REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

15 lat unijnego VAT-u w Polsce - prawie 100 nowelizacji i ponad 160 tys. interpretacji

Subskrybuj nas na Youtube
15 lat unijnego VAT-u w Polsce - prawie 100 nowelizacji i ponad 160 tys. interpretacji
15 lat unijnego VAT-u w Polsce - prawie 100 nowelizacji i ponad 160 tys. interpretacji

REKLAMA

REKLAMA

W ciągu 15 lat obowiązywania unijnego VAT-u w Polsce miało miejsce 35 nowelizacji dyrektyw VAT-owskich i 60 nowelizacji polskiej ustawy o podatku od towarów i usług (ptu). W tym czasie Minister Finansów wydał ponad 160 tys. indywidualnych interpretacji przepisów ptu, zapadło ponad 20 tys. wyroków NSA i ponad 41 tys. WSA dot. VAT - wynika z podsumowania firmy Crido.

Różne twarze unijnego VAT-u w Polsce

  • 552 wyroki TSUE w zakresie VAT, z czego 43 dotyczące polskiego podatku od towarów i usług (ptu),
  • 60 uchwał NSA dotyczących ptu,
  • ponad 20 tysięcy wyroków NSA i ponad 41 tysięcy WSA dotyczących ptu,
  • ponad 160 tysięcy interpretacji indywidualnych wydanych przez Ministra Finansów w sprawach ptu,
  • 35 nowelizacje dyrektyw VAT-owskich i 60 ustawy o ptu

 – to bilans 15 lat unijnego VAT-u w Polsce wg opracowanej przez doradców podatkowych z CRIDO „Kroniki 15 lat unijnego VAT-u w Polsce”.

REKLAMA

REKLAMA

1 maja 2004 Polska weszła do Unii Europejskiej. Od tego momentu zaczęła obowiązywać ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, dostosowująca polskie prawodawstwo do unijnego. Liczyła ona 176 artykułów, podczas gdy jej poprzedniczka zaledwie 56 artykułów i o przeszło 100 000 znaków mniej.

Obok nowych obowiązków (np. związanych ze składaniem informacji podsumowujących czy deklaracji Intrastat), podatnicy VAT zyskali nowe oręże do prowadzenia sporów z fiskusem – orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), co zaowocowało 43 wyrokami dotyczącymi polskiego VAT-u, które stanowiły 8% całej puli wyroków TSUE wydanych od 1 maja 2004 w sprawach podatku od wartości dodanej. Z pierwszym zapytaniem prejudycjalnym dotyczącym zgodności ustawy o VAT z dyrektywą unijną wystąpił do TSUE (wówczas jeszcze: ETS) w czerwcu 2006 roku WSA w Łodzi.

Kronika 15 lat unijnego VAT-u w Polsce - pobierz Raport

REKLAMA

Rewolucja w 2004 roku była dopiero początkiem zmian. Niemalże każdego kolejnego roku ustawa o VAT była nowelizowana. Niektóre z przepisów usunięto, wiele zmodyfikowano, a jeszcze inne dodano, wprowadzono nowe mechanizmy i instrumenty, a pewne artykuły dostosowano do przyspieszającej informatyzacji. Prawdopodobnie mało kto się spodziewał, że w ciągu 15 lat na gruncie podatku od towarów i usług dojdzie do tylu znaczących dla podatników i prowadzonych przez nich działalności gospodarczych zmian - mówi Roman Namysłowski, partner zarządzający odpowiedzialny za zespół podatkowy w CRIDO.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 W ciągu 15 lat unijnego VAT-u w Polsce dyrektywy unijne dotyczące VAT zostały zmienione 35 razy, a ustawa o ptu – 60 razy. Największą nowelizację przyniósł rok 2014. Objęła ona kluczowe elementy rozliczenia VAT, w tym m.in. oderwanie momentu rozliczania VAT od daty wystawienia faktur czy zredefiniowanie pojęcia podstawy opodatkowania. Natomiast 3 lata wcześniej, w 2011 roku, wprowadzona została nowa matryca stawek VAT i pojawiły się nowe stawki VAT (5%, 8% i 23%), które miały mieć charakter tymczasowy. Stosowane są jednak do dzisiaj.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Skąd ta luka w VAT?

Jedną z kluczowych zmian związanych z wejściem Polski do UE było zastąpienie eksportu wewnątrzwspólnotową dostawą towarów, a importu – wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów w odniesieniu do transakcji towarowych pomiędzy państwami członkowskimi.

To tymczasowe rozwiązanie, wprowadzone do prawa unijnego jeszcze w 1993 roku, stało się największym błędem unijnego prawodawcy – doprowadziło bowiem do miliardowych wyłudzeń VAT w całej Unii Europejskiej – mówi Roman Namysłowski.

W momencie wejścia do Unii świadomość istnienia zjawiska wyłudzania podatku VAT i przestępstw karuzelowych prawie nie istniała. Z czasem polski rynek stawał się coraz bardziej atrakcyjny dla międzynarodowych oszustów. Rozwiązania korzystne dla uczciwego biznesu i zmniejszające obciążenia administracyjne dla przedsiębiorców, typu likwidacja w 2008 sankcji VAT czy wprowadzenie w 2009 możliwości stosowania kwartalnych deklaracji VAT wskazywane są dzisiaj jako zmiany, które przyspieszyły wzrost luki VAT w Polsce.

