w zakresie podatku dochodowego, zależą od formy opodatkowania. W przypadku likwidacji działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z ustawą z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT), a zatem na zasadach ogólnych lub według 19-proc. stawki liniowej, występuje konieczność sporządzenia spisu z natury na dzień zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej (remanent likwidacyjny).
REKLAMA
Obowiązek sporządzenia remanentu wynika pośrednio z art. 24 ust. 3 ustawy o PIT, który reguluje zasady określania dochodu na dzień likwidacji firmy. Dla ustalenia dochodu z likwidacji konieczna jest bowiem znajomość wartości pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykorzystywaną działalnością, niebędących środkami trwałymi. Wartość ta może być ustalona jedynie w oparciu o sporządzony remanent likwidacyjny.
Konieczność sporządzenia remanentu likwidacyjnego wynika natomiast wprost z regulacji odrębnych ustaw. Przepis par. 27 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów precyzuje obowiązek sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, m.in. w razie likwidacji działalności. Zgodnie z par. 28 ust. 4 rozporządzenia o zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1 stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej podatnicy są zobowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu.
Z kolei przepis art. 26 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości stanowi o obowiązku sporządzenia remanentu przez podmioty prowadzące księgi rachunkowe na dzień zakończenia działalności jednostki oraz na dzień poprzedzający postawienie jej w stan likwidacji lub upadłości.
Podatek od dochodu z likwidacji
REKLAMA
Sporządzenie spisu z natury w przypadku zaprzestania działalności gospodarczej jest niezbędne do ustalenia dochodu na dzień likwidacji firmy. Zasady jego ustalania określa art. 24 ust. 3 ustawy o PIT. Pozycję wyjściową przy opodatkowaniu likwidacji działalności gospodarczej stanowi wartość ustalona według cen zakupu pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą, niebędących środkami trwałymi. Ustawodawca przyjmuje tutaj założenie, że gdyby przedsiębiorca dalej prowadził działalność, to wskazane składniki majątkowe mogłyby zostać sprzedane, co z kolei spowodowałoby powstanie przychodu. Ponieważ nie jest możliwe ustalenie rentowności takiej sprzedaży w ustawie o PIT, zostało przyjęte, że byłaby ona równa procentowemu wskaźnikowi udziału dochodu w przychodach podatnika w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności. Jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił, stosowny wskaźnik ustala się w oparciu o dochody i przychody uzyskane w roku poprzedzającym rok zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli także w tym okresie dochód nie wystąpił - nie można ustalić stosownego wskaźnika i w konsekwencji likwidacja działalności gospodarczej nie podlega opodatkowaniu.
W przypadku gdy ustalono procentowy wskaźnik udziału dochodu w przychodach osiągnięty przez podatnika, należy go zastosować do wartości wymienionych w remanencie likwidacyjnym składników majątkowych. Od dochodu z likwidacji ustalonego w ten sposób pobiera się zryczałtowany podatek w wysokości 10 proc. (art. 44 ust. 4 ustawy o PIT). Podatek ten płatny jest w terminie płatności zaliczki za ostatni miesiąc prowadzenia działalności, a w przypadku podatników, którzy wybrali kwartalny sposób wpłacania zaliczek - w terminie płatności zaliczki za ostatni kwartał prowadzenia działalności.
Podatnik jest zobowiązany w terminie płatności tego podatku złożyć w urzędzie skarbowym spis pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, w tym także dzieł sztuki, eksponatów muzealnych i aparatury audiowizualnej, niebędących środkami trwałymi, wycenionych według cen zakupu, jeżeli wydatki na ich nabycie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Dochodu z likwidacji działalności gospodarczej nie ustala się, jeżeli:
• w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
• nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
• osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
• nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w spółkę kapitałową.
Wyrejestrowanie działalności gospodarczej w urzędzie skarbowym
Wymagane dokumenty:
• NIP-3 - dla osób fizycznych likwidujących działalność gospodarczą
• NIP-2 - dla osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, będących podatnikiem lub płatnikiem, likwidujących działalność gospodarczą
• NIP-D - dla wspólników spółek osobowych jako informacja o wystąpieniu ze spółki
Do właściwego formularza należy załączyć kserokopie dokumentów potwierdzających fakt likwidacji działalności, w szczególności:
• zaświadczenie o wykreśleniu wpisu z ewidencji działalności gospodarczej wydane przez urząd miasta lub gminy
•zaświadczenie o skreśleniu numeru statystycznego REGON wydane przez urząd statystyczny
• postanowienie sądu o wykreśleniu podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego
• uchwałę o wystąpieniu wspólników
Podatnicy VAT oraz podatnicy zarejestrowani w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych mają obowiązek dodatkowo złożyć:
•VAT-Z - zgłoszenie o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających VAT
• VAT-R/UE - informacja o zakończeniu dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych
Wraz z powyższymi formularzami należy złożyć remanent likwidacyjny
Termin złożenia dokumentów:
• 14 dni od dnia likwidacji działalności gospodarczej - podatnicy VAT
• 30 dni od dnia likwidacji działalności gospodarczej - pozostali podatnicy
Tryb składania dokumentów:
• w siedzibie urzędu skarbowego
• za pośrednictwem poczty. W tym przypadku termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostanie nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.
