Wynagrodzenie za pracę

Jedną z najważniejszych kwestii dla pracownika i pracodawcy jest porozumienie się co do stawki wynagrodzenia. Pracownicy często nie rozumieją różnicy między kwotą brutto a netto, interesuje ich to co faktycznie znajdzie się na ich koncie, nie mając do końca świadomości ile czynników wpływa na kształtowanie się kwoty netto. Niejasna staje się sytuacja w której kilka osób mających takie samo brutto może mieć inne netto. Dla pracodawcy sytuacja też nie jest klarowna, trudno bez posiadania dokumentów od przyszłego pracownika informujących o jego sytuacji i preferencjach móc zagwarantować mu konkretną kwotę.

Jedną z podstawowych wartości, na których opiera się Unia Europejska, jest równość kobiet i mężczyzn. Od lat unijne prawodawstwo i orzecznictwo dążą do wyeliminowania dyskryminacji ze względu na płeć oraz wspierają równouprawnienie kobiet i mężczyzn na wszystkich płaszczyznach, w tym w szczególności na rynku pracy. Art. 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) nakłada na każde państwo członkowskie obowiązek zapewnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości. W ocenie UE kluczowymi przeszkodami w realizacji tej zasady są: brak przejrzystości systemów wynagradzania, niejasne i budzące wątpliwości interpretacyjne pojęcie pracy o takiej samej wartości oraz utrudnienia proceduralne uniemożliwiające ofiarom dyskryminacji dochodzenie ich praw. Negatywne piętno w obszarze równouprawnienia poprzez pogłębienie różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn przez pracodawców odcisnęła także pandemia COVID-19. 

Zgodnie z najnowszymi danymi GUS, średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wynosi obecnie 6883,96 zł brutto. Przyjmując je jako punkt odniesienia obliczeń różnicy płacowej okazuje się, że kobieta otrzyma pensję w wysokości 5989 zł, a więc o 13% mniej.

Od 1 stycznia 2023 roku nastąpiła podwyżka minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki godzinowej. Jak wynika z danych GUS minimalne wynagrodzenie w Polsce otrzymuje 1,5 mln pracowników. Ale nie wszyscy z tych osób otrzymają wyższe wypłaty za styczeń. Obowiązkowa podwyżka dotyczy tylko tych osób, których pensje zasadnicze i wypłacane wraz z nim inne dodatki do wynagrodzeń (np. premie, nagrody) w sumie nie przekroczą minimum określonego w przepisach (3490,- zł lub 22,80 zł/h – są to kwoty brutto). Ilu pracowników zatem faktycznie dotyczy podwyżka? Trzeba też pamiętać, że od 1 lipca 2023 r. nastąpi kolejna podwyżka minimalnego wynagrodzenia – do 3600,- zł miesięczne i do 23,50 zł stawki godzinowej.