Swoich pierwotnych założeń, tj. ograniczenia wyłudzeń VAT, nie spełnił również wprowadzony w 2011 obowiązek stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do handlu złomem. Przede wszystkim ze względu na punktowość działania tego mechanizmu i ograniczenie stosowania jedynie do wybranych grup towarowych. Dzisiaj wyraźnie widać, że przestępcy byli zdecydowani szybsi w znajdowaniu nowych sposobów oszustw niż legislator w zatykaniu dziur w systemie. Również wymiana informacji pomiędzy służbami ścigania a skarbówką, była zbyt mało wydajna. Brakowało zaawansowanych narzędzi IT i świadomości skali wyłudzeń – podsumowuje Namysłowski.

 W 2015 nadszedł czas kolejnych propozycji zmian wynikających z potrzeby zwalczania nieprawidłowości na gruncie VAT. Powołana przez Ministra Finansów Rada Konsultacyjna przygotowała raport, w którym m.in. wskazała na rozwiązania, w tym związane z digitalizacją i szybszą wymianą informacji. W kolejnym roku pojawiły się przepisy, które wprowadziły tzw. klauzulę nadużycia prawa na gruncie przepisów o VAT, a 1 sierpnia 2016 roku został opublikowany tzw. pakiet paliwowy, którego celem było wyeliminowanie wyłudzeń w związku z unijnym obrotem paliwami ciekłymi.  Wyłudzenia VAT w kolejnych obszarach gospodarki spowodowały, że w 2017 polski ustawodawca przyjął kolejne zmiany celem ograniczenia wyłudzeń VAT, m.in. duzi podatnicy stracili możliwość składania kwartalnych deklaracji VAT.

2019 to rok dalszych zmian w VAT, w tym również nakierowanych na uszczelnianie systemu ptu. Obecnie w trakcie procedowania jest wiele zmian, w tym m.in. udostępnienie tzw. białej listy podatników, wprowadzenie nowej struktury JPK czy obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności dla wybranych branż.

Postępująca informatyzacja i digitalizacja

 W 2008 polscy podatnicy VAT zyskali prawo do składania w drodze elektronicznej m.in. deklaracji VAT-7 i informacji podsumowującej (VAT-UE). Był to pierwszy, istotny krok w kierunku informatyzacji systemu VAT. Rok 2010 przyniósł kolejne sygnały szybko nadciągającej digitalizacji systemu podatkowego, m.in. Polska jako pierwszy kraj w UE przygotowała projekt zmian wprowadzających przyjazne podatnikom e-fakturowanie. W ten trend wpisał się nawet NSA, który w 2010 potwierdził, że podatnik może wystawiać faktury za pomocą programów komputerowych, wysyłać je pocztą elektroniczną w postaci plików PDF, a odbiorca może je wydrukować i odliczyć z nich VAT.

Krokiem milowym było wprowadzenie w 2016 JPK-ów – w pierwszej kolejności dla dużych przedsiębiorstw. Po tych pierwszych doświadczeniach z JPK-ami, w 2017 postępująca informatyzacja raportowania VAT wkroczyła w kolejny etap – od 1 stycznia obowiązek raportowania danych w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego objął małych i średnich przedsiębiorców. Było to też działanie istotne z perspektywy walki z luką podatkową w VAT i podążało za wcześniejszymi propozycjami, choćby Rady Konsultacyjnej przy Ministrze Finansów z 2015 roku obejmujących m.in. wprowadzenie centralnego rejestru faktur, mechanizmu podzielonej płatności, ograniczenia płatności gotówkowych czy eliminacji rozliczeń kwartalnych. Najbliższa przyszłość systemu VAT w Polsce to dalsza informatyzacja i digitalizacja rozliczeń oraz kontaktów z organami podatkowymi. W efekcie, dalsze uszczelnianie systemu podatkowego, ważne z perspektywy budżetu państwa i skuteczniejsze ściganie oszustów podatkowych – ważne z perspektywy uczciwych przedsiębiorców – podsumowuje Roman Namysłowski.

Informacje dodatkowe (dane na dzień 24 kwietnia 2019)

  1. Interpretacje indywidualne w zakresie VAT wydane od 01.05.2004, według danych dostępnych w SIP MF:160.028
  2. Orzeczenia TSUE wydane od 01.05.2004 w sprawach z zakresu VAT:552
  3. Orzeczenia TSUE wydane od 01.05.2004 w sprawach z zakresu VAT w polskich sprawach:43
  4. Nowelizacje dyrektyw – łącznie 35:
    1. 2006/112/WE –24 nowelizacje.
    2. 7/388/EWG – VI dyrektywa –8 nowelizacji, przy czym jako nowelizację ujęto zmiany dyrektywy VAT wprowadzone wskutek rozszerzenia grona państw członkowskich UE w 2004 i 2007 r.
    3. 2008/9/WE – dyrektywa zwrotowa dla podatników z państw UE –1 nowelizacja
    4. 79/1072/EWG – VIII dyrektywa zwrotowa dla podatników z państw UE (dyrektywa poprzedzająca dyrektywę 2008/9) –2 nowelizacje.
    5. 86/560/EWG – XIII dyrektywa zwrotowa dla państw spoza UE –brak nowelizacji
  5. Nowelizacje ustawy o VAT –60 nowelizacji, przy czym jako jedną nowelizację ujęto wszystkie zmiany ustawy o VAT wchodzące w życie tego samego dnia, nawet jeśli wynikają z kilku różnych ustaw nowelizujących.
  6. Uchwały NSA w sprawach dotyczących VAT wydane od 01.05.2004, według danych dostępnych w CBOSA:60 uchwał
  7. Prawomocne wyroki NSA w sprawach dotyczących VAT wydane od 01.05.2004, według danych dostępnych w CBOSA:20.062 wyroków
  8. Prawomocne wyroki WSA w sprawach dotyczących VAT wydane od 01.05.2004, według danych dostępnych w CBOSA:41.743 wyroków

Kronika 15 lat unijnego VAT-u w Polsce - pobierz Raport

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA