REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji - wycena rezerw techniczno-ubezpieczeniowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Zasady rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji - tworzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych /Fot. Fotolia
Zasady rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji - tworzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W dniu 7 maja 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra finansów z 12 kwietnia 2016 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji. Ma ono zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2016 r. Czyli już teraz należy wprowadzić odpowiednie poprawki, aby poprawnie przygotować sprawozdanie za bieżący rok.

Nowe przepisy są efektem zmian wprowadzonych do działalności ubezpieczeniowej ustawą z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. poz. 1844). Nowe rozporządzenie reguluje obszary specyficzne dla działalności tego typu podmiotów, a przede wszystkim kwestie związane z tworzeniem rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, które od 1 stycznia 2016 r. znacząco musiały się zmienić.

REKLAMA

REKLAMA

Już nie takie same

Dotychczasowe przepisy przewidywały jednolite zasady tworzenia rezerw związanych z działalnością ubezpieczeniową dla wszystkich podmiotów zarówno dla celów rachunkowości, jak i oceny wypłacalności zakładu. Natomiast obecnie w związku z implementacją dyrektywy Wypłacalność II nowe zasady wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności różnią się od zasad wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów rachunkowości. Rozporządzenie dotyczy kwestii rachunkowości i należy stosować je niezależnie od wymogów dla tworzenia rezerw wynikających z ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

Podkreślić należy jednak, iż:

● do sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2016 r. zastosowanie ma maksymalna stopa techniczna ustalona i ogłoszona przez organ nadzoru zgodnie z przepisami dotychczasowymi,

REKLAMA

● regulacje dotyczące niestosowania ograniczeń związanych ze stosowanymi stopami technicznymi umów ubezpieczenia na życie, w których składka jest opłacana jednorazowo, a okres, na jaki umowa została zawarta, nie jest dłuższy niż 8 lat, i umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym oraz ustalania rezerw na skapitalizowaną wartość rent w ubezpieczeniach działu II, o których mowa w par. 46 ust. 6 i 7 rozporządzenia stosuje się po raz pierwszy do sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń za drugi kwartał w roku obrotowym rozpoczynającym się w 2016 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak poprawić zatwierdzone sprawozdanie finansowe

Warto zwrócić uwagę, że zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji jest obowiązany posiadać dokumentację pozwalającą na odtworzenie odpowiednich obliczeń rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. W par. 50 nowego rozporządzenia wyraźnie podkreślono, iż jeżeli przy ustalaniu wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych otrzymuje się w trakcie obliczania rezerw wartości ujemne, to do dalszych obliczeń przyjmuje się wartość równą 0, z wyłączeniem wyniku uwzględnienia wartości oszacowanych regresów, odzysków i dotacji w rezerwie na niewypłacone odszkodowania i świadczenia.

Jak macierzysta

Wprowadzono też bardzo istotny przepis dla oddziałów podmiotów zagranicznych prowadzących na terenie Polski działalność ubezpieczeniową lub reasekuracyjną. Zgodnie z par. 4 rozporządzenia główne oddziały oraz oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń, a także główne oddziały oraz oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji stosują zasady rachunkowości określone przez jednostkę macierzystą, o ile nie są sprzeczne z przepisami ustawy. Oznacza to, że nie będą one musiały zmieniać zasad rachunkowości i dzięki temu uproszczone zostaną procedury sporządzania łącznych sprawozdań finansowych.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)

Zgodnie z praktyką

W zakresie zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych uwzględniono praktykę stosowaną przez zakłady ubezpieczeń. W związku z prowadzeniem przez nie działu II bezpośredniej likwidacji szkód dodano nowy przepis określający ich postępowanie. W przypadku bezpośredniej likwidacji szkód zgodnie z postanowieniami porozumienia zakładów ubezpieczeń dowodem księgowym stanowiącym podstawę ewidencji zdarzenia gospodarczego będzie mógł być dokument obciążeniowy przekazany w formie określonej w tym porozumieniu.

Kolejną zmianą wynikającą z praktyki stosowanej przy zawieraniu umów ubezpieczenia jest zastąpienie określenia „kopia polisy” określeniem „polisa”.

W rozporządzeniu wskazano jak dotychczas zasady prowadzenia rejestrów zawartych umów ubezpieczenia, rejestrów zawartych umów reasekuracji czynnej i reasekuracji biernej, rejestrów w zakresie szkód (roszczeń) zgłoszonych, rejestrów regresów i odzysków dokumentacji szkodowej.