Sprzedaż środków trwałych
Przewidziany w art. 24 ust. 3 ustawy o PIT sposób ustalenia dochodu w razie likwidacji firmy nie obejmuje środków trwałych. Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy o PIT opodatkowane są wszystkie przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej niezależnie od tego, czy są one aktualnie wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej. Chodzi tu zatem zarówno o składniki majątku wykorzystywane aktualnie, jak i wykorzystywane w przeszłości, a obecnie wycofane już z ewidencji i przekazane na potrzeby osobiste przedsiębiorcy. W konsekwencji wyprowadzenie z majątku firmy poszczególnych jego składników, a następnie ich sprzedaż podlega opodatkowaniu na tych samych zasadach co przychód z działalności gospodarczej.
Przykładowo wycofanie samochodu, który był składnikiem majątku firmy, z ewidencji środków trwałych i sprzedaż go jako samochodu prywatnego spowoduje obowiązek obliczenia podatku od dochodu uzyskanego z tej sprzedaży. Dochodem będzie w tym wypadku różnica pomiędzy ceną otrzymaną od nabywcy a kosztami uzyskania, tzw. wydatkiem na nabycie samochodu pomniejszonym o dokonane odpisy amortyzacyjne.
Podobnie będzie wyglądało opodatkowanie przychodu uzyskanego ze sprzedaży składników majątku trwałego firmy dokonanej po likwidacji działalności gospodarczej. Po likwidacji działalności środki trwałe przechodzą na własność przedsiębiorcy (lub wspólników rozwiązanej spółki). Przejęcie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jeśli nie będą one sprzedawane przed upływem sześciu lat. Termin ten liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zakończono działalność. W przypadku gdy sprzedaż nastąpi przed upływem sześciu lat, to uzyskany z tego tytułu przychód będzie zaliczany do przychodów z działalności gospodarczej i opodatkowany na tych samych zasadach.
Odmiennie traktowane są jedynie nieruchomości mieszkaniowe, których zbycie bez względu na wykorzystywanie ich w działalności gospodarczej podlega zasadom ogólnym opodatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości. Zostały one uregulowane w art. 30e ustawy o PIT (19-proc. podatek od uzyskanego dochodu).
Aport w postaci przedsiębiorstwa
Wątpliwości co do konieczności przeprowadzenia likwidacji i rozliczenia zamknięcia działalności mogą pojawić się w związku ze zmianą formy prawnej prowadzonej działalności. W przypadku gdy osoba fizyczna ma zamiar przekształcić swoje przedsiębiorstwo w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością bądź akcyjną, wnosząc jednocześnie jako aport do nowo powstałej spółki całe dotychczas prowadzone przedsiębiorstwo, powstaje pytanie, czy oznacza to konieczność przeprowadzenia likwidacji (sporządzenia remanentu likwidacyjnego) i zapłaty zryczałtowanego podatku. Może się bowiem wydawać, że skoro indywidualny przedsiębiorca zamierza dalej prowadzić działalność, tyle że w ramach jednoosobowej spółki kapitałowej, to nie likwiduje swojej działalności, a jedynie zmienia jej formę prawną.
Problem ten rozstrzygnął dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w indywidualnej interpretacji z 26 sierpnia 2008 r. (nr ITPB1/415-298/08/IG). Zgodnie ze stanowiskiem organu podatkowego w opisanej sytuacji istnieje konieczność sporządzenia remanentu likwidacyjnego. Przedsiębiorca nie będzie musiał natomiast odprowadzać podatku od dochodu z tytułu likwidacji.
W wyniku wniesienia aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością całego przedsiębiorstwa osoby fizycznej utraci ono swój byt. W rezultacie nastąpi likwidacja firmy jednoosobowej, co z kolei wiąże się z obowiązkiem sporządzenia remanentu likwidacyjnego na dzień likwidacji firmy jednoosobowej.
W art. 24 ust. 3 pkt 3 ustawy o PIT ustawodawca zwolnił przedsiębiorcę z konieczności ustalania dochodu na dzień likwidacji, jeżeli osoba fizyczna wniosła w formie aportu do spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem. Wyłączenie to nie zwalnia jednak z obowiązku sporządzenia remanentu likwidacyjnego. Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie spowoduje natomiast obowiązku zapłacenia zryczałtowanego podatku. Skoro przedsiębiorca nie ustala dochodu na dzień likwidacji, to nie musi rozliczać się z fiskusem.
