27 stycznia 2005 r. wystawiono fakturę dokumentującą sprzedaż, która powinna być zaewidencjonowana w kasie fiskalnej. Sprzedaży tej nie zaewidencjonowano w kasie i nie odprowadzono VAT z tego tytułu. Proszę o poradę, jak postąpić w takiej sytuacji. Jak prawidłowo rozliczyć VAT i jak ująć w ewidencji - jakie są skutki prawne takiego niedopatrzenia.
RADA
Niezaewidencjonowaną w kasie fakturę należy uwzględnić w zeszycie korekt i dokonać korekty deklaracji VAT-7. Konsekwencje niezaewidencjonowania sprzedaży w kasie fiskalnej zostały przedstawione w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych obowiązani są prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Podatnicy naruszający obowiązek ewidencjonowania obrotu w kasie, do czasu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących tracą prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.
Przepis powyższy, określający sankcję za nieprowadzenie rejestracji obrotu, obejmuje jednak tylko tę część podatku naliczonego, która jest związana z obrotem podlegającym obowiązkowi rejestracji. Stanowisko to jest zgodne z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 listopada 1998 r. (FPS 7/98), wydaną, co prawda, na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 maja 2004 r., lecz całkowicie znajdującą zastosowanie również pod rządami obecnie obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług. W uchwale tej NSA orzekł, iż: Naruszenie przez podatnika obowiązku wynikającego z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o VAT [obecnie art. 111 ust. 1 ustawy o VAT] powoduje, że na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy [obecnie art. 111 ust. 2 ustawy o VAT] traci on prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy zakupie towarów i usług tylko do tej części obrotu, która podlega ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kas rejestrujących. Sankcja ta nie ma jednak zastosowania w tym przypadku.
WAŻNE
Nie jest możliwe dokonanie korekty paragonu z kasy fiskalnej i zarejestrowanie sprzedaży za miesiąc, który już został rozliczony. Obecne przepisy nie przewidują możliwości skorygowania paragonu z kasy fiskalnej. Taką korektę uniemożliwiają również warunki techniczne funkcjonowania kas rejestrujących, których celem jest zapewnienie nienaruszalności i nieusuwalności zapisów w kasie.
Jeżeli jednak nastąpiły zmiany dotyczące danych zaewidencjonowanych w kasie rejestrującej, przyjmuje się, iż podatnik może dokonać korekty poprzez odnotowanie jej w prowadzonym przez podatnika tzw. zeszycie korekt. Wynikające z niego korekty i poprawki uwzględnia się na koniec każdego okresu rozliczeniowego przy sporządzaniu deklaracji za ten okres.
Tego samego zdania jest Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jaśle. W wyjaśnieniu wydanym 22 grudnia 2004 r. (PP/443/94/04) stwierdził on, że: Korekta paragonu może być dokonana przed zakończeniem transakcji sprzedaży. Transakcja, która została zakończona wydaniem paragonu, nie podlega korekcie przez kasę. Zakaz korekty transakcji sprzedaży zakończonej wydrukiem dotyczy wprost jedynie zakazu korekty paragonu, nie oznacza jednak korekty obrotu oraz kwot podatku należnego. W przypadku gdy sprzedaż była zarejestrowana jedynie w kasie, a tym samym udokumentowana tylko paragonem, korekt można dokonywać jedynie poprzez zapisy w specjalnie do tego celu stworzonym rejestrze korekt sprzedaży kasowej (pomyłek rachunkowych, reklamacji, zwrotów, rabatów, zmian wartości sprzedaży, itp.). Stanowisko powyższe zgodne jest również z opinią zawartą w piśmie Departamentu Podatków Pośrednich Ministerstwa Finansów z 28 maja 1999 r. (PP7-7253/581/99/JC).
Ze względu na brak innych technicznych możliwości należy stwierdzić, że Czytelnik powinien odnotować obrót niezarejestrowany za pomocą kasy fiskalnej w prowadzonym „zeszycie korekt”. Następnie, podatnik obowiązany jest do dokonania korekty deklaracji VAT-7 za okres rozliczeniowy, którego korekta dotyczy, aby deklaracja uwzględniała obrót wynikający z faktury VAT niezarejestrowanej w kasie fiskalnej. Ponadto Czytelnik powinien uwzględnić przychód poprzez odpowiednie skorygowanie deklaracji PIT-5 za miesiąc, w którym przychód nie został ujęty i w którym uiszczona zaliczka na podatek nie uwzględniała przedmiotowego przychodu.
Skorzystanie z powyższego rozwiązania możliwe jest tylko wyjątkowo, jeżeli niezgodność danych wynikających z ewidencji prowadzonej przez kasę fiskalną ze stanem faktycznym jest spowodowana oczywistymi omyłkami. Oznacza to (wyrok NSA, sygn. akt III SA 5200/98), że: ewidencja prowadzona z zastosowaniem kas zawsze stanowi dowód kluczowy, a obalenie go innym dowodem, aczkolwiek dopuszczalne może zachodzić w sytuacjach wyjątkowych (...) i jest możliwe tylko wówczas, gdy niezgodność danych wynikających z tej ewidencji ze stanem faktycznym nie tylko wynika z kontrdowodów przedstawionych przez podatnika – ale obiektywnie rzecz biorąc – jest prawdopodobna w stopniu graniczącym z pewnością.
W powyższym kontekście należy stwierdzić, że sytuacja przedstawiona przez Czytelnika jest sytuacją wyjątkową w powyższym rozumieniu i ewentualna korekta dokonana w „zeszycie korekt” w połączeniu z dowodem, jakim jest niezarejestrowana przez kasę fiskalną faktura VAT, powinna zostać uwzględniona w rozliczeniu podatkowym.
Należy jednak zauważyć, że konsekwencją nieprowadzenia rejestracji obrotu za pomocą kas rejestrujących jest kara za przestępstwo skarbowe, określona w art. 62 § 4 Kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z tym przepisem karze grzywny do 180 stawek dziennych podlega ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży. W przypadkach mniejszej wagi podatnik podlega karze grzywny, tak jak za wykroczenie skarbowe. Przyjęcie przypadku mniejszej wagi może, między innymi, uzasadniać niska kwota, na którą opiewała sprzedaż niezarejestrowana w kasie rejestrującej. Zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym sytuacja taka będzie miała miejsce, jeżeli niezarejestrowany obrót nie będzie przekraczał pięciokrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia, określonego na podstawie Kodeksu pracy (4245 zł netto).
Przez dokonanie sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej, o którym mowa w przytoczonym przepisie, należy rozumieć sytuację, w której konkretna sprzedaż nie została zarejestrowana w kasie fiskalnej. Jeżeli wbrew obowiązkowi podatnik w ogóle nie używa kas fiskalnych, nie wprowadził ich do rejestracji obrotu pochodzącego ze swojej działalności gospodarczej, to czyn taki spełnia znamiona przestępstwa nieprowadzenia księgi, opisanego art. 60 § 1 Kodeksu karnego skarbowego. Kasa rejestrująca, jako inne urządzenie ewidencyjne, do którego prowadzenia zobowiązują przepisy prawa, jest bowiem w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego skarbowego księgą.
• art. 111 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2005 r. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 90, poz. 756
