Biura rachunkowe nieposiadające uprawnień psują rynek usług księgowych. Grzywna za brak uprawnień nie odstrasza od prowadzenia nielegalnej działalności. Za błędy popełnione przez biura płacą klienci korzystający z ich usług.
W Polsce uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych ma prawie 15 tys. osób, a doradcy podatkowego ponad 10,5 tys. Mimo to ani samorządy zawodowe, ani Ministerstwo Finansów nie potrafią szacunkowo określić, ile na rynku działa nielegalnych biur rachunkowych. Wszyscy jednak dostrzegają potrzebę ścigania takich biur. Za brak uprawnień grożą zresztą surowe kary. Rzadko są jednak wymierzane i może dlatego nie odstraszają one wystarczająco skutecznie od doradzania klientom bez posiadania odpowiednich uprawnień.
Sankcje karne dla podmiotów prowadzących działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg bez wymaganych uprawnień przewiduje ustawa o rachunkowości. Określa, że osoby prowadzące nielegalne biura rachunkowe podlegają karze grzywny lub ograniczenia wolności. Mimo to ciągle dochodzi do sytuacji, kiedy biuro prowadzi księgi, mimo że nie ma takiego prawa.
Wygodny brak uprawnień
Na rynku funkcjonują więc biura rachunkowe, które proponują niższe ceny od konkurencji, świadomie rezygnując z wymaganych przepisami uprawnień, które nakładają na nie pewne obowiązki. Liczą w ten sposób na to, że nie sprawdzą ich ani klienci, ani biegli rewidenci. Profesor Zbigniew Messner, prezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, zwrócił uwagę, że małych i średnich firm nie badają biegli rewidenci ze względu na wysoki próg ustalony w ustawie o rachunkowości. Skoro więc biegli nie badają ksiąg małych firm, nie mają możliwości wykryć biur rachunkowych działających bez uprawnień.
– To jest jeszcze jeden argument za tym, aby badanie sprawozdań finansowych było rozszerzone, aby np. co trzy lata każdą firmę musieli przebadać biegli rewidenci – twierdzi prof. Zbigniew Messner.
Środowisko księgowych zabiega więc o wprowadzenie w małych i średnich firmach przynajmniej okresowych przeglądów ksiąg rachunkowych.
Drugą grupą biur, które działają nielegalnie, są te podmioty, które posiadały uprawnienia, ale je straciły, a mimo to dalej prowadzą księgi klientów.
Szkodzą swoim klientom
Nielegalne biura rachunkowe tworzą szarą strefę, na której tracą wszyscy, ale przede wszystkim klienci.
– Biura nieposiadające uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych szkodzą najwięcej temu, komu te księgi prowadzą – mówi dr Radosław Ignatowski, adiunkt w Katedrze Rachunkowości Uniwersytetu Łódzkiego.
– Czy któryś pacjent chciałby, aby go leczył kardiolog, który nie ma uprawnień? Czy oskarżony chciałby być broniony w sądzie przez adwokata, który nie posiada uprawnień? – pytał retorycznie nasz rozmówca.
Korzystanie z biura bez uprawnień może się skończyć dla podatnika wręcz tragicznie, jeśli biuro popełni błędy w księgach, nie będzie dostarczało deklaracji podatkowych na czas do urzędu lub nie złoży w ogóle wymaganych deklaracji. Lista win i błędów biura może być bardzo długa, a za każdy błąd kodeks karny skarbowy przewiduje surowe kary.
– Chodzi więc o zagwarantowanie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego – podkreślił dr Radosław Ignatowski.
Ale nie tylko klienci tracą na istnieniu szarej strefy.
– Działanie nielegalnych biur rachunkowych zdecydowanie szkodzi doradcom podatkowym przede wszystkim dlatego, że jest to działanie niezgodne z prawem, a doradcy stoją na straży przestrzegania prawa – twierdzi Bogusław Niemiec, wiceprzewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych.
– Jeśli biuro nie posiada uprawnień, a prowadzi księgi, to podważa zaufanie podatnika do biur posiadających uprawnienia, czyli działających na rynku zgodnie z prawem – dodał. Zwrócił również uwagę, że szara strefa psuje ceny. Biura niezarejestrowane nie płacą składek na ubezpieczenie i nie muszą się dokształcać. Obniżając w ten sposób koszty swojej działalności, mogą proponować niższe ceny od konkurencji, a w konsekwencji psuć rynek usług księgowych.
Rozporządzenie ministra finansów z dnia 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. nr 120, poz. 1022 z późn. zm.) precyzyjnie określa, jakie podmioty mogą wykonywać działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych. Są to osoby fizyczne posiadające certyfikat do usługowego prowadzenia ksiąg, niemające osobowości prawnej spółki handlowe oraz wspólnicy spółki jawnej.
Działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg mogą również prowadzić osoby prawne oraz inne jednostki niemające osobowości prawnej, jeżeli powierzają wykonywanie czynności księgowych pracownikom posiadającym certyfikat księgowy. Oznacza to, że w biurze musi być chociaż jedna osoba posiadająca uprawnienia nadawane przez resort finan- sów i tylko ona może prowadzić księgi.
Jak sprawdzić, że mamy do czynienia z nielegalnym biurem rachunkowym
1 Żądaj certyfikatu Sprawdź, czy biuro posiada certyfikat na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych wydany przez Ministerstwo Finansów albo czy choć jedna osoba posiada uprawnienia doradcy podatkowego lub biegłego rewidenta.
2 Weryfikuj uprawnienia Ustal, czy osoby prowadzące biuro lub choć jeden pracownik biura są podane w wykazie osób posiadających uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Informacji szukaj na stronie www.mf.gov.pl w zakładce „rachunkowość”.
3 Sprawdź wpis na listę Upewnij się, czy osoby prowadzące biuro lub choć jeden pracownik są wpisani na listę doradców podatkowych – na stronie www.kidp.pl, w zakładce „lista doradców” – albo na listę uprawnionych do badania sprawozdań biegłych rewidentów – na stronie www.kibr.org.pl
4 Żądaj ubezpieczenia Zapytaj, czy biuro posiada obowiązkowe ubezpieczenie OC i jaka jest jego suma gwarancyjna. Jeśli nie otrzymasz odpowiedzi, możesz przypuszczać, że ubezpieczenia nie ma.
5 Sprawdź innych Porozmawiaj z osobą, która posiada uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg i dopytaj o wszystkie szczegóły. Będzie ci łatwiej podjąć decyzję.
6 Pytaj o pracowników Jeśli chcesz korzystać z porad czy opinii podatkowych, sprawdź, czy biuro zatrudnia chociaż jednego doradcę podatkowego, bo tylko on ma prawo udzielić porad.
