Jak opodatkować najem nieruchomości wspólnej małżonków

W przypadku ustawy o VAT wszystkie czynności wykonywane przez danego podatnika są przez niego rozliczane w ramach jednej działalności opodatkowanej VAT. Obowiązki podatkowe w zakresie VAT obciążają czynnych podatników VAT. Obowiązki podatkowe z tytułu rozliczania w zakresie VAT przychodów z nieruchomości będą zatem obciążały albo jednego z małżonków, albo obydwoje, w zależności od tego, który z małżonków jest czynnym podatnikiem VAT. Podatnikiem może być osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Jeżeli w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnikami VAT są obydwoje małżonkowie jako osoby fizyczne, to najem będzie przez nich rozliczany proporcjonalnie po 50% w ramach rozliczeń VAT z tej działalności. Stanie się tak wtedy, gdy obydwoje małżonkowie będą stroną umowy najmu jako wynajmujący.

Jeżeli jednak stroną umowy najmu będzie tylko jeden z małżonków, który jest podatnikiem VAT czynnym, VAT od najmu będzie rozliczany właśnie przez niego. Gdy umowę najmu zawiera tylko jeden z małżonków, można domniemywać, że wolą obydwojga małżonków jest, aby działalność w zakresie najmu była prowadzona tylko przez jednego z nich. W takiej sytuacji tylko jeden z małżonków będzie rozliczał VAT z najmu. Na taką interpretację wskazuje m.in. wyrok NSA z 25 kwietnia 2002 r., sygn. akt SA/Sz 1685/00. W wyroku tym czytamy:(...) Obowiązek podatkowy każdego z małżonków, wynikający z wykonania określonej czynności, może wystąpić jedynie wówczas, gdy czynność podlegająca opodatkowaniu jest wykonywana wspólnie przez oboje małżonków, to jest gdy oboje są stroną transakcji obciążonej podatkiem. Tylko wówczas każde z nich we własnym imieniu i na własny rachunek (to jest rachunek majątku dorobkowego) dokonuje czynności opodatkowanej, stając się przez to podatnikiem podatku od towarów i usług.