Jak poprawić zatwierdzone sprawozdanie finansowe

Zmiana sprawozdania finansowego może nastąpić w trzech sytuacjach. Wskazane w schemacie poniżej sytuacje wynikają z różnych okoliczności. Analizując konieczność poprawienia już sporządzonego i podpisanego przez kierownictwo sprawozdania, należy wziąć pod uwagę wpływ zdarzenia na decyzje podejmowane przez potencjalnych czytelników sprawozdania finansowego.

Korekty biegłego rewidenta

W przypadku jednostek, których sprawozdania finansowe poddawane są badaniu przez biegłego rewidenta, dość często zdarza się sytuacja, że audytor na początku kwietnia/maja wnosi jeszcze uwagi do sprawozdania finansowego i proponuje wprowadzenie korekt. Po zebraniu przez niego wszystkich niezbędnych dowodów badania, informacji od kontrahentów jednostki oraz rozpoznaniu ryzyka, na jakie narażony jest podmiot, okazuje się często, że niezbędne są zmiany w niektórych pozycjach sprawozdania finansowego. Najczęściej są one wynikiem zdarzeń niosących zagrożenie kontynuacji działalności przez jednostkę, problemów branży czy kontrahentów jednostki. Korekty proponowane przez biegłego rewidenta dotyczą zwykle tych pozycji bilansu w wycenie, w których wykorzystuje się dane szacunkowe.

Rola biegłego rewidenta w poprawie jakości sprawozdania finansowego

Audytorzy najczęściej zwracają uwagę na konieczność zwiększenia lub utworzenia rezerw na ryzyka dotyczące działalności jednostki, odpisy aktualizujące aktywa czy zmiany wartości rozliczeń międzyokresowych czynnych lub biernych. Czasem wskazują na konieczność skorygowania wartości przychodów lub kosztów ze sprzedaży. Propozycje korekt dotyczą też sposobu pokazania niektórych informacji w dodatkowych notach (objaśnieniach), tak aby były bardziej czytelne dla odbiorców.

Kierownictwo jednostki nie musi się zgodzić z korektami zaproponowanymi przez biegłego rewidenta. Zawsze warto z nim je przedyskutować, pokazać argumenty za niezmienianiem pierwotnie ujętych danych. Kierownictwo jednostki najlepiej zna jej specyfikę i może wskazać okoliczności, które uzasadniają pierwotnie przyjęte założenia. Zawsze jednak należy uwzględnić te korekty, które są efektem znalezienia przez audytora nieprawidłowości.

Zdarzenia po dniu bilansowym

Sprawozdanie finansowe może zostać zmienione także z tego powodu, że zostaną ujawnione po jego sporządzeniu bardzo istotne fakty rzutujące na prezentację obrazu sytuacji finansowej i majątkowej podmiotu. Jak wskazuje art. 54 ust. 2 ustawy o rachunkowości (dalej u.r.) skutki takich zdarzeń należy, o ile są istotne, ująć w zmienionym sprawozdaniu i powiadomić biegłego rewidenta o tym fakcie. Przykłady zdarzeń wymagających korekty danych liczbowych bezpośrednio w wartościach bilansowych czy wynikowych wskazano w schemacie (Potrzebna korekta).

Z reguły te zdarzenia są brane pod uwagę, jeśli mają miejsce w trakcje trzech pierwszych miesięcy roku, tj. w czasie, gdy trwają prace nad sprawozdaniem. Może się jednak zdarzyć tak, że bardzo znaczący fakt zaistnieje już po sporządzeniu i podpisaniu sprawozdania. Wtedy kierownictwo jednostki po przeanalizowaniu wpływu, jaki to zdarzenie może mieć na decyzje podejmowane przez czytelników raportu finansowego, powinno albo zmienić sprawozdanie finansowe, albo ująć skutki tych zdarzeń w księgach 2016 r. Zależy to od istotności takiej informacji.

Nieprawidłowości występujące w sprawozdaniach finansowych - część I

---

Zmiana na skutek błędów

Może się zdarzyć, że pracownicy służb finansowo-księgowych sami znajdą nieprawidłowości w już sporządzonym sprawozdaniu. Należy wtedy, o ile są to znaczące, poważne błędy, poprawić to sprawozdanie tak, aby mogło być zatwierdzone przez właścicieli z danymi bezbłędnymi.

Nie chodzi oczywiście o drobne pomyłki, nieistotne dla obrazu jednostki (np. zaksięgowanie na niewłaściwym koncie rozrachunkowym, ujęcie w niewłaściwej pozycji kosztów rodzajowych relatywnie niewielkich kwot). Znaczenie mają błędy, które mogą się przyczynić do niewłaściwego pokazania sytuacji jednostki, jej kondycji, płynności czy wypłacalności (Przykłady pomyłek).

Kary za niezłożenie w terminie sprawozdania finansowego do urzędu skarbowego

W rachunkowości pod pojęciem błędu wskazuje się na pominięcia bądź nieprawidłowości wynikające co najmniej z jednego z poniższych przypadków:

● popełnienia pomyłek arytmetycznych,

● niewłaściwego zastosowania zasad (polityki) rachunkowości,

● niedopatrzeń,

● mylnej interpretacji zdarzeń gospodarczych,

● oszustw.

Wynikają więc one z nieuwzględnienia lub niewłaściwego uwzględnienia wiarygodnych informacji, które bądź były dostępne w momencie sporządzania sprawozdań finansowych, bądź takich, w stosunku do których można było zasadnie oczekiwać, że zostaną otrzymane i uwzględnione w toku sporządzania tych sprawozdań finansowych. Dość często nieprawidłowości są wykrywane podczas weryfikowania danych do bilansu otwarcia. Jest to okazja, aby ponownie przyjrzeć się prawidłowości wprowadzanych na konta wartości i sprawdzić, czy dane pomiędzy latami obrotowymi są w prawidłowy sposób przenoszone oraz czy ich wartość została bezbłędnie ustalona.

Rok obrotowy inny niż kalendarzowy a sprawozdanie finansowe

W praktyce określenie, czy dane zdarzenie jest związane z popełnieniem błędu, jest w wielu przypadkach problematyczne. Krajowy Standard Rachunkowości nr 7 wskazuje na sytuacje, które nie stanowią korekty błędów. Nie stanowią błędów zmiany wartości szacunkowych, które z natury rzeczy są pewnymi przybliżeniami i wymagają aktualizacji po uzyskaniu dodatkowych informacji. Jeśli natomiast mamy do czynienia z błędem, to należy go niezwłocznie poprawić, zmienić sprawozdanie, przedstawić kierownictwu jednostki do podpisu i poinformować o tym biegłego rewidenta, jeśli było to sprawozdanie badane. ©?

dr Katarzyna Trzpioła

 Katedra Rachunkowości i Finansów UW

Podstawa prawna:

- Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).