Wskazane zostały szczególne zasady związane z kosztami akwizycji oraz ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, tam gdzie ustawa wymaga ich prowadzenia.


Finansowanie

Ustawa z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, stanowiąca implementację dyrektywy Wypłacalność II, nie wyodrębniła zakładów ubezpieczeń ze znaczącym udziałem działalności reasekuracyjnej i nie zawiera przepisów odnoszących się do zakładów ubezpieczeń ze znaczącym udziałem działalności reasekuracyjnej. W efekcie w rozporządzeniu wskazano, iż zakłady reasekuracji powinny mieć możliwość finansowania ze środków pochodzących z funduszu organizacyjnego, oprócz kosztów związanych z utworzeniem administracji zakładu, także kosztów związanych z organizowaniem sieci przedstawicielstw zakładu reasekuracji w innych państwach, w których zagraniczny zakład reasekuracji zamierza wykonywać działalność reasekuracyjną.

Załączniki do rozporządzenia określają zawartość not objaśniających do bilansu zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji, technicznego rachunku ubezpieczeń na życie, technicznego rachunku ubezpieczeń majątkowych i osobowych oraz ogólnego rachunku zysków i strat zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji i rachunku przepływów pieniężnych zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji. Ponadto wskazano w nich zakres:

● informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji,

● informacji dodatkowej do skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej,

● informacji do sprawozdania z działalności zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji.

Pozostałe zmiany

Oczywiście w zakresie definicji (pojęcia m.in. reasekuratora, cedenta, czy kosztów likwidacji szkód i windykacji regresów, kosztów administracyjnych, głównego oddziału oraz oddziału zagranicznego zakładu ubezpieczeń, głównego oddziału oraz oddziału zagranicznego zakładu reasekuracji, a także grup i rodzajów ubezpieczeń) dostosowano brzmienie do regulacji zawartych w ustawie z 2015 r. Są to jednak zmiany redakcyjne i porządkujące.

Identycznie jak poprzednie rozporządzenie nowe zawiera też:

● Załącznik nr 7. Metody tworzenia rezerwy na wyrównanie szkodowości w ubezpieczeniach grupy 14 działu II,

● Załącznik nr 8. Metoda obliczania wysokości średniej ważonej stopy zwrotu z lokat stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w ostatnich 3 latach obrotowych,

● Załącznik nr 9. Sposób ustalania wysokości maksymalnej stopy technicznej,

Rachunkowość spółek w branży budowlanej zgodnie z MSSF 15 od 1 stycznia 2018 r.

Wśród szczegółowych zmian należy wskazać jeszcze:

● zastąpienie określenia „służące pokryciu zobowiązań, które są ustalane w stosunku do określonych indeksów” określeniem „służące pokryciu zobowiązań, których wartość jest ustalana w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe”;

● uzupełnienie wykazu pozostałych kosztów technicznych o należne wpłaty zakładów ubezpieczeń na pokrycie kosztów działalności rzecznika finansowego i jego biura oraz ujemne różnice wynikające z rozliczenia ryczałtów dla szkód wypłaconych z umów ubezpieczenia zawartych przez zakład ubezpieczeń i rozliczonych w  ramach bezpośredniej likwidacji szkód;

● to, że zakłady ubezpieczeń będą wykazywać przychody związane z wykonywaniem działalności akwizycyjnej na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych w pozycji „pozostałe przychody operacyjne”, a „koszty związane z wykonywaniem działalności akwizycyjnej na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych w pozycji „pozostałe koszty operacyjne” – wynika to z faktu, iż zgodnie z art. 4 ust. 11 pkt 3 ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej zakład ubezpieczeń może wykonywać działalność akwizycyjną na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych.

W zakresie lokat nie wprowadzono zmian poza redakcyjnymi. Podkreślono, iż tak jak dotychczas, w zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale, stosuje się odpowiednio zasady określone w rozporządzeniu ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. nr 149, poz. 1674 ze zm.).

W kontekście zmian wprowadzonych w ustawie o rachunkowości i innych przepisach należy podkreślić, iż „kontrowersyjny” podatek od instytucji finansowych obowiązujący od stycznia 2016 r. będzie stanowił pozostały koszt operacyjny w ogólnym rachunku zysków i strat.