Ważne
Podatek dochodowy od dochodu z remanentu likwidacyjnego płacony jest według 10-proc. stawki. O likwidacji podatnicy mają obowiązek powiadomić urząd skarbowy. Dochodu z likwidacji nie łączy się z innymi dochodami
Likwidacja firmy przekazanej dzieciom
W praktyce małych firm często zdarza się, że prowadzone przedsiębiorstwo przekazywane jest członkowi rodziny, najczęściej dzieciom, w celu kontynuowania działalności gospodarczej prowadzonej przez rodziców. Takie przejęcie firmy zwykle następuje w drodze darowizny. Po przekazaniu przedsiębiorstwa dziecku rodzic zaprzestaje prowadzenia działalności. W świetle przepisów ustawy o PIT w takiej sytuacji darowizna przedsiębiorstwa, a następnie zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Darczyńca jest jednak zobowiązany do sporządzenia remanentu likwidacyjnego.
Ustawa o PIT posługuje się pojęciem przedsiębiorstwa w takim znaczeniu, jakie nadaje mu kodeks cywilny. Przedsiębiorstwo w rozumieniu kodeksu cywilnego jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:
• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
• własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
• wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
• koncesje, licencje i zezwolenia,
• patenty i inne prawa własności przemysłowej,
• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
• tajemnice przedsiębiorstwa,
• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Przekazanie przedsiębiorstwa może przy tym nastąpić na podstawie każdej czynności prawnej przenoszącej własność na nabywcę, a zatem umowy sprzedaży, zamiany czy też właśnie darowizny. Nabycie rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny nie podlega jednak podatkowi dochodowemu tylko podatkowi od spadków i darowizn. Wynika to z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z zasadą jednokrotnego opodatkowania tego samego dochodu ustawodawca w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wprowadził regułę, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających podatkowi od spadków i darowizn.
W konsekwencji nieodpłatne przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie ulega jednak wątpliwości, że darczyńca zaprzestaje prowadzenia działalności, a zatem ciąży na nim obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego i ustalenia dochodu na dzień likwidacji. Dochód w tym przypadku wyniesie 0 zł, ponieważ przed dokonaniem likwidacji całe przedsiębiorstwo przekazane zostało w darowiźnie. Po stronie darczyńcy nie powstanie obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego od dochodu z remanentu likwidacyjnego. Pogląd ten znajduje odzwierciedlenie w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27 czerwca 2008 r. (nr IBPB1/415-271/08/WRz).
Organ podatkowy odniósł się również do korekty kosztów podatkowych w przypadku darowizny przedsiębiorstwa przed likwidacją działalności darczyńcy. Dyrektor Izby Skarbowej zgodził się ze stanowiskiem podatnika, że wartość posiadanych na dzień dokonania darowizny materiałów oraz towarów nie może być w rozliczeniu podatkowym darczyńcy zaliczona do kosztów. Jeśli zatem przy zakupie (wytworzeniu) ich wartość zaliczona została w ciężar kosztów uzyskania przychodów, należy te koszty skorygować w miesiącu dokonania darowizny. Ostatni odpis amortyzacyjny od środków trwałych w firmie darczyńcy powinien być dokonany za miesiąc, w którym nastąpiło ich zbycie poprzez darowiznę.
Nie ma natomiast potrzeby korygowania kosztów uzyskania przychodów o wydatki poniesione na zakup wyposażenia oraz na zakup środków trwałych, od których dokonano jednorazowych odpisów amortyzacyjnych. Nie znajdzie tutaj zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem nie są kosztami uzyskania przychodów wydatki poniesione na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych, w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa. Darowane wyposażenie oraz jednorazowo umorzone środki trwałe nie będą bowiem służyły celom osobistym podatnika ani bez uzasadnienia nie będą znajdować się poza siedzibą przedsiębiorstwa.
Rozwiązanie spółki osobowej
Zagadnieniem problematycznym i często budzącym spory podatników z organami podatkowymi jest zakres opodatkowania w sytuacji wyjścia wspólnika ze spółki osobowej. Chodzi tu zarówno o spółki cywilne, jak i spółki osobowe prawa handlowego, tzn. jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną. Wycofanie się wspólnika ze spółki może być konsekwencją różnych zdarzeń prawnych, w tym rozwiązania umowy i podziału jej majątku między wspólników. W przypadku rozwiązania i likwidacji spółki osobowej majątek, który pozostaje po spłaceniu wszelkich zobowiązań spółki, dzielony jest między wspólników. W rezultacie wspólnik otrzymuje określone aktywa rozwiązywanej spółki, co nie jest obojętne z podatkowego punktu widzenia.
Artykuł 8 ust. 1 ustawy o PIT stanowi, że przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, u każdego wspólnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.
Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych wspólnikowi, który żegna się ze spółką, wypłacany jest udział kapitałowy. Wysokość tego udziału określana jest w drodze sporządzenia osobnego bilansu uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. Obliczony w ten sposób udział kapitałowy należy wypłacić wspólnikowi w pieniądzu, natomiast rzeczy wniesione do spółki tylko do używania zwraca się w naturze.
Ponieważ w świetle ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem wkładów w spółce osobowej, do wysokości wkładów wniesionych wiele organów podatkowych z normy tej wywodzi proste twierdzenie, że opodatkowaniu podlega kwota otrzymana przez wspólnika pomniejszona jedynie o wartość wniesionego wkładu (por. interpretacja Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście z 6 listopada 2006 r. nr 1449/1CG /415/i-44/A/06/MM). W literaturze pojawiły się jednak głosy, że takie stanowisko w praktyce może powodować podwójne opodatkowanie tego samego dochodu. Nie można zapominać, że wypłacany wspólnikowi udział kapitałowy zwykle obejmuje nie tylko wniesiony do spółki wkład, ale również część nadwyżki majątkowej ponad wniesione przez wspólników wkłady. Wypłacony udział w nadwyżce majątkowej spółki nie powinien podlegać opodatkowaniu w części, w jakiej odpowiada dochodowi, od którego został już odprowadzony podatek. W przeciwnym wypadku wspólnik byłby opodatkowany podwójnie z tytułu tego samego dochodu - najpierw w trakcie prowadzenia działalności w formie spółki, a następnie w związku z wystąpieniem ze spółki. Problem ten dostrzegły niektóre organy podatkowe, uznając, że wypłacony wspólnikowi udział w nadwyżce majątkowej spółki w części odpowiadającej dochodowi uprzednio opodatkowanemu z tytułu działalności prowadzonej w formie spółki nie podlega ponownemu opodatkowaniu PIT (np. Pierwszy Urząd Skarbowy w Białymstoku, w interpretacji z 14 listopada 2006 r., nr RO-XV/415/PDOF-488/500/15/06, Urząd Skarbowy Warszawa-Bielany w interpretacji z 2 marca 2007 r. nr 1432/IPDG2 /415/429/26/07).
Problem opodatkowania kwot wypłacanych wspólnikom z tytułu zwrotu wkładów oraz części majątku likwidowanej spółki pojawił się również w ostatnich indywidualnych interpretacjach podatkowych wydawanych już na nowych zasadach, przez dyrektorów izb skarbowych w imieniu ministra finansów. Przytoczyć tu można dwie interpretacje dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach: z 25 stycznia 2008 r. (nr IBPB1/415-209/07/AB/KAN-1710/10/07) oraz z 2 lipca 2007 r. (nr IBPB1/415-283/08/ZK). Wynika z nich, że nadwyżka wypłaconej wspólnikom spółki cywilnej kwoty ponad wartość wniesionego wkładu stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Organ podatkowy nie zgodził się z twierdzeniem podatników, że wypłacona nadwyżka pochodzi z dochodu, który sukcesywnie w czasie funkcjonowania spółki był opodatkowany. Wyjaśnił, że wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia - wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika. Ponadto występującemu wspólnikowi wypłaca się w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Wolne od podatku dochodowego są natomiast m.in. przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni albo wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów do spółki osobowej (art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT).
Zdaniem organu podatkowego wynika z tego, że nadwyżka ponad wartość wniesionego wkładu stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, przy czym przychód ten zaliczyć należy do źródła przychodów, jakim są prawa majątkowe. Wartość wniesionego do spółki cywilnej wkładu, która nie będzie podlegała opodatkowaniu, powinna wynikać z zawartej umowy spółki cywilnej. W przypadku braku określenia wartości wkładu w umowie powinna nią być wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia do spółki. Wartość powyższa jako zwolniona z opodatkowania nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodu z praw majątkowych.
Warto podkreślić, że wspólnik kontynuujący wykonywanie działalności gospodarczej w ramach innej spółki lub jako indywidualny przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zapłaty zryczałtowanego podatku likwidacyjnego. W celu prawidłowego ustalenie dochodu zobowiązany jest on jednak (podobnie jak i wspólnik całkowicie kończący działalność gospodarczą) do sporządzenia spisu z natury.
Najważniejsze etapy likwidacji działalności
1. Zawiadomienie Urzędu Gminy (lub KRS) o dacie likwidacji działalności gospodarczej - z wnioskiem o wykreślenie z ewidencji.
2. Zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o dacie likwidacji i dacie sporządzenia remanentu likwidacyjnego - w formie pisemnej, co najmniej na 7 dni przed datą dokonania spisu z natury.
