REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak powinna wyglądać dokumentacja ochrony danych księgowych SIR

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izabela Szczepankiewicz Elżbieta

REKLAMA

Aby zrealizować postanowienia ustawy o rachunkowości, firma powinna przygotować instrukcję ochrony danych i systemu ich przetwarzania oraz ochrony sprzętu informatycznego.

W dokumencie tym powinny się znaleźć zapisy o systematycznym tworzeniu kopii rezerwowych danych i ksiąg rachunkowych. Jeśli przyjęty system ochrony danych na komputerowych nośnikach nie zapewniałby trwałości zapisu informacji przez czas nie krótszy od wymaganego ustawą o rachunkowości (czyli co najmniej przez pięć lat), wówczas księgi rachunkowe należy wydrukować nie później niż na koniec roku obrotowego.


W praktyce jednostka powinna prowadzić także inną dokumentację związaną z eksploatacją systemu informatycznego rachunkowości. Dokumentacja powinna obejmować opis procedur związanych np. z:

- tworzeniem bieżących rezerwowych kopii danych,

- organizacją fizycznego transportu nośników danych (spedycją),

- postępowaniem w sytuacjach awaryjnych.


W poniższym wzorze zawarto przykładową instrukcję archiwizacji i przechowywania zbiorów danych księgowych dla jedno- lub kilkustanowiskowego informatycznego systemu rachunkowości.


Wzór

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Systemy informatyczne rachunkowości obsługiwane na stanowiskach niewłączonych do sieci zawierają najczęściej wbudowane mechanizmy umożliwiające wykonywanie rezerwowych kopii danych. Kopie rezerwowe wykonuje się przy użyciu specjalnych programów zakupionych zwykle wraz z oprogramowaniem finansowo-księgowym (np. programu PKZIP czy ARJ).

Ponadto SIR może również posiadać wbudowaną funkcję informowania użytkownika o konieczności archiwizacji danych. W praktyce spotyka się dwa rozwiązania. W pierwszym przypadku system zawsze przypomina o archiwizacji danych przy zakończeniu pracy z programem. Drugie rozwiązanie polega na tym, że system posiada funkcję, w której użytkownik systemu sam ustala częstotliwość archiwizacji danych (np. co dwa dni), a system przypomina o obowiązku w odpowiednich terminach.


Instrukcja odnosząca się do fizycznego transportu nośników danych
dotyczy zarówno dokumentów papierowych, jak i danych umieszczonych na nośnikach komputerowych. Powinna ona określać środki zabezpieczenia związane z transportem wewnętrznym i zewnętrznym (np. do zewnętrznego ośrodka obliczeniowego). Powinna w szczególności regulować zagadnienia dotyczące:

- właściwości opakowań nośników,

- wykazu i zasad sporządzania dokumentów towarzyszących transportowi,

- sprawdzania tożsamości odbiorcy nośników i potwierdzenia odbioru na dokumentach towarzyszących,

- zasady obsługi transportu,

- harmonogramów transportu,

- niezawodności środków transportu.


Szczególne znaczenie z punktu widzenia kompletności danych mają dokumenty towarzyszące spedycji. Powinny one zawierać następujące informacje:

- nazwę przedsiębiorstwa (komórki organizacyjnej) odpowiedzialnego za przygotowanie nośników,

- nazwę lub symbol systemu informatycznego, z którego dane pochodzą,

- rodzaje nośników,

- liczbę egzemplarzy nośników i sumy kontrolne,

- datę przekazania nośników,

- określenie osoby przekazującej i odbierającej nośniki, przy czym w momencie przejmowania nośników osoba odbierająca powinna zbadać prawdziwość danych zawartych w dokumencie towarzyszącym, dokonując kontroli formalnej nośników i potwierdzając to podpisem.


Dokument polityki bezpieczeństwa informacji


Większe podmioty opracowują dokument politykibezpieczeństwa informacji. W normach zaleca się, aby zawierał on co najmniej:

- definicję bezpieczeństwa informacji, jego ogólne cele i zakres oraz znaczenie,

- oświadczenie o intencjach kierownictwa, potwierdzające cele i zasady bezpieczeństwa informacji,

- krótkie wyjaśnienie polityki bezpieczeństwa, zasad, standardów i wymagań zgodności mających szczególne znaczenie dla instytucji,

- definicje ogólnych i szczególnych obowiązków w odniesieniu do zarządzania bezpieczeństwem informacji, w tym zgłaszania przypadków naruszenia bezpieczeństwa,

- odsyłacze do dokumentacji mogącej uzupełniać politykę, np. bardziej szczegółowych polityk bezpieczeństwa (polityki bezpieczeństwa poszczególnych systemów) i procedur oraz instrukcji dotyczących poszczególnych systemów informatycznych lub zasad bezpieczeństwa zalecanych do przestrzegania przez użytkowników.


Integralnym elementem każdej polityki są procedury, czyli sposoby postępowania, wykonywane w odstępach czasu, mające na celu minimalizowanie czynników ryzyka, które zostały określone w polityce. Instrukcje zawierają opis sposobów postępowania (np. wykonania kopii rezerwowej danych oraz raportów oceny, protokołów przeglądów i pomiarów). Procedura i instrukcja nie będą użyteczne, jeżeli będą wykonywane mechanicznie, bez skoncentrowania się na warunkach, na które nakierowana jest polityka.


Zalecane uzupełniające elementy dokumentacji polityki bezpieczeństwa to:

- wymagania bezpieczeństwa systemów informatycznych (np. pod względem poufności, integralności, dostępności, rozliczalności i niezawodności systemów)

- infrastruktura organizacyjna i określenie zakresu odpowiedzialności

- zintegrowanie bezpieczeństwa z rozwojem i nabywaniem systemów

- wytyczne i procedury

- zdefiniowanie klas na potrzeby klasyfikacji informacji

- strategia zarządzania ryzykiem

- planowanie awaryjne

- administrowanie personelem (zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na personel na stanowiskach wymagających zaufania, taki jak administratorzy systemu i personel informatyczny)

- uświadamianie i szkolenie

- obowiązki prawne i regulacyjne

- zarządzanie outsourcingiem (usługami świadczonymi przez podmioty zewnętrzne)

- obsługa incydentów bezpieczeństwa


Dokument polityki powinien zostać zatwierdzony przez kierownictwo, opublikowany i udostępniony w odpowiedni sposób wszystkim pracownikom.

W wielu dużych firmach dla niektórych systemów wymaga się przygotowania oddzielnych polityk bezpieczeństwa, które powinny opierać się na przeglądach analizy ryzyka. Polityka bezpieczeństwa systemu informatycznego powinna być zgodna z polityką bezpieczeństwa instytucji w zakresie systemów informatycznych. Powinna być jednak bardziej szczegółowa niż polityka bezpieczeństwa instytucji. Powinna zawierać szczegóły dotyczące wymaganych zabezpieczeń oraz uzasadniać konieczność ich wprowadzenia.


Polityka bezpieczeństwa systemu informatycznego i związane z nią dokumenty powinny zawierać:

- definicję danego systemu informatycznego, opis jego komponentów i zakresu (opis ten powinien obejmować wszelki sprzęt, oprogramowanie, aktywa ludzkie, środowisko i działania, które składają się na ten system)
- definicję celów biznesowych dla systemu - może to mieć następstwa dla polityki bezpieczeństwa dla tego systemu, wybraną metodę analizy ryzyka oraz wybór i priorytety wdrażania zabezpieczeń

- identyfikację celów bezpieczeństwa systemu

- ogólny stopień uzależnienia od systemu informatycznego określony na podstawie tego, jak bardzo działalność instytucji byłaby narażona w wyniku utraty lub poważnego incydentu związanego z bezpieczeństwem tego systemu, zadań, które ma on wypełniać, oraz przetwarzanych informacji
- poziom nakładów na informatykę na podstawie kosztu opracowania, utrzymania i wymiany systemu informatycznego, wraz z kosztami kapitału, eksploatacji i wykorzystywanych pomieszczeń

- metodę analizy ryzyka wybraną dla tego systemu

- aktywa systemu informatycznego, które instytucja zamierza chronić

- wycenę tych aktywów, wyrażoną w kategoriach konsekwencji, w przypadku gdyby aktywa te zostały poważnie naruszone (wartość informacji powinna zostać opisana jako potencjalne negatywne skutki dla działalności biznesowej wynikające z jej ujawnienia, modyfikacji, braku dostępności i zniszczenia)

- zagrożenia dla systemu informatycznego i przetwarzanych informacji, w tym związek między aktywami i zagrożeniami oraz prawdopodobieństwo wystąpienia tych zagrożeń,

- podatność systemu, w tym opis właściwych mu słabości, które mogą być wykorzystane przez zagrożenia

- ryzyko dla bezpieczeństwa tego systemu, wynikające z potencjalnego negatywnego wpływu na działalność instytucji, prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia

- listę zabezpieczeń wybranych do ochrony tego systemu oraz przybliżone koszty zabezpieczeń informatycznych


Dla polityki bezpieczeństwa tworzy się plan bezpieczeństwa dla każdego systemu informatycznego, który opisuje sposób wdrożenia zabezpieczeń. Powinien określać koszty oraz harmonogram wdrażania, według priorytetów ustalonych na podstawie ryzyka dla danego systemu informatycznego, zgodnie z opisem sposobu wdrażania zabezpieczeń i metodą osiągnięcia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa. Powinien zawierać także zestaw procedur po wdrożeniu, umożliwiających utrzymanie założonego poziomu bezpieczeństwa.


Plan bezpieczeństwa powinien obejmować:

l cele bezpieczeństwa w kategoriach poufności, integralności, dostępności, rozliczalności, autentyczności i niezawodności

l wariant analizy ryzyka, wybrany dla tego systemu

l oszacowanie oczekiwanego i akceptowanego ryzyka szczątkowego po wdrożeniu przewidywanych zabezpieczeń

l listę zabezpieczeń wybranych do wdrożenia oraz listę zabezpieczeń istniejących i planowanych, w tym określenie ich efektywności i potrzeb ich uaktualnienia; lista ta powinna zawierać:

- priorytety dla wdrożenia wybranych zabezpieczeń i uaktualnienia zabezpieczeń istniejących

- opis, jak zabezpieczenia te powinny działać w praktyce

- przybliżone koszty instalacji i eksploatacji zabezpieczeń

- przybliżone oszacowanie zasobów ludzkich koniecznych do wdrożenia zabezpieczeń i prowadzenia czynności po wdrożeniu

l szczegółowy plan wdrażania zabezpieczeń zawierający:

- priorytety

- harmonogram wdrażania uwzględniający priorytety

- niezbędny budżet

- zakresy odpowiedzialności

- procedury uświadamiania bezpieczeństwa i szkoleń dla personelu informatycznego i użytkowników końcowych, niezbędne dla zapewnienia efektywności zabezpieczeń

- harmonogram procesów uzyskiwania aprobaty, jeśli zachodzi taka potrzeba

- harmonogram procedur po wdrożeniu

l środki kontroli procesu prawidłowego wdrażania zabezpieczeń, takie jak:

- zdefiniowanie procedur relacjonowania postępów

- procedury identyfikujące możliwe trudności

l procedury zatwierdzania każdego z wymienionych wyżej punktów, w tym procedury związane z możliwymi modyfikacjami części lub całości samego planu, jeśli zachodzi taka potrzeba

Niezależnie od wielkości podmiotu należy przewidzieć możliwość wystąpienia sytuacji awaryjnej (awaria sprzętu, oprogramowania lub zdarzenia losowe) oraz opracować politykę utrzymania ciągłości działania systemów lub plan ciągłości działania (ang. Business Continuity Plan). Plan ciągłości działania powinien być zaakceptowany przez najwyższe kierownictwo, powinien być zgodny z planami biznesowymi, aktualny, testowany i rozpowszechniony w firmie.

Sytuacje awaryjne stanowią istotne zagrożenie dla SIR. Mogą przynieść także katastrofalne skutki dla podmiotu gospodarczego. Aby zmniejszyć to zagrożenie oraz uniknąć skutków takich zdarzeń, jednostka powinna opracować, przetestować, a w razie konieczności zrealizować następujące plany postępowania w sytuacjach awaryjnych:

l plan postępowania pracowników w przypadkach awarii, wypadkach losowych i stanach zagrożenia,

l plan określający tryb przetwarzania danych w trybie awaryjnym w stanie zagrożenia lub po wypadku losowym - plan obejmujący procedury przetwarzania alternatywnego, stosowanego przejściowo do usunięcia przyczyn lub skutków, po wypadku losowym lub w stanie zagrożenia,

l plan działań niezbędnych po awarii dla powrotu do stanu normalnego przetwarzania - plan powinien zawierać m.in. procedury odtworzenia zbiorów danych lub programów z kopii rezerwowych.


dr Elżbieta Izabela Szczepankiewicz

audytor wewnętrzny, wykładowca WSHiR w Poznaniu

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA