REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów
Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów

REKLAMA

REKLAMA

Taksa notarialna a VAT. 15 listopada 2021 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Finansów z pytaniami, czy jego resort otrzymywał skargi związane ze sposobem ujmowania podatku VAT w taksie notarialnej, oraz czy Minister rozważa konieczność podjęcia działań (np. wydania interpretacji ogólnej) w zakresie sposobu rozliczania podatku VAT przez notariuszy. Zdaniem Rzecznika praktyka doliczania przez notariuszy podatku od towarów i usług do taksy notarialnej budzi uzasadnione wątpliwości i trudno ją uznać za prawidłową. Natomiast Prezes Krajowej Rady Notarialnej uważa, że praktyka poboru przez notariuszy wynagrodzenia według stawek określonych przez Ministra Sprawiedliwości i doliczania VAT do tak obliczanego wynagrodzenia, trwa nieprzerwanie od 28 lat i nie była kwestionowana przez organy podatkowe, ani organy nadzoru nad notariuszami. Zaś Ministerstwo Finansów od lat konsekwentnie potwierdza, że nie można doliczać VAT do taksy notarialnej i równie konsekwentnie nie podejmuje w tym zakresie działań kontrolnych.

RPO: Notariusze niezgodnie z prawem doliczają VAT do taksy notarialnej

W wystąpieniu (z 12 maja 2021 r., znak: V.511.612.2020.KB) do Prezesa Krajowej Rady Notarialnej, Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich dr hab. Maciej Taborowski poinformował, że do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały świadczące o