3. Zawiadomienie GUS o dacie zaprzestania prowadzenia działalności.
4. Wyrejestrowanie z ZUS.
5. Sporządzenie remanentu likwidacyjnego i ustalenie dochodu firmy na dzień likwidacji.
6. Sporządzenie remanentu likwidacyjnego dla potrzeb VAT.
7. Złożenie zgłoszenia VAT-Z o zaprzestaniu działalności.
8. Złożenie zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-2 lub NIP-3 (spółki).
9. Likwidacja rachunków bankowych firmy.
Ryczałt ewidencjonowany
Przepisów ustawy o PIT regulujących opodatkowanie likwidacji działalności gospodarczej nie stosuje się do podatników objętych ryczałtowanymi formami opodatkowania, tj. ryczałtem ewidencjonowanym oraz kartą podatkową. Przypomnijmy, że opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych na zasadach określonych w ustawie z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne podlegają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ustawy o PIT (z pewnymi wyjątkami). Z tej formy opodatkowania mogą korzystać zarówno osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jednoosobowo, jak również wspólnicy spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych. W przypadku likwidacji firmy opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym nie występuje obowiązek zapłaty podatku. Trzeba jednak sporządzić remanent likwidacyjny.
Likwidując działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest zobowiązany uwzględnić uregulowania wynikające z przepisów ustawy o podatku zryczałtowanym. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy podatnicy obowiązani są sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków, na dzień zaprowadzenia ewidencji oraz na koniec każdego roku podatkowego. Spis z natury należy sporządzić również w razie zmiany wspólnika lub zmiany umowy spółki, a także na dzień likwidacji działalności. W razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, podatnicy są obowiązani objąć spisem z natury również rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi, zaliczane do wyposażenia.
Zgodnie z art. 20 ust. 5 ustawy podatnik obowiązany jest wpisać do ewidencji spis z natury według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie to powinno być przechowywane wraz z ewidencją. W związku z tym, że likwidacja działalności wiąże się z zamknięciem ewidencji przychodów, spis z natury sporządzony na dzień likwidacji będzie stanowił ostatnią pozycję tej ewidencji. Przy czym jego wartości nie należy sumować z przychodami wynikającymi z ewidencji.
Opodatkowanie sprzedaży
Po zakończeniu działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym wszelkie uzyskiwane dochody (przychody) ze źródeł przychodów wymienionych w ustawie o podatku zryczałtowanym podlegają opodatkowaniu na zasadach tam przewidzianych. Jeżeli zatem podatnik prowadził działalność handlową, którą następnie zlikwidował i dokona sprzedaży towarów handlowych już po likwidacji, to obowiązany jest do zapłacenia od uzyskanego przychodu zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych. Zastosowanie będzie miała tutaj 3-proc. stawka podatku, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. b) ustawy o podatku zryczałtowanym (por. interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 kwietnia 2008 r., nr ITPB1/415-32/08/AK).
Także w przypadku, gdy podatnik będzie dokonywał wyprzedaży składników majątkowych objętych remanentem likwidacyjnym lub ewidencją wyposażenia, to przychody pochodzące z tego rodzaju źródła będą opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym. Należy w tym wypadku zastosować stawkę ryczałtu właściwą dla prowadzonej wcześniej działalności.
Obowiązek zapłaty ryczałtu według 3-proc. stawki wystąpi natomiast w przypadku, gdy sprzedawane przedmioty mają charakter środków trwałych. Przepis art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy o podatku zryczałtowanym stanowi, że opodatkowaniu 3-proc. stawką podlegają przychody z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku będących środkami trwałymi, ujętych w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz składników majątku, niezaliczonych do środków trwałych ze względu na okres używania krótszy niż rok, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa jest niższa niż 1,5 tys. zł, nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat.
Zakończenie działalności opodatkowanej w formie karty podatkowej nie wymaga sporządzania remanentu likwidacyjnego. Podatek za ostatni miesiąc prowadzenia działalności oblicza się do daty likwidacji w wysokości 1/30 stawki miesięcznej za każdy dzień. Jeżeli zatem przedsiębiorca skończy działalność 20 dnia miesiąca, to jego ostatni podatek wyniesie 20/30 stawki miesięcznej minus składka na ubezpieczenie zdrowotne. O likwidacji działalności podatnik musi zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie siedmiu dni.
Ważne
W razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej spisem z natury należy objąć również wyposażenie. Remanent likwidacyjny dla potrzeb podatku dochodowego nie obejmuje środków trwałych
Likwidacja działalności w VAT
Przedsiębiorca, który zamierza zamknąć działalność opodatkowaną VAT, musi dopełnić również obowiązków związanych z rozliczeniem tego podatku. Zasady opodatkowania likwidacji działalności dla potrzeb VAT reguluje art. 14 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT).
W świetle tego przepisu zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej skutkujące obowiązkiem rozliczenia VAT następuje w przypadkach:
• rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej,
• zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, który jest obowiązany do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego,
• niewykonywania przez podatnika będącego osobą fizyczną czynności podlegających opodatkowaniu przez co najmniej dziesięć miesięcy, niezależnie od tego, czy podatnik zawiadomił właściwe organy o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej oraz niezależnie od tego, czy w ogóle miał taki obowiązek. W tym wypadku ustawodawca przyjmuje, że niewykonywanie czynności przez co najmniej dziesięć miesięcy jest równoznaczne z zaprzestaniem prowadzenia działalności.
