Mam problem z fakturą za energię elektryczną. Jest ona wystawiona na nazwisko osoby prowadzącej działalność, nie na firmę (adres siedziby się zgadza), z datą 19 grudnia 2005 r. Ponieważ budynek jest jednocześnie miejscem prowadzenia działalności i miejscem zamieszkania, terminy płatności rozłożone są na konkretne miesiące 2006 r. W jaki sposób należy zaksięgować tę fakturę?
Czy powinna być ona ujęta tylko brutto w księdze w roku wystawienia, czyli 2005 r., czy też w tym roku? Nadmienię, że pozostałe faktury są księgowane w momencie wystawienia, bez względu na termin płatności. Natomiast faktury za telefon, gaz itd. są wpisywane do księgi w miesiącu wystawienia, a do VAT – w miesiącu zapłaty. Jak postąpić w tym przypadku?
RADA
W związku z tym, że okresy, jakich dotyczy faktura, są zbieżne z datami ponoszenia kosztu, należy ją zaksięgować w dacie poniesienia kosztu, czyli w 2006 r. Jeśli jednak podatnik nie zapłaci w danym miesiącu za energię, a jak wynika z pytania, stosuje metodę memoriałową, to może zaksięgować ten koszt w tym miesiącu, ponieważ dotyczy on właśnie tego miesiąca, a jego wysokość jest znana. W związku z tym, że faktura jest wystawiona na osobę prywatną, a nie na firmę, nie można odliczyć VAT. Nieodliczony VAT stanowi koszt uzyskania przychodu.
UZASADNIENIE
W opisanym przypadku, niezależnie od stosowanej metody rozliczania kosztów w czasie (kasowa, memoriałowa), koszty energii należy ujmować w pkpir w dacie ich ponoszenia. Wynika to z tego, że zarówno okresy, których dotyczą te koszty, jak i daty ich ponoszenia są zbieżne. Faktura za energię wystawiona 19 grudnia 2005 r. nie dotyczy zrealizowanych dostaw energii, tylko dostaw, które dopiero będą miały miejsce, i to nie w tym samym roku podatkowym, tylko następnym. Nie są to więc koszty, które dotyczą 2005 r. lub zostały w tym roku poniesione. Przy zastosowaniu metody memoriałowej należy stwierdzić, że koszty te dotyczą 2006 r. Z kolei oceniając te koszty pod kątem metody kasowej, należy dojść do wniosku, że zostaną one poniesione również w 2006 r. Wobec tego zastosowanie każdej z metod rozliczania kosztów w czasie da ten sam rezultat – koszty energii mogą zostać ujęte wyłącznie w 2006 r.
W związku z tym, że podatnik jest zobowiązany uiszczać opłaty za zużycie energii co miesiąc, również co miesiąc koszty te mogą być, w dacie ich ponoszenia, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Są to bowiem opłaty za zużycie energii w tym miesiącu. Dodam, że jeśli podatnik nie zapłaci w danym miesiącu za energię i, jak wynika z pytania, stosuje metodę memoriałową, to może zaksięgować ten koszt w tym miesiącu. Wynika to z tego, że koszt dotyczy tego właśnie miesiąca, a podatnik dysponuje dokumentem, na podstawie którego może określić jego wysokość.
Podstawą uwzględniania tych kosztów w księdze będą dowody wewnętrzne. Wynika to z faktu, że opłaty za energię dotyczą zarówno zużycia na potrzeby prywatne, jak i działalności gospodarczej. Faktura VAT oraz dowody opłat opiewają nie na podmiot gospodarczy, tylko właściciela budynku, w którym mieści się jednocześnie mieszkanie oraz siedziba firmy. Te dokumenty nie mogą więc stanowić bezpośrednio dowodów księgowych. Na ich podstawie podatnik musi sporządzić dowód wewnętrzny, w którym ujmie tylko tę część kosztów zużycia energii, jaka dotyczy prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
WAŻNE!
Jeśli koszt energii dotyczy mieszkania i działalności firmy, to podstawą jego uwzględniania w kosztach są dowody wewnętrzne.
Z tej samej przyczyny podatnik nie może dokonać odliczenia VAT wykazanego na fakturze. Ta bowiem nie dotyczy przedsiębiorcy, tylko właściciela budynku. Koszty energii w części, jaka dotyczy działalności gospodarczej, powinny zatem zostać rozliczone z uwzględnieniem wartości brutto (tj. z VAT), a nie netto. Aby odliczyć VAT w tym przypadku, podatnik powinien podpisać oddzielną umowę, w której nabywcą energii będzie firma.
PRZYKŁAD
Pan Andrzej jest właścicielem budynku mieszkalnego, którego część powierzchni jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej. Faktury za dostawy energii są wystawiane na podstawie prognoz zużycia na najbliższe pół roku. W grudniu 2005 r. wystawiono fakturę, która obejmuje opłaty za dostawę energii od stycznia do czerwca 2006 r. Faktura opiewa na kwotę 600 zł brutto. W terminie do 25. dnia danego miesiąca pan Andrzej uiszcza kwotę 100 zł za dostawę energii w danym miesiącu. Następnie na podstawie dowodu zapłaty oblicza, jaka część tych kosztów dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej (30% całości opłat, czyli 30 zł), ujmuje ją na dowodzie wewnętrznym, a ten z kolei uwzględnia w zapisach księgi.
• art. 22 ust. 4–6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 107, poz. 723
• § 14 ust. 2 pkt 7, § 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2807
