Jakie kursy walut należy zastosować w imporcie i eksporcie towarów

1. W rozliczeniach VAT w przypadku importu towarów stosuje się kurs z dokumentu celnego. W eksporcie towarów przeliczenia dokonuje się według kursu średniego NBP z dnia wystawienia faktury. Gdy faktura nie została wystawiona w terminie, stosuje się kurs średni NBP z dnia powstania obowiązku podatkowego.

2. Rozliczeń dla potrzeb podatku dochodowego dokonuje się według kursów średnich NBP.

W rozliczeniach VAT kwoty wyrażone na fakturach wystawionych w walutach obcych należy przeliczyć, stosując wyliczony i ogłoszony przez NBP bieżący kurs średni na dzień wystawienia faktury. W przypadku niewystawienia faktury we właściwym terminie należy zastosować kurs na dzień powstania obowiązku podatkowego (§ 37 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT).

W przypadku importu towarów kwotę podatku naliczonego będzie stanowiła suma kwot podatku, która wynika nie z faktury, lecz z dokumentu celnego. Nie ma zatem potrzeby stosowania § 37 rozporządzenia i przeliczania kwot wynikających z faktury.

Potwierdzają to również organy podatkowe. W jednym z pism czytamy np.:[Przepis § 37 rozporządzenia] nie ma (…) zastosowania do faktur wystawionych przez kontrahenta z państwa trzeciego w przypadku importu towarów, w tym przypadku kwotę podatku naliczonego (…) przyjmuje się z dokumentu celnego
(pismo Naczelnika Łódzkiego Urzędu Skarbowego z 11 sierpnia 2004 r., sygn. II-2/423/188/JB/85/04).

Podobnie stwierdził też Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie (patrz postanowienie z 27 marca 2006 r., sygn. 1471/NTR2/443- -655b/05/MP).

Najczęściej przyjmuje się, że zawierane w eksporcie towarów transakcje należy rozliczać, stosując średni kurs NBP na dzień wystawienia faktury. Uznaje się bowiem, że ogólne zasady przeliczania kwot wykazywanych na fakturach w walutach obcych stosuje się także w eksporcie towarów (patrz np. postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Głubczycach z 13 stycznia 2006 r., sygn. POIII-443/2/ST/06).

Jednak należy pamiętać, że powstanie obowiązku podatkowego w eksporcie towarów następuje z chwilą potwierdzenia przez właściwy urząd celny wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty (art. 19 ust. 6 ustawy o VAT). W związku z tym możemy też spotkać stanowisko prezentowane przez niektóre organy podatkowe, że przy eksporcie towarów należy zastosować średni kurs NBP właśnie z dnia powstania obowiązku podatkowego (patrz np. pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z 13 grudnia 2004 r., sygn. PI/005-2285/04/CIP/01, oraz pismo Naczelnika Łódzkiego Urzędu Skarbowego z 11 sierpnia 2004 r., sygn. II 2/423/188/ /JB/85/04). Stanowisko takie jest jednak tylko częściowo zgodne z przepisami VAT (chociaż jest zgodne z przepisami ustawy o rachunkowości).

Należy bowiem pamiętać, że przeliczając kwoty w walutach obcych, bierzemy pod uwagę kurs średni NBP z dnia wystawienia faktury. Natomiast kurs na dzień powstania obowiązku podatkowego przyjmujemy wtedy, gdy faktury nie wystawiono w terminie (§ 37 rozporządzenia w sprawie VAT). Zatem należałoby przychylić się do stanowiska jednego z organów podatkowych, który stwierdził: kwoty transakcji widniejące na fakturze w walucie obcej przelicza się na złote według (…) kursu średniego waluty obcej z dnia wystawienia faktury, pod warunkiem jednak, że faktura została wystawiona we właściwym terminie. Tylko w przypadku gdy faktura eksportowa nie została wystawiona w terminie wynikającym z przepisów, istotna staje się data powstania obowiązku podatkowego w eksporcie, czyli data potwierdzenia przez właściwy urząd celny wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty Europejskiej (postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Łódź Bałuty z 31 maja 2005 r., sygn. III-2/443- -43/21375/05/PJ).

Dla potrzeb podatku dochodowego do przeliczania na złote kwot w walutach obcych należy zastosować kursy średnie ogłaszane przez NBP. W odniesieniu do przychodów będzie to kurs z dnia uzyskania przychodu. Do kosztów zastosujemy kurs średni NBP z dnia poniesienia tego kosztu.

W księgach rachunkowych wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze (inne niż sprzedaż lub kupno walut oraz zapłata należności lub zobowiązań) należy ujmować na dzień ich przeprowadzenia po kursie średnim ustalonym dla danej waluty NBP, chyba że w zgłoszeniu celnym (SAD) lub innym wiążącym dokumencie ustalony został inny kurs (art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości). Zatem zobowiązanie z tytułu importu i eksportu towarów należy wykazać w księgach rachunkowych w kwocie figurującej na fakturze dostawcy przeliczonej na złotówki po kursie zastosowanym w dokumencie odprawy celnej SAD.

Podatnicy prowadzący pkpir, księgujący dowód, w którym podane jest wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, zobowiązani są przeliczyć walutę obcą na złote po obowiązującym w dniu dokonania operacji kursie, według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu.

Sławomir Liżewski

konsultant podatkowy