Opakowania zwrotne w handlu detalicznym

W świetle przepisów wykonawczych do ustawy o VAT można wyróżnić dwa przypadki sprzedaży towaru w opakowaniu zwrotnym:

1) sprzedawca nie pobrał za opakowanie zwrotne kaucji ani nie określił tej kaucji w umowie z kupującym – wówczas opakowanie należy uwzględnić w cenie towaru i razem z towarem opakowanie takie opodatkować oraz wykazać na fakturze jako jedną pozycję,

2) sprzedawca pobrał za opakowanie zwrotne kaucję lub określił tę kaucję w umowie z kupującym – wówczas wartości opakowania zwrotnego nie uwzględnia się w fakturze dokumentującej sprzedaż.

Fakturę dokumentującą kwotę należności z tytułu niezwrócenia przez odbiorcę opakowań zwrotnych wystawia się nie później niż 7. dnia po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowań. Jeżeli w umowie nie określono daty zwrotu opakowań, fakturę wystawia się nie później niż 60. dnia od dnia wydania opakowań.

Wśród podatników zajmujących się sprzedażą detaliczną towarów w opakowaniach zwrotnych przepisy te wywołały wiele kontrowersji, gdyż zdają się nie uwzględniać specyficznej sytuacji tego typu przedsiębiorców. W praktyce obrotu detalicznego przepisy te wymuszają na podatnikach przyjmowanie opakowań zwrotnych w chwili sprzedaży. Dzieje się tak, gdyż pobieranie od konsumentów kaucji za opakowania zwrotne (określanie jej w umowach nie wchodzi w rachubę ze względów praktycznych) skutkowałoby koniecznością prowadzenia przez podatnika ewidencji opakowań sprzedawanych konsumentom, „pilnowania” terminu 60-dniowego, a po jego upływie obciążania konsumentów wartością opakowań i ściągania od konsumentów należnych kwot. Z uwagi na ilość podmiotów dokonujących zakupów oraz niewielkie kwoty przypadające na każdy z nich, postępowanie takie uznać należy na kosztowne i nieracjonalne.

Dlatego w praktyce opakowania zwrotne należy przyjmować od klientów jedynie bezpośrednio przy sprzedaży. Co prawda wyżej przedstawione zasady postępowania z opakowaniami zwrotnymi nie przewidują takiego przypadku (mowa jest tylko o pobraniu kaucji bądź jej określeniu w umowie), jednakże można to „podciągnąć” pod sytuację „kaucję pobrano – opakowanie zwrócono – kaucję zwrócono”, pomimo że faktycznie nie następuje wydanie i zwrot kaucji.