Za 2015 rok

Do sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2015 r. stosuje się przepisy dotychczasowe, czyli rozporządzenie ministra finansów z 28 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji (Dz. U. poz. 1825 oraz z 2015 r. poz. 1849). ©?

Jak poprawić zatwierdzone sprawozdanie finansowe

Tabela. W ogólnym rachunku zysków i strat

Pozostałe przychody operacyjne

Pozostałe koszty operacyjne

● pozostałe przychody finansowe

● przychody z tytułu pełnienia czynności komisarza awaryjnego;

● przychody z tytułu działalności akwizycyjnej na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych;

● przychody z tytułu wykonywania bezpośredniej likwidacji szkód;

● inne przychody operacyjne.

● pozostałe koszty finansowe;

● koszty związane z pełnieniem czynności komisarza awaryjnego;

● koszty związane z prowadzeniem działalności akwizycyjnej na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych;

● koszty z tytułu wykonywania bezpośredniej likwidacji szkód;

podatek, o którym mowa w ustawie z 15 stycznia 2016 r. o podatku od niektórych instytucji finansowych (Dz.U. poz. 68);

● inne koszty operacyjne. ©?

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe obejmują:

● rezerwę składek;

● rezerwę na ryzyka niewygasłe;

● rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia, w tym rezerwę na skapitalizowaną wartość rent;

● rezerwy na wyrównanie szkodowości (ryzyka);

● rezerwę ubezpieczeń na życie;

● rezerwy ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający;

● rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych;

● rezerwy na zwrot składek dla członków;

● pozostałe rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe przewidziane w statucie zakładu ubezpieczeń albo zakładu reasekuracji. ©?

dr Katarzyna Trzpioła

Katedra Finansów i Rachunkowości UW

Podstawa prawna:

Rozporządzenie ministra finansów z 12 kwietnia 2016 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji (Dz.U. poz. 562)

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samofakturowanie w KSeF – jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces?

Samofakturowanie pozwala nabywcy wystawiać faktury w imieniu sprzedawcy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces w systemie KSeF.

SmartKSeF – jak bezpiecznie wystawiać e-faktury

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zmienia sposób dokumentowania transakcji w Polsce. Od 2026 r. e-faktura stanie się obowiązkowa, a przedsiębiorcy muszą przygotować się na różne scenariusze działania systemu. W praktyce oznacza to, że kluczowe staje się korzystanie z rozwiązań, które automatyzują proces i minimalizują ryzyka. Jednym z nich jest SmartKSeF – narzędzie wspierające firmy w bezpiecznym i zgodnym z prawem wystawianiu faktur ustrukturyzowanych.

Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

REKLAMA

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

Ruszyły masowe kontrole kart lunchowych. Co sprawdza ZUS?

Karty lunchowe od kilku lat są jednym z najczęściej wybieranych pozapłacowych benefitów pracowniczych. Do września 2023 r. karty mogły być wykorzystywane wyłącznie w restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Od tego momentu ich popularność dodatkowo wzrosła – z uwagi na możliwość korzystania z nich również w sklepach spożywczych i supermarketach. Ta zmiana, choć dla pracowników korzystna, wywołała lawinę kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który coraz uważniej przygląda się temu, w jaki sposób firmy stosują zwolnienie ze składek.

REKLAMA

30.09.2025: ważny dzień dla KSeF - Krajowego Systemu eFaktur. Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję systemu

30 września Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF 2.0). To sygnał dla firm, że czas intensywnych przygotowań właśnie się rozpoczął. Jak ten czas na testowanie należy optymalnie wykorzystać?

Rewolucja nie mniej ważna niż KSeF. Nowy obowiązek dla firm sektora MŚP

Cyfryzacja rozliczeń podatkowych w Polsce wchodzi w kolejny etap. Podczas gdy uwaga przedsiębiorców skupia się dziś na KSeF, równie istotna zmiana dotknie ich jeszcze wcześniej. Od 1 stycznia 2026 roku prowadzenie KPiR możliwe będzie wyłącznie w formie cyfrowej. MF przekonuje, że to krok w stronę uproszczenia, automatyzacji oraz zwiększenia transparentności biznesu. Dla sektora MŚP oznacza on również nowe formalności, konieczność inwestycji w systemy IT oraz kary za nieterminowe raporty.

REKLAMA