Jak rozliczyć w księgach rachunkowych darowiznę w postaci usług

RADA

Świadczenie bezpłatnych lub częściowo płatnych usług jest jedną z form darowizny. Koszt świadczonych bezpłatnie usług jest wyłączony z kosztów uzyskania przychodów, lecz przy spełnieniu wymaganych przepisami warunków darowizna taka może zostać odliczona od dochodu do opodatkowania. Szczegóły wraz z dekretacją - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Kodeks cywilny określa (art. 888 § 1), że:

przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

W świetle prawa cywilnego darowizną jest więc każde bezpłatne świadczenie, które powoduje uszczuplenie majątku darczyńcy. Darowizna może wobec tego przyjąć postać pieniężną, rzeczową, dotyczyć praw majątkowych, ruchomości, nieruchomości, zwolnienia z długu, a także świadczenia bezpłatnych usług na rzecz obdarowanego.

Należy wskazać, że niektóre darowizny uczynione przez osobę fizyczną lub prawną są zakazane prawem. Przykładem takiej darowizny (tj. zakazanej prawem) jest np. przyjęcie wszelkich darowizn przez tzw. stowarzyszenie zwykłe, nawet jeśli wykonuje działalność pożytku publicznego (art. 42 ustawy Prawo o stowarzyszeniach).

Jakie darowizny można uznać za koszt uzyskania przychodu, a które można odliczyć od podstawy opodatkowania

Darowizna zasadniczo nie stanowi kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Wyjątkiem są:

• darowizny dokonywane między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową,

• wpłaty na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej,

• koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, wytworzonych bądź nabytych, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.

W pewnych warunkach podatnik ma prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania dokonanych darowizn, które nie są kosztem uzyskania przychodu. Wskazuje na to art. 18 updop. Przepis ten stwierdza, że podstawę opodatkowania stanowi dochód po odliczeniu:

• darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom pozarządowym lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele,

• darowizn na cele kultu religijnego.

Wysokość wszystkich odliczanych darowizn łącznie w 2009 r., w tym darowizn na cele kultu religijnego, nie może przekroczyć 10% dochodu (art. 18 ust. 1a updop). Należy jednak podkreślić, że darowizny na rzecz kościelnych osób prawnych z przeznaczeniem na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym w sposób nieograniczony limitem, pod warunkiem przedstawienia przez tę osobę prawną pokwitowania odbioru darowizny oraz sprawozdania o przeznaczeniu darowizny na ten cel w okresie dwóch lat od jej przekazania. To zwolnienie podatkowe wynika z odrębnych przepisów (art. 55 ust. 7 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP - Dz.U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm. lub analogicznie z innych przepisów regulujących stosunek Państwa do innych kościołów).

Sfera zadań publicznych, o której mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, obejmuje zadania w zakresie (art. 4):

 1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;

1a) zapewnienia zorganizowanej opieki byłym żołnierzom zawodowym, którzy uzyskali uprawnienie do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej, inwalidom wojennym i wojskowym oraz kombatantom;

 2) działalności charytatywnej;

 3) podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;

 4) działalności na rzecz mniejszości narodowych;

 5) ochrony i promocji zdrowia;

 6) działania na rzecz osób niepełnosprawnych;

 7) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;

 8) upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;

 9) działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;

10) działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;

11) nauki, edukacji, oświaty i wychowania;

12) krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;

13) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji;

14) upowszechniania kultury fizycznej i sportu;

15) ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;

16) porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;

17) upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa;

18) upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;

19) ratownictwa i ochrony ludności;

20) pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;

21) upowszechniania i ochrony praw konsumentów;

22) działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;

23) promocji i organizacji wolontariatu;

24) działalności wspomagającej technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 (tj. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego, oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego) w zakresie określonym w pkt 1-23.

Aby darowizna mogła być odliczona od dochodu do opodatkowania na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, musi zostać właściwie udokumentowana. Wysokość darowizny powinna być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Darowizny odliczone od podatku należy wykazać w rozliczeniu rocznym podatku, dokonanym za rok, w którym darowiznę uczyniono.