Opodatkowaniu po zaprzestaniu działalności podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, jeżeli w stosunku do nich podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Oczywiście opodatkowanie wartości remanentu likwidacyjnego nie dotyczy podatników, którzy korzystają ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
Remanent dla celów VAT
W celu umożliwienia wywiązania się z obowiązku opodatkowania towarów pozostałych po zaprzestaniu działalności ustawodawca nałożył na podatników obowiązek sporządzenia spisu z natury (remanentu). Spis z natury powinien być sporządzony na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Obejmuje on towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w stosunku do których podatnik miał prawo do odliczenia podatku. Remanent powinien być sporządzony w terminie 14 dni od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Przepisy nie precyzują, co powinien zawierać spis. Należy w nim jednak określić takie elementy, jak: nazwa towaru, podstawa opodatkowania, kwota podatku należnego.
Podatnik musi zawiadomić urząd skarbowy o dokonanym spisie z natury, o ustalonej wartości towarów i o kwocie podatku należnego, w terminie siedmiu dni od dnia zakończenia spisu.
Rozliczenie podatku
Zgodnie z art. 14 ust. 6 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje w dniu, w którym powinien być sporządzony spis z natury, nie później jednak niż 14 dnia od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających podatkowi.
Warto podkreślić, że zgodnie z art. 14 ust. 7 ustawy o VAT dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników rozwiązanych spółek osobowych, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu z podatku przez okres 12 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego w podatku od remanentu, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.
Powstanie obowiązku podatkowego z tytułu likwidacji działalności zazwyczaj następuje w okresie rozliczeniowym, w którym występuje również podatek naliczony. Zgodnie z art. 14 ust. 9 ustawy o VAT w przypadku, gdy w rozliczeniu podatku za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy od towarów pozostałych w remanencie, kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnikowi przysługuje prawo do zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku. Zwrot następuje wówczas na zasadach ogólnych.
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 2 ust. 1 pkt 3, art. 5a pkt 3, art. 10 ust. 2 pkt 3, art. 14 ust. 2c, art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r., nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Art. 551, art. 871 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
• Art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).
• Art. 20 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
• Art. 26 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
• Par. 27 ust. 1, par. 28 ust. 4 rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).
• Art. 14 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
Gazeta Prawna [Tygodnik podatkowy] nr 205(2327), 20 października 2008 r.
Podatnik w ostatnich trzech miesiącach osiągnął przychód w wysokości 10 000 zł, a dochód - 1500 zł. Ustalając dochód na dzień likwidacji oblicza wskaźnik procentowy, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w ciągu ostatnich trzech miesięcy poprzedzających ten, w którym następuje likwidacja działalności. W tym wypadku wskaźnik wyniesie 15 proc. Przy zastosowaniu tego wskaźnika podatnik oblicza dochód z remanentu likwidacyjnego (wskaźnik x wartość remanentu). Od tak ustalonego dochodu należy zapłacić 10-proc. podatek.
Podatnik zlikwidował działalność gospodarczą 31 grudnia 2007 r. W 2008 roku otrzymał odsetki od kontrahentów z tytułu opóźnienia w spłacie należności za zakupione towary. W świetle art. 14 ust. 3 pkt 2 ustawy o PIT do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się również kwoty otrzymanych odsetek od należności. W tym wypadku przychód powstaje w momencie faktycznego otrzymania odsetek. Przepis nie wprowadza jednak kryterium związku czasowego otrzymania odsetek z okresem prowadzenia działalności. Z tego względu zapłacone przez dłużników odsetki po likwidacji firmy stanowią przychód z działalności gospodarczej.
Podatnik zamknął działalność gospodarczą. Sporządził remanent likwidacyjny i zapłacił należny zryczałtowany podatek dochodowy. Podatnik sprzedał część wyposażenia firmy objętego remanentem likwidacyjnym. W tym wypadku na podatniku nie ciąży obowiązek zapłacenia podatku z tytułu dokonywanej sprzedaży rzeczy, które były objęte remanentem likwidacyjnym niezależnie od momentu, w którym nastąpiło zbycie. Zostały już one bowiem opodatkowane w ramach remanentu likwidacyjnego 10-proc. podatkiem dochodowym.
Podatnik w kwietniu zlikwidował działalność gospodarczą i zapłacił podatek od dochodu ustalonego na dzień likwidacji. Już po zamknięciu firmy sprzedał dwa samochody ciężarowe, które wykorzystywał w prowadzeniu działalności. Remanent likwidacyjny nie obejmuje środków trwałych. Natomiast przychodem z działalności gospodarczej są m.in. przychody ze zbycia środków trwałych wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Nie ma przy tym znaczenia, że sprzedaż nastąpiła już po likwidacji działalności. Ponieważ samochody wykorzystywane były przez podatnika w prowadzonej działalności, przychody uzyskane z ich sprzedaży należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej.
Czy podatnik, który likwiduje działalność gospodarczą, a w złożonej deklaracji wykazał nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, zawsze ma prawo do zwrotu podatku naliczonego?
BARTOSZ MAŁKIEWICZ
menedżer, Doradztwo Podatkowe KPMG
Przedsiębiorcy (osoby fizyczne, spółki handlowe niemające osobowości prawnej) kończący prowadzenie działalności gospodarczej muszą się liczyć z konsekwencjami podatkowymi w zakresie VAT. W praktyce najwięcej wątpliwości związanych jest ze zwrotem nadwyżki VAT w związku z utratą statusu podatnika VAT czynnego oraz likwidacją firmowego rachunku bankowego.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Ponadto zwrot różnicy podatku następuje na rachunek bankowy podatnika. Z ustawy o VAT wynika również, że jeżeli w danym okresie podatnik nie wykonał czynności opodatkowanych, kwotę podatku naliczonego za ten okres przenosi się do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy (nie ma możliwości zwrotu podatku bezpośrednio na rachunek bankowy).
W praktyce najczęściej deklaracja VAT za ostatni miesiąc (kwartał) jest składana po złożeniu druku VAT-Z, który określa datę likwidacji działalności i skutkuje wykreśleniem podatnika z rejestru.
Zdaniem niektórych organów podatkowych z przytoczonych przepisów wynika, że w takich sytuacjach przedsiębiorca likwidujący działalność gospodarczą nie ma prawa do odzyskania kwoty nadwyżki podatku naliczonego wykazanego w tej deklaracji. Organy podatkowe twierdzą, że zwrot VAT otrzymałby podmiot niezarejestrowany i niebędący podatnikiem VAT i odmawiają jego dokonania. Podobne ryzyko wiąże się z firmowym rachunkiem bankowym. Likwidacja tego rachunku przed otrzymaniem zwrotu VAT może wiązać się z odmową przyznania zwrotu na tej podstawie, że prywatny rachunek bankowy nie jest rachunkiem bankowym podatnika, o którym mowa w ustawie. Problematyczna może być również sytuacja, w której w ostatnim okresie rozliczeniowym podatnik nie wykonał czynności opodatkowanych. Organy podatkowe mogą wtedy twierdzić, że z ustawy o VAT wynika konieczność wykazania w deklaracji nadwyżki podatku jako podatku do rozliczenia w następnych okresach rozliczeniowych, a ponieważ kolejne deklaracje nie będą już składane, to nie ma możliwości zwrotu podatku na rachunek bankowy.
Generalnie w podobnych sprawach wydawane są korzystne wyroki sądowe (np. WSA w Łodzi, sygn. akt I SA/Łd 400/08; WSA we Wrocławiu, sygn. akt I SA/Wr 1540/07). Wynika z nich, że przepisy ustawy o VAT powinny być interpretowane w ten sposób, żeby prawo do zwrotu VAT przysługiwało nawet po formalnej likwidacji działalności i wykreśleniu podatnika z rejestru. Taki pogląd jest zgodny z fundamentalną zasadą VAT, jaką jest neutralność tego podatku dla przedsiębiorców.
Należy jednak podkreślić, że istnieją również wyroki dotyczące podobnych sytuacji, które są negatywne dla podatników np. wyrok NSA, sygn. akt I FSK 77/07. Zgodnie z tym wyrokiem odróżnić należy sytuację, gdy istniejący podmiot przestaje być podatnikiem VAT, ale zachowuje swoją podmiotowość jako jednostka organizacyjna, od sytuacji gdy podmiot nie tylko przestaje być podatnikiem VAT, ale także przestaje w ogóle istnieć, jako jednostka organizacyjna. W tym pierwszym przypadku organ obowiązany jest prowadzić postępowanie w sprawie zwrotu podatku naliczonego dopóty, dopóki podmiot istnieje. W drugim przypadku takiej możliwości nie ma.
(MGM)
Jakie są różnice, na które podatnik powinien zwrócić uwagę przy remanencie likwidacyjnym sporządzanym dla celów PIT i VAT?
GRZEGORZ BĄCIK
prawnik, Kancelaria Chałas i Wspólnicy
Osoby likwidujące działalność, którą prowadziły w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów (a zatem opodatkowanych tzw. podatkiem liniowym oraz na zasadach ogólnych), muszą dokonać do księgi wpisu w oparciu o spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, a także, w przypadku likwidacji działalności gospodarczej, wyposażenia. Zgodnie z przepisami spis z natury (remanent likwidacyjny) powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie. Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane: imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy), datę sporządzenia spisu, numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury, szczegółowe określenie towaru i innych składników ujętych w spisie, jednostkę miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu, cenę w złotych i groszach za jednostkę miary, wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową, łączną wartość spisu z natury, klauzulę Spis zakończono na pozycji..., podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela.
Powinien on obejmować również towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika, a także towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika. Towary obce nie podlegają wycenie. Wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność. O zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na 1 stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, przedsiębiorca obowiązany jest zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia spisu. Konsekwencją powyższego jest możliwość wyliczenia dochodu.
Nieco odmiennie przedstawiają się zasady dokonania spisu z natury w VAT. W tym wypadku należ ująć wyłącznie towary. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. W spisie nie ujmujemy usług, a także np. inwestycji w obcym środku trwałym (a więc np. wartości nakładów poniesionych na wynajmowany przez naszą firmę cudzy lokal), bo nie spełniają one definicji towaru. Jednakże towarami w rozumieniu przepisów są nie tylko towary handlowe, mowa jest bowiem o towarach własnej produkcji i innych towarach, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, ale i środki trwałe. Dodatkowo należy pamiętać, że w spisie wykazujemy wyłącznie te towary, w stosunku do których przysługiwało nam (choćby nominalnie) prawo do odliczenia podatku naliczonego. Towary powinniśmy spisać w ciągu 14 dni od zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. W spisie wykazujemy: nazwę towaru, jego ilość, cenę nabycia lub koszt wytworzenia, stawkę (obowiązującą dla danego towaru w momencie sporządzania spisu) i kwotę podatku. O spisie trzeba powiadomić urząd skarbowy w ciągu siedmiu dni od dnia jego zakończenia. Zawiadomienie w formie pisemnej powinno zawierać informacje o fakcie sporządzenia spisu z natury, ustalonej wartości towarów i kwocie podatku należnego. W konsekwencji spis z natury służy wyliczeniu podstawy opodatkowania dla celów podatku od towarów i usług.
(MGM)
Czy w przypadku likwidacji działalności gospodarczej lepiej sprzedać środek trwały wykorzystywany w działalności, czy lepiej go przekazać (darować). Co może okazać się bardziej opłacalne dla podatnika w kontekście rozliczeń likwidacji dla celów VAT i PIT?
PIOTR GŁUSZEK
doradca podatkowy, dyrektor wrocławskiego biura MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy
Zgodnie z art. 14 ustawy o VAT opodatkowaniu polegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów w trzech przypadkach. Po pierwsze, rozwiązania spółki cywilnej i handlowej niemającej osobowości prawnej. Po drugie, zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności opodatkowanych, obowiązanego do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Po trzecie, podatnika będącego osobą fizyczną, który nie wykonywał czynności opodatkowanych co najmniej przez dziesięć miesięcy. Konieczność opodatkowania towarów w związku z likwidacją działalności nie dotyczy podatników zwolnionych z VAT.
Powyższe stosuje się do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Opodatkowane remanentem likwidacyjnym są także środki trwałe. Jednak, gdy przed dniem rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podatnik dokona zbycia lub nieodpłatnie przekaże środki trwałe tak, że w dniu likwidacji działalności nie będzie ich posiadał, to nie będzie ciążył na nim obowiązek ich opodatkowania w związku z likwidacją działalności.
Dla celów VAT korzystniejsza jest zatem sprzedaż środków trwałych przed likwidacją działalności, gdyż wtedy ciężar ekonomiczny VAT będzie ponosił nabywca. W przypadku darowizny to podatnik oblicza podatek należny, który staje się dla niego ciężarem podatkowym, tj. nie finansuje go nabywca. Istnieje także możliwość zbycia przedsiębiorstwa czy aportu środków trwałych.
Artykuł 14 ust. 7 ustawy o VAT stanowi, że dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników spółek osobowych, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu z VAT przez 12 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego w podatku od remanentu, pod warunkiem jednak rozliczenia VAT od towarów objętych spisem z natury.
W związku z likwidacją działalności podatnicy PIT opłacanego na ogólnych zasadach mają obowiązek sporządzenia spisu z natury. W spisie tym jednak nie uwzględnia się środków trwałych. W konsekwencji ich sprzedaż, nawet już po zakończeniu działalności, powoduje powstanie przychodu. Przychodu jednak nie ustala się: gdy między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności, a dniem ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat lub gdy sprzedawane są nieruchomości mieszkalne wykorzystywane na cele działalności gospodarczej. Przychód nie wystąpi, jeśli podatnik przeznaczy środki trwałe na cele prywatne albo nieodpłatnie je przekaże. W tym sensie darowizna środków trwałych jest korzystniejsza aniżeli odsprzedaż.
Podatnicy ryczałtowcy sporządzają remanent likwidacyjny oraz spis rzeczowych składników majątku niebędących środkami trwałymi. Ryczałt pobiera się jednak od odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku będących środkami trwałymi, wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały one wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, a dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat.
Podatnicy rozliczający się w formie karty podatkowej nie wykazują podatku z tytułu zbycia środków trwałych.
(MGM)
REKLAMA
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat