REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wartości niematerialne i prawne w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Wartości niematerialne i prawne księguje się na koncie 020 "Wartości niematerialne i prawne". W zależności od rodzaju i liczby występujących w jednostce tytułów wartości niematerialnych i prawnych jednostka ma dwa rozwiązania.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o rachunkowości przez wartości niematerialne i prawne rozumie się nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
c) know-how.

W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1ustawy o rachunkowości wartości niematerialne i prawne wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według ceny nabycia lub kosztów wytworzenia, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Ewidencja księgowa

Wartości niematerialne i prawne księguje się na koncie 020 „Wartości niematerialne i prawne”. W zależności od rodzaju i liczby występujących w jednostce tytułów wartości niematerialnych i prawnych jednostka ma dwa rozwiązania.

Po pierwsze, jednostka może prowadzić jedno wspólne konto syntetyczne 020, a dane niezbędne do sporządzenia bilansu powinna grupować w ewidencji analitycznej założonej do tego konta. W tym rozwiązaniu w ramach ewidencji analitycznej jednostka powinna zapewnić:
• takie ugrupowanie wartości niematerialnych i prawnych, które jest niezbędne dla sporządzenia bilansu,
• wyodrębnienie poszczególnych tytułów i danych o nich, które niezbędne są do prawidłowego ustalenia odpisów amortyzacyjnych i weryfikacji ich stanów (patrz tab. 2).
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Saldo konta 020 – wyłącznie saldo debetowe – oznacza wartość początkową tych wartości, wykorzystywanych w jednostce, ale nie w pełni jeszcze umorzonych.

Drugim natomiast rozwiązaniem jest wyodrębnienie przez jednostkę kont syntetycznych odpowiadających układowi przyjętemu w bilansie, czyli:
– konto 021 „Koszty zakończonych prac rozwojowych”,
– konto 022 „Wartość firmy”,
– konto 023 „Inne wartości niematerialne i prawne”.

W poniższej tabeli prezentujemy ewidencję księgową najczęściej występujących operacji dotyczących wartości niematerialnych i prawnych.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Składniki majątku będące wartościami niematerialnymi i prawnymi należy wpisać do ewidencji wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. W razie braku ewidencji wartości niematerialnych i prawnych dokonywane odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych

W miarę upływu czasu jednostka dokonuje odpisu umorzeniowego, co powoduje zmniejszenie wartości początkowej danego składnika majątku.

Do ewidencji odpisów umorzeniowych wartości niematerialnych i prawnych służy konto 070 „Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych”. Zazwyczaj odpis amortyzacyjny jest równy odpisowi umorzeniowemu, czyli ta sama kwota zarachowywana jest w koszty działalności operacyjnej, jak i na zmniejszenie wartości początkowej.


Księgowanie odpisu umorzeniowego jest następujące:
– Wn konto 401 „Amortyzacja”,
– Ma konto 070 „Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych”.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych

Do ewidencji kosztów amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych służy konto 401 „Amortyzacja”. Na koncie tym ujmuje się amortyzację obliczoną na podstawie stawek i metod amortyzacji ustalonych na dzień przyjęcia składnika majątku do używania. W ramach ewidencji analitycznej jednostka może wyodrębnić amortyzację wartości niematerialnych i prawnych. Konto to jest kontem wynikowym, czyli na zakończenie roku bilansowego obroty tego konta przeksięgowywane są na wynik finansowy. Na koncie tym może wystąpić na koniec roku saldo debetowe, przenoszone następnie na konto 860 „Wynik finansowy”.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o rachunkowości do sposobów dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych wartości niematerialnych i prawnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 32 ust. 1–4 i 6 ustawy obowiązujące dla środków trwałych.

Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana co najmniej na koniec roku obrotowego.

Oto podstawowe zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych wartości niematerialnych i prawnych
:
• wartość początkową aktywów zaliczonych do wartości niematerialnych i prawnych zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu,
• odpisów dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej poszczególnych tytułów wartości niematerialnych i prawnych na ustalony – na dzień przyjęcia ich do używania – okres amortyzacji, a rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu do używania,
• przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacji uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności wartości niematerialnych i prawnych, na określenie którego wpływają różne czynniki; istotnym czynnikiem wpływającym na okres amortyzacji i roczną stawkę będzie w tym przypadku prawne lub umowne ograniczenie czasu używania poszczególnych tytułów wartości niematerialnych i prawnych czy tempo postępu techniczno-ekonomicznego.

Większość wartości niematerialnych i prawnych ma dokładnie określony okres prawnego użytkowania, który nie musi pokrywać się z okresem ich użyteczności ekonomicznej. Warto pamiętać, że okres użytkowania wartości niematerialnych i prawnych powinien być adekwatny do okresu czerpania korzyści z tego aktywa.

Na uwagę zasługuje fakt, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych określa dla wybranych wartości niematerialnych i prawnych minimalny czas dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że odpisy dokonywane zgodnie z ustawą o rachunkowości mogą nie odpowiadać odpisom przewidzianym przez przepisy podatkowe.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

PRZYKŁAD
Firma KOT nabyła za kwotę 10 000 zł netto (VAT 2200 zł, brutto 12 200 zł) nowe oprogramowanie komputerowe i zaliczyła je do wartości niematerialnych i prawnych. Okres amortyzacji tego składnika majątku nie może być krótszy niż 24 miesiące, a to oznacza, że stawka amortyzacyjna może wynosić maksymalnie 50 proc. rocznie i taką stawkę przyjęła firma KOT (stawka ta dotyczy programów komputerów niezależnie od tego, czy zostały zakupione od firmy zewnętrznej czy wytworzone we własnym zakresie). Oto ujęcie w księgach rachunkowych powyższego zdarzenia:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Podstawa prawna:
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
• rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2002 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz.U. Nr 219, poz. 1836 z późn.zm.).

Aneta Mazur
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiana limitów amortyzacji samochodów i kosztów leasingu od 2026 r. Jak ochronić swoje rozliczenia? Niekoniecznie przez zakupy do końca grudnia 2025 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zmniejszy się o 1/3 limit wartości amortyzacji dla większości samochodów osobowych – z 150 tys. zł do 100 tys. zł. Przepisy co ciekawe nie są nowe, bo pochodzą z końca 2021 r., ale wchodzą w życie dopiero za kilka miesięcy i dlatego znowu zrobiło się o nich głośno. Te kilka miesięcy to także ostatni dzwonek, aby zapobiec negatywnym konsekwencjom tych zmian.

Od 2026 roku o 50% wzrośnie stawka podatku od wygranych i nagród (np. w lotto, konkursach, grach, sprzedaży premiowej) – z 10% do 15% [projekt]

Budżet państwa jest chyba naprawdę w trudnej sytuacji, skoro Ministerstwo Finansów planuje podnieść od przyszłego roku (i to o 50%) stawkę zryczałtowanego podatku dochodowego od wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obecnie stawka ta wynosi 10% wartości wygranej lub nagrody a ma wzrosnąć do 15%. Ten podatek płacimy np. od wygranej w lotto (choć dopiero od wygranej większej niż 2000 zł).

Podatek dla banków idzie ostro w górę. Rząd podał nowe stawki

Rząd szykuje istotne zmiany w podatkach dla sektora finansowego. Nowy projekt przewiduje podwyższenie CIT dla banków, instytucji kredytowych i SKOK-ów oraz korekty podatku od niektórych instytucji finansowych. Celem reformy jest pozyskanie środków na modernizację i rozbudowę polskiej armii.

Nowe przepisy restrukturyzacyjne już od 23 sierpnia! Druga szansa dla firm czy większe ryzyko upadłości?

Polskie firmy czekają na ważne zmiany w prawie – od 23 sierpnia zaczyna obowiązywać unijna dyrektywa drugiej szansy. Nowe zasady restrukturyzacji mają chronić przedsiębiorców przed upadłością, ale eksperci ostrzegają: okres przejściowy może być trudny, a sądy i doradcy będą uczyć się nowych reguł w praktyce.

REKLAMA

Ile zdrożeje piwo i inne trunki od 2026 roku? Ministerstwo Finansów szykuje podwyżkę akcyzy na alkohol oraz opłaty cukrowej

Ministerstwo Finansów informuje, że przedstawiło dwa projekty ustaw dotyczących zdrowia publicznego. Jako pierwsze proponuje aktualizację (czytaj: podniesienie) stawek akcyzy na wszystkie napoje alkoholowe, co ma na celu ograniczenie spożycia napojów alkoholowych, a w konsekwencji redukcję negatywnych skutków jego nadużycia. Ministerstwo Finansów przygotowuje również aktualizację ustawy o zdrowiu publicznym, której celem jest ograniczenie ekonomicznej dostępności napojów słodzonych.

BCC o zmianach w Ordynacji podatkowej: przedawnienie zobowiązań, hipoteka i nowe przepisy karne

Business Centre Club (BCC) przedstawiło uwagi do propozycji nowelizacji ordynacji podatkowej z postulatami w zakresie dalszych zmian w tym obszarze. Eksperci BCC (Daniel Panek i Wojciech Pławiak) odnieśli się do modyfikacji wprowadzonych do treści projektu w porównaniu z wersją z 26 marca 2025 r.

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze 2025: tylko do 1 września! Sprawdź, ile możesz odzyskać! Trzeba pamiętać o dokumentach

Rolnicy mają kolejną szansę na odzyskanie części kosztów związanych z zakupem paliwa. Od 1 sierpnia do 1 września 2025 roku można składać wnioski o zwrot podatku akcyzowego, który obejmuje olej napędowy wykorzystywany w produkcji rolnej.

Szokujące dane KRUS: Rolnicy pracują ponad 29 lat, zanim dostaną emeryturę. Świadczenia wciąż daleko od ZUS!

Rolnicy w Polsce pracują średnio ponad 29 lat, zanim otrzymają emeryturę z KRUS. Mimo długiego stażu ich świadczenia wynoszą przeciętnie nieco ponad 2 tysiące złotych, co znacząco odbiega od średnich emerytur wypłacanych przez ZUS.

REKLAMA

Rewolucja w podatkach: Kasowy PIT obejmie tysiące nowych firm! Sprawdź, czy skorzystasz

Od 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie przepisy, które podniosą limit przychodów uprawniających do stosowania kasowego PIT z 1 mln zł do 2 mln zł. Zmiana wynika z projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na postulaty przedsiębiorców.

Kasowy PIT - zmiany od 2026 r. Limit przychodów wzrośnie do 2 mln zł

Ministerstwo Finansów chce, by dotychczasowy limit przychodów pozwalający na skorzystanie z kasowego PIT został podniesiony z 1 mln zł do 2 mln zł. Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o PIT opublikowanego 19 sierpnia 2025 r. Zmiana ta ma pozwolić większej grupie przedsiębiorców wybranie tej formy rozliczeń podatku dochodowego.

REKLAMA