Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji - wycena rezerw techniczno-ubezpieczeniowych

Nowe przepisy są efektem zmian wprowadzonych do działalności ubezpieczeniowej ustawą z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. poz. 1844). Nowe rozporządzenie reguluje obszary specyficzne dla działalności tego typu podmiotów, a przede wszystkim kwestie związane z tworzeniem rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, które od 1 stycznia 2016 r. znacząco musiały się zmienić.

Już nie takie same

Dotychczasowe przepisy przewidywały jednolite zasady tworzenia rezerw związanych z działalnością ubezpieczeniową dla wszystkich podmiotów zarówno dla celów rachunkowości, jak i oceny wypłacalności zakładu. Natomiast obecnie w związku z implementacją dyrektywy Wypłacalność II nowe zasady wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności różnią się od zasad wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów rachunkowości. Rozporządzenie dotyczy kwestii rachunkowości i należy stosować je niezależnie od wymogów dla tworzenia rezerw wynikających z ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

Podkreślić należy jednak, iż:

● do sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2016 r. zastosowanie ma maksymalna stopa techniczna ustalona i ogłoszona przez organ nadzoru zgodnie z przepisami dotychczasowymi,

● regulacje dotyczące niestosowania ograniczeń związanych ze stosowanymi stopami technicznymi umów ubezpieczenia na życie, w których składka jest opłacana jednorazowo, a okres, na jaki umowa została zawarta, nie jest dłuższy niż 8 lat, i umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym oraz ustalania rezerw na skapitalizowaną wartość rent w ubezpieczeniach działu II, o których mowa w par. 46 ust. 6 i 7 rozporządzenia stosuje się po raz pierwszy do sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń za drugi kwartał w roku obrotowym rozpoczynającym się w 2016 r.

Jak poprawić zatwierdzone sprawozdanie finansowe

Warto zwrócić uwagę, że zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji jest obowiązany posiadać dokumentację pozwalającą na odtworzenie odpowiednich obliczeń rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. W par. 50 nowego rozporządzenia wyraźnie podkreślono, iż jeżeli przy ustalaniu wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych otrzymuje się w trakcie obliczania rezerw wartości ujemne, to do dalszych obliczeń przyjmuje się wartość równą 0, z wyłączeniem wyniku uwzględnienia wartości oszacowanych regresów, odzysków i dotacji w rezerwie na niewypłacone odszkodowania i świadczenia.

Jak macierzysta

Wprowadzono też bardzo istotny przepis dla oddziałów podmiotów zagranicznych prowadzących na terenie Polski działalność ubezpieczeniową lub reasekuracyjną. Zgodnie z par. 4 rozporządzenia główne oddziały oraz oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń, a także główne oddziały oraz oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji stosują zasady rachunkowości określone przez jednostkę macierzystą, o ile nie są sprzeczne z przepisami ustawy. Oznacza to, że nie będą one musiały zmieniać zasad rachunkowości i dzięki temu uproszczone zostaną procedury sporządzania łącznych sprawozdań finansowych.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)

Zgodnie z praktyką

W zakresie zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych uwzględniono praktykę stosowaną przez zakłady ubezpieczeń. W związku z prowadzeniem przez nie działu II bezpośredniej likwidacji szkód dodano nowy przepis określający ich postępowanie. W przypadku bezpośredniej likwidacji szkód zgodnie z postanowieniami porozumienia zakładów ubezpieczeń dowodem księgowym stanowiącym podstawę ewidencji zdarzenia gospodarczego będzie mógł być dokument obciążeniowy przekazany w formie określonej w tym porozumieniu.

Kolejną zmianą wynikającą z praktyki stosowanej przy zawieraniu umów ubezpieczenia jest zastąpienie określenia „kopia polisy” określeniem „polisa”.

W rozporządzeniu wskazano jak dotychczas zasady prowadzenia rejestrów zawartych umów ubezpieczenia, rejestrów zawartych umów reasekuracji czynnej i reasekuracji biernej, rejestrów w zakresie szkód (roszczeń) zgłoszonych, rejestrów regresów i odzysków dokumentacji szkodowej.

Wskazane zostały szczególne zasady związane z kosztami akwizycji oraz ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, tam gdzie ustawa wymaga ich prowadzenia.