Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe

Należności publicznoprawne, takie jak podatki czy składki na ZUS, obciążają przede wszystkim samego podatnika. Jednak prawo przewiduje, że w określonych sytuacjach odpowiedzialność za zaległości może spocząć także na innych osobach związanych z podatnikiem. Poniżej omawiamy, kto i w jakim zakresie odpowiada za niezapłacone zobowiązania podatkowe i składkowe – od członków zarządu spółek kapitałowych, przez biura rachunkowe, aż po zwykłych pracowników – oraz jakie zmiany w przepisach zaszły w tym obszarze w ostatnim czasie.

Jak członkowie zarządu spółek kapitałowych odpowiadają za zobowiązania podatkowe spółki? Jakie przepisy regulują tą odpowiedzialność? Co to jest odpowiedzialność solidarna i subsydiarna? Wyjaśnia ekspert z Mariański Group.

Powszechnie panuje błędne przekonanie, że w przypadku założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie trzeba przejmować się jej ewentualnymi długami czy problemami podatkowymi. Wyrażenie „ograniczonej odpowiedzialności” nawiązuje do ograniczenia odpowiedzialności wspólników takiej spółki, nie oznacza jednak w żadnym wypadku, że nikt za zobowiązania podmiotu odpowiedzialności nie poniesie. Ustawodawca zdecydował, że w przypadku bezskuteczności egzekucji odpowiedzialność taką mogą ponieść członkowie zarządu – jednak pod pewnymi warunkami i z określonymi przez prawo wyjątkami.

Epidemia koronawirusa koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19 spowodowała trudności wielu podatników z terminową płatnością podatków i innych danin publicznych. Jeżeli w Polsce powstaje zaległość podatkowa, to 90% z niej jest straconych, krótko mówiąc nieściągalnych - twierdzi profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych. Zdaniem Profesora naczelnicy urzędów skarbowych niechętnie umarzają zaległości podatkowe - nieco częściej można liczyć na rozłożenie tych zaległości na raty. Jednak dla części firm w najgorszej sytuacji potrzebny będzie program oddłużeniowy, który pozwoli tym firmom przetrwać.

Czy nielojalny pracownik działający na szkodę podatnika powinien być przyczyną powstania zaległości podatkowych? Wyjaśnia profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych.

Odpowiedzialność męża lub żony za drugiego współmałżonka (podatnika) z tytułu podatków i składek na ubezpieczenie społeczne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest szersza niż z innych tytułów. Odpowiedzialność ta obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka nawet wtedy, gdy małżonek nieprowadzący działalności gospodarczej nie wiedział o zaległościach podatkowych, czy zaległych składkach..

Zmiany w zakresie odpowiedzialności osób trzecich wprowadzone do Ordynacji podatkowej od 1 stycznia 2016 r. miały na celu uproszczenie i zwiększenie efektywności systemu poboru podatków. Oczywiste jest, że jeżeli mamy więcej podmiotów odpowiedzialnych za zobowiązania podatkowe i łatwiej będzie można je pociągnąć do odpowiedzialności, to rośnie prawdopodobieństwo odzyskania zaległości podatkowych przez organy podatkowe.

23 maja 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę (sygn. akt II FPS 6/15), zgodnie z którą do decyzji o zakresie odpowiedzialności spadkobiercy przewidzianej w art. 100 Ordynacji podatkowej nie stosuje się art. 68 § 1 Op. Oznacza to, że decyzja o odpowiedzialności spadkobiercy za długi podatkowe spadkodawcy ma charakter deklaratoryjny (określający) i w związku z tym fiskus ma na jej wydanie pięć lat a nie trzy.

Z orzecznictwa NSA wynika, że wykonywanie obowiązków członka zarządu w spółce z o.o., nawet po formalnej rezygnacji z funkcji członka zarządu, powoduje odpowiedzialność podatkową tej osoby przewidzianą w art. 116 § 2 ordynacji podatkowej.