O czym informuje rachunek przepływów pieniężnych

 

Dlatego zachodzi potrzeba badania prawdziwych przepływów pieniężnych w jednostce.

Analiza rachunku przepływów pieniężnych pozwala ocenić, na ile przedsiębiorstwo potrafi zagospodarować środki finansowe otrzymywane w ramach swojej działalności. Badanie przepływów pozwala również sprawdzić, czy dana jednostka nie znalazła się w sytuacji, gdy – mimo wysokiego dodatniego wyniku finansowego wykazywanego w rachunku zysków i strat – występują poważne kłopoty z płynnością finansową.

Analiza rachunku przepływów pieniężnych rozpoczyna się od zbadania strumieni gotówki pochodzących z poszczególnych segmentów działalności jednostki.

Na ogólną ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa pozwala przede wszystkim analiza kształtowania się sald przepływów środków pieniężnych – zarówno dodatnich, jak i ujemnych – w zakresie działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej oraz ogólna suma zmian środków pieniężnych netto.

Teoretycznie w najkorzystniejszej sytuacji znajduje się przedsiębiorstwo, w którym salda kształtują się jak w wariancie 1–4. Należy jednak pamiętać, że ocena kierunku wpływów i wydatków pieniądza musi uwzględniać również takie czynniki, jak rodzaj prowadzonej przez jednostkę działalności, stopień jej rozwoju itp.

Najważniejszym segmentem działalności przedsiębiorstwa jest segment operacyjny. Dlatego uważa się, że jednostka powinna generować dodatnie przepływy pieniężne przynajmniej z działalności operacyjnej. Oznacza to, że bez względu na inne rodzaje aktywności firmy jej podstawowa działalność przynosi wpływy.

Niepokojąca jest natomiast sytuacja, kiedy działalność operacyjna jednostki generuje same wydatki (przedstawione w tabeli warianty 5–8).

Ujemny strumień z działalności operacyjnej często świadczy o stracie ze sprzedaży. Jeśli jednak sprzedaż generuje zyski memoriałowe, a mimo to wydatki w ramach działalności operacyjnej przewyższają wpływy z tej działalności, może to oznaczać problemy jednostki ze ściąganiem należności. W obydwu przypadkach poważnie zagrożona jest wtedy płynność finansowa.

Dodatnie saldo z działalności inwestycyjnej pojawia się wtedy, gdy przedsiębiorstwo upłynnia swoje aktywa. Mogą to być zarówno aktywa operacyjne, czyli środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, jak i aktywa finansowe. Jeśli jednostka nabywa aktywa, strumień pieniężny z działalności inwestycyjnej przybiera wartości ujemne.

Przepływy z działalności finansowej są dodatnie w zasadzie jedynie w przypadku, gdy firma korzysta z finansowania zewnętrznego, tj. zaciąga kredyty lub emituje własne papiery wartościowe. W pozostałych przypadkach wydatki na działalność finansową na ogół przewyższają wpływy z działalności finansowej (np. wypłata dywidend czy spłata odsetek od kredytów).

Przepływy z działalności operacyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności inwestycyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności finansowej rosną (+).

Najkorzystniejszą sytuację z punktu widzenia analizy przepływów pieniężnych w przedsiębiorstwie przedstawia wariant 1. Dodatnie wpływy z działalności operacyjnej oraz finansowej przedsiębiorstwo przeznacza na wydatki inwestycyjne (np. zakup aktywów trwałych), co sprzyja jego rozwojowi.

Przepływy z działalności operacyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności inwestycyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności finansowej zmniejszają się (–).

Wariant ten pokazuje, że jednostka generuje wpływy ze sprzedaży, które przeznacza na inwestycje w aktywa trwałe, ale jednocześnie ponosi wydatki w ramach działalności finansowej (np. spłaca wcześniej zaciągnięty kredyt).

Przepływy z działalności operacyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności inwestycyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności finansowej rosną (+).

Sytuacja ta wskazuje, że jednostka generuje wpływy ze sprzedaży i korzysta z finansowania zewnętrznego, jednocześnie upłynniając swoje aktywa w ramach działalności inwestycyjnej.

Przepływy z działalności operacyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności inwestycyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności finansowej zmniejszają się (–).

Sytuacja przedstawiona w wariancie 4 świadczy o wpływach z działalności operacyjnej i inwestycyjnej (np. ze sprzedaży aktywów trwałych), które jednostka przeznacza na wydatki w ramach działalności finansowej.

Przepływy z działalności operacyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności inwestycyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności finansowej rosną (+).

Zgodnie z zasadami analizy rachunku przepływów pieniężnych, gdy przepływy z działalności operacyjnej są ujemne, świadczy to na ogół o trudnościach z utrzymaniem płynności. W początkowej fazie rozwoju jednostki sytuacji takiej nie ocenia się negatywnie. Firmy, które dopiero rozpoczynają swoją działalność, często korzystają z obcych źródeł finansowania lub inwestują w aktywa trwałe.

Przepływy z działalności operacyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności inwestycyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności finansowej rosną (+).

Wariant 6 cechuje upłynnianie aktywów trwałych w celu pokrycia wydatków na działalność operacyjną.

Przepływy z działalności operacyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności inwestycyjnej rosną (+).

Przepływy z działalności finansowej zmniejszają się (–).

Wariant ten stwarza podstawy do niepokoju. Wydaje się prawdopodobne, że firma generująca straty ze sprzedaży nie jest w stanie znaleźć żadnych źródeł finansowania zewnętrznego. Dlatego wyprzedaje swoje aktywa trwałe na pokrycie bieżących wydatków.

Przepływy z działalności operacyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności inwestycyjnej zmniejszają się (–).

Przepływy z działalności finansowej zmniejszają się (–).

Jest to oczywiście najgorszy wariant – w każdym segmencie działalności jednostki mamy do czynienia z ujemnymi przepływami gotówkowymi.

Przykład 1