Ewidencja działalności gospodarczej organizacji non-profit
REKLAMA
Sposób ewidencji operacji gospodarczych w organizacjach non-profit zależy od tego, czy organizacja prowadzi tylko działalność statutową czy też działalność gospodarczą. Wątpliwości zwykle powstają w związku z wyodrębnieniem przychodów i kosztów działalności statutowej.
Jednostka nieprowadząca działalności gospodarczej w zakresie rachunkowości podlega rozporządzeniu MF w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej.
W przypadku podejmowania działalności gospodarczej organizacja non-profit staje się przedsiębiorcą i księgi rachunkowe prowadzi na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości (uor).
UWAGA!
W zakresie ewidencji księgowej zarówno jednostki prowadzące, jak i jednostki nieprowadzące działalności gospodarczej powinny stosować regulacje rozdziału 2 uor, w którym zawarte są zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Jednostki nieprowadzące działalności gospodarczej są wyłączone tylko ze stosowania przepisów rozdziału 5 dotyczącego sprawozdania finansowego, rozdziału 6 obejmującego sprawozdanie finansowe jednostek powiązanych oraz rozdziału 7 dotyczącego badania i ogłaszania sprawozdań finansowych.
Rozdział 2 ustawy o rachunkowości określa ogólne zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych. Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych jednostka dostosowuje do swoich potrzeb i specyfiki działalności. Zgodnie z nadrzędną zasadą rachunkowości przyjęta przez jednostkę polityka rachunkowości powinna zapewnić przedstawienie jasnego i rzetelnego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.
W przypadku organizacji non-profit rzetelnie i wiarygodnie prowadzone księgi powinny zapewnić odrębne wykazanie przychodów i kosztów działalności statutowej.
Kierownik jednostki ustala i aktualizuje dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte zasady rachunkowości.
Dokumentacja ta powinna obejmować m.in. opis stosowanego przez organizację sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym:
• zakładowy plan kont,
• wykaz ksiąg rachunkowych oraz
• opis systemu przetwarzania danych.
Księgi rachunkowe składają się z:
• dziennika,
• księgi głównej,
• ksiąg pomocniczych,
• zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej i ksiąg analitycznych,
• wykazu składników aktywów i pasywów.
Ewidencja księgowa w jednostkach prowadzących tylko działalność statutową
Jednostki nieprowadzące działalności gospodarczej księgi rachunkowe prowadzą w formie uproszczonej oraz sporządzają sprawozdanie finansowe określone w rozporządzeniu MF, które składa się z:
• bilansu,
• rachunku wyniku,
• informacji dodatkowej.
Bilans sporządzony przez jednostki nieprowadzące działalności gospodarczej od bilansu sporządzonego przez jednostki prowadzące działalność gospodarczą różni się w części A pasywów, przedstawiającej fundusze własne.
Różnica ta powoduje odmienną np. od spółek handlowych ewidencję rozliczenia wyniku finansowego (zob. tabela 1).
Tabela 1. Porównanie funduszy własnych i kapitałów własnych
Różnica między kosztami i przychodami stanowi wynik finansowy. Wynik finansowy może być:
• dodatni, gdy występuje nadwyżka przychodów nad kosztami,
• ujemny, gdy występuje nadwyżka kosztów nad przychodami.
W zależności od przyjętej zasady rachunkowości wynik finansowy netto zwiększa odpowiednio przychody lub koszty roku następnego.
O dodatni wynik finansowy można również zwiększyć fundusz statutowy.
Ewidencja rozliczenia wyniku finansowego
Rozliczenie wyniku finansowego, tj. rozliczenie salda konta 860 „Wynik finansowy”, następuje w następnym roku obrotowym.
• Dodatni wynik finansowy netto – nadwyżka przychodów nad kosztami
Wn „Wynik finansowy”,
Ma „Rozliczenie wyniku finansowego”.
• Ujemny wynik finansowy netto – nadwyżka kosztów nad przychodami
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego”,
Ma „Wynik finansowy”.
• Dodatni wynik finansowy wykorzystany na zwiększenie funduszu statutowego
Wn „Wynik finansowy”,
Ma „Rozliczenie wyniku finansowego”,
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego”,
Ma „Fundusz statutowy”.
Wynik finansowy netto wykazany w bilansie jako nadwyżka przychodów nad kosztami lub jako nadwyżka kosztów nad przychodami ustala się w rachunku wyników. Uproszczona forma ewidencji polega m.in. na wyodrębnieniu przychodów i kosztów działalności statutowej, które figurują w odpowiednich pozycjach rachunku wyniku (zob. tabela 2).
Tabela 2. Przychody i koszty statutowe
Ewidencja księgowa w jednostkach prowadzących tylko działalność statutową
Ewidencję przychodów i kosztów warto prowadzić w układzie dostosowanym do układu rachunku wyniku. Ułatwia to sporządzenie rachunku.
Najprostszym rozwiązaniem jest ewidencja kosztów w układzie rodzajowym z wyodrębnieniem kosztów realizacji zadań statutowych i kosztów administracyjnych oraz w zespole 7 (zob. tabela 3).
Tabela 3. Ewidencja pozycji rachunku wyników
Ewidencja księgowa w jednostkach prowadzących działalność gospodarczą
Jeżeli jednostka podejmuje działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, staje się przedsiębiorcą i w zakresie rachunkowości podlega przepisom ustawy o rachunkowości. Oznacza to obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego w formie określonej w ustawie. Jednostka musi wybrać jeden z dwóch wariantów rachunku zysków i strat.
UWAGA!
Podejmowanie działalności gospodarczej przez organizacje non-profit nie zwalnia z obowiązku wyodrębnienia kosztów i przychodów z działalności statutowej. Należy również dostosować rachunek zysków i strat w celu wykazania tych kosztów i przychodów.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawy prawne
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
• rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej – Dz.U. Nr 137, poz. 1539; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 117
Gyöngyvér Takáts
Autopromocja
REKLAMA
REKLAMA