Propozycje przedsiębiorców dotyczące uproszczeń w VAT

Przedsiębiorcy z Business Centre Club (BCC) z satysfakcją przyjęli informację, że Ministerstwo Finansów rozpoczęło konsultacje podatkowe w sprawie wprowadzenia zmian legislacyjnych dotyczących rozliczania podatku od towarów i usług (VAT), które ułatwiłyby prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce, w szczególności w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, wspierając rozwój polskiej gospodarki. Przygotowanych zostało pięć generalnych propozycji dotyczących tego zagadnienia.

BCC, w swojej codziennej działalności, spotyka się z szeregiem praktycznych problemów, jakie dotykają przedsiębiorców w Polsce podczas dokumentowania, raportowania oraz rozliczania VAT. Wiele z nich nie wiąże się wyłącznie z obowiązkiem uiszczenia podatku należnego czy możliwością odliczenia podatku naliczonego – często problemem nie są bowiem kwestie „wyniku” osiągniętego w deklaracji, które wprost wpływają na efekt rozliczeń z budżetem państwa. Z naszego doświadczenia wynika, że przedsiębiorcy dużo wysiłku i kosztów poświęcają wciąż na kwestie natury dokumentacyjnej czy formalnej, które wymagane są w związku z aktualnym brzmieniem regulacji VAT w Polsce. W konsekwencji, zmiany treści głównego aktu kształtującego w Polsce obowiązki podatników VAT, tj. ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz – ewentualnie – wydanych do niej rozporządzeń wykonawczych, ukierunkowane na uproszczenia niektórych wymogów stawianych podatnikom są godne aprobaty.

Resort oczekuje uzyskać od przedsiębiorców propozycję maksymalnie pięciu konkretnych rozwiązań legislacyjnych wraz ze szczegółowym uzasadnieniem dla ich wprowadzenia. Jesteśmy przekonani, że wdrożenie pierwszych, proponowanych przez BCC, usprawnień przyczyni się do zwiększenia koncentracji przedsiębiorców na realizowanych przez nich działaniach biznesowych, a w dłuższej perspektywie – również do rozwoju polskiej gospodarki.

Polecamy: VAT 2018. Komentarz

Przedsiębiorcy proponują:

1. Faktury korygujące – zasady rozliczania korekt | korekta „na bieżąco” dla drobnych kwot

Mając na uwadze, że od 1 stycznia 2016 r. wprowadzono zmiany do ustaw w zakresie podatków dochodowych konkretyzujące ww. zagadnienie, tj. moment korygowania przychodu, BCC proponuje, by analogiczne rozwiązanie wprowadzić do Ustawy o VAT. W tym kontekście istotne wydaje się, by regulacje Ustawy o VAT były zbieżne z zasadami korekt rozliczeń w podatkowych dochodowych, a jednocześnie uwzględniały charakterystykę VAT i różnorodnych transakcji, jakie podatnicy realizują.

Dodatkowo – z perspektywy ułatwień formalnych i likwidacji uciążliwych obowiązków – proponujemy by wprowadzić niewielki pułap kwotowy (np. 2 000 zł VAT), do którego korekty wymagające rozliczenia „wstecz” mogłyby być jednak raportowane na bieżąco. Taka propozycja nie powinna wpływać na stan finansów publicznych, przyczyniłaby się natomiast do odciążenia podatników zobligowanych do dokonywania częstych korekt „wstecz”, dotyczących transakcji zupełnie nieistotnych kwotowo i często pomijalnych w skali prowadzonego biznesu, a wiążących się jednocześnie z olbrzymią uciążliwością administracyjną.

2. Faktury korygujące „in minus” – katalog wyłączeń z obowiązku gromadzenia potwierdzeń

W praktyce, wystawiając faktury korygujące, podatnicy (szczególnie mali i średni) wciąż mierzą się z koniecznością gromadzenia stosownych potwierdzeń, przypominania się kontrahentom w tej wyjątkowo formalnej kwestii, udowadniania swoich praw co do korekty – wbrew pozorom, taki obowiązek może być bardzo czasochłonny i kłopotliwy.

Mając jednak na uwadze postęp technologiczny, jaki dokonał się w ostatnich latach, w szczególności w zakresie rozliczeń transakcyjnych oraz rozpoczęcia funkcjonowania JPK_VAT, wydaje się, że Min. Finansów mogłoby rozważyć istotne odciążenie podatników w zakresie gromadzenia potwierdzeń poprzez likwidację wymogu ich gromadzenia albo – nie chcąc likwidować całkowicie ww. wymagania, którego zadaniem jest zabezpieczenie budżetu państwa przed skutkami potencjalnych prób nadużycia – rozszerzenie katalogu zawartego w ust. 15 art. 29a Ustawy o VAT o następujące sytuacje:

• faktura, jak i faktura korygująca zostały przesłane tą samą drogą elektroniczną (np. na ten sam adres e-mail, poprzez ten sam system wymiany danych) lub
• płatność za transakcję odbyła się w formie bezgotówkowej z wykorzystaniem systemu bankowego i opiewa na kwotą równą sumie faktury i faktury korygującej lub
• obie strony transakcji są podatnikami VAT zobowiązanymi do składania JPK_VAT.

3. Odliczenie podatku naliczonego – likwidacja ograniczenia terminu na skorzystanie z prawa do odliczenia

Z doświadczeń BCC wynika, że podatnicy niechętnie realizują swoje prawo do odliczenia – tak kluczowe w unijnym systemie VAT z perspektywy neutralności podatku – jeśli mieliby jednocześnie korygować przeszłe deklaracje, obawiając się kontroli ze strony organów podatkowych (chyba, że kwota do odliczenia jest naprawdę dla nich znaczna).

Jednocześnie, wielu podatników – szczególnie realizujących wiele transakcji towarowych, nie realizuje odliczenia na bieżąco, będąc zmuszonym do dokładnego weryfikowania zgodności faktur z zakupionym towarem, wyjaśniania wątpliwości co do danych na fakturze czy ze względu na posiadanie zewnętrznej księgowości naturalnie wydłużającej proces od wpływu faktury do jej zaksięgowania.

Ponadto, idea korygowania przeszłych rozliczeń celem wykazania podatku naliczonego jest trudna do wyjaśnienia – z perspektywy budżetowej, korekta taka nie skutkuje pojawieniem się po stronie budżetu państwa dodatkowych wpływów z tytułu odsetek itp.

---

W powyższym kontekście, BCC proponuje wydłużenie okresów rozliczeniowych, w których podatnicy mogą ujmować faktury zakupowe na bieżąco np. do jednego roku czy nawet do upływu terminu odliczalności VAT – co pozwoliłoby dodatkowo na możliwość eliminacji art. 86 ust. 13 i 13a Ustawy o VAT. Zwracamy uwagę, że wszyscy podatnicy przesyłają aktualnie na bieżąco organom podatkowym swoje ewidencje dotyczące zakupów (JPK_VAT). JPK_VAT zawiera z kolei wszystkie dane, które mogą umożliwić organom podatkowym weryfikację zakresu zakupów, od których odliczany jest podatek naliczony i porównanie danej pozycji z wysokością podatku należnego wykazaną przez sprzedawcę). Likwidując obowiązek korekty przeszłych rozliczeń, organy podatkowe nie straciłyby więc szansy na kontrolowanie zakresu podatku odliczanego przez podatników.

4. Ulga na złe długi – likwidacja ograniczeń odnośnie do 2-letniego limitu dokonania korekty i wprowadzenie 5-letniego ograniczenia (licząc od początku roku, w którym powstał obowiązek podatkowy)

Skonstruowane w ten sposób przepisy powinny zwiększyć neutralność VAT wśród przedsiębiorców (w tym takich, którzy nie wiedzieli, że z instytucji „ulgi” mogą korzystać, nie szkodząc jednocześnie budżetowi państwa).

Powyższa propozycja nie jest w żaden sposób sprzeczna z treścią Dyrektywy VAT, która w zakresie ulgi na złe długi wskazuje jedynie, iż w przypadku całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności, państwa członkowskie mogą pozwalać podatnikowi na obniżenie podstawy opodatkowania – decyzja co do formy i zakresu potencjalnej korekty VAT pozostaje jednak w rękach danego kraju (art. 90 ust. 1 i 2 Dyrektywy VAT).

Obecny, krótki termin wymusza na siłach finansowo-księgowych realizowanie zupełnie dodatkowej czynności związanej z rozliczeniem VAT w praktyce raz do roku (choć nie ma specjalnych przeszkód – poza 2-letnim wymogiem – by monitoring w tym zakresie odbywał się jednak z niższą częstotliwością). P niewielkiej liczbie nieopłaconych transakcji, siły finansowo-księgowe obligowane są do korekty podatku należnego, choć mogłyby z tą czynnością wstrzymać się do zwiększenia puli do korekty.

5. Niezależna grupa osób / Grupa VAT – ułatwienia dla przedsiębiorców

Unijne regulacje VAT przewidują dwie instytucje upraszczające grupowe rozliczenia podatników, możliwe do zastosowania dla przedsiębiorstw zwolnionych od VAT, świadczących usługi o charakterze publicznym (niezależna grupa osób – NGO) oraz przedsiębiorstw powiązanych, działających w ramach tej samej grupy kapitałowej (grupa VAT).

BCC proponuje doprecyzowanie regulacji Ustawy o VAT w zakresie NGO tak, aby zastosowanie zwolnienia przez uprawnione do tego podmioty nie nastręczało nadmiernych wątpliwości podatkowych.

Ponadto, zgodnie z art. 11 Dyrektywy VAT, każde państwo członkowskie może wprowadzić do swoich regulacji dodatkową konstrukcję redukującą formalne i dokumentacyjne obowiązki podatników – tj. grupę VAT. Idea „grupy VAT” polega na traktowaniu jako jednego podatnika dwóch lub większej liczby podmiotów posiadających swoją siedzibę na terytorium danego kraju, które są odrębnymi osobami prawnymi, jeśli istnieją między nimi powiązania o charakterze finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym. Grupy VAT funkcjonują w wielu krajach Unii Europejskiej i są instytucją systematycznie rozwijaną przez lokalnych legislatorów (przykładowo 1 czerwca 2018 r. do grona państw zezwalających na tworzenie grup VAT dołączyła Malta).

Grupy VAT istotnie upraszczają obowiązki dokumentacyjne oraz rozliczenia ich członków. W Polsce od lat temat grup VAT jest szeroko dyskutowany, ale wciąż nie została podjęta decyzja o wdrożeniu tej instytucji. Jednocześnie, funkcjonują w Polsce podatkowe grupy kapitałowe, które jednak ze względu na VAT, nie zawsze mogą korzystać z pełni benefitów przewidzianych dla członków podatkowych grup kapitałowych (np. brak dokumentacji konieczności gromadzenia dokumentacji transakcji pomiędzy członkami grupy). Można wręcz powiedzieć, że brak instytucji grupy VAT stanowi barierę do rozwoju podatkowych grup kapitałowych, uniemożliwiając istotnie centralizację procesów i rozliczeń podatkowych.

Ponadto, ze względu na istnienie grup VAT w wielu krajach Unii Europejskiej, transgraniczne transakcje pomiędzy członkami grupy VAT a polskim podatnikiem komplikują rozliczenia i stawiają pod znakiem zapytania sposób opodatkowania przyjmowany dla transakcji realizowanych z „odrębnymi” podmiotami. Dodatkowo, potencjalnie odmienne uregulowania pomiędzy krajami unijnymi mogą prowadzić do naruszania zasad konkurencji wobec podmiotów z kraju, w którym grupy VAT nie stworzono.

Z tego też powodu, BCC proponuje podjęcie prac zmierzających do wprowadzenia „instytucji” grupy VAT w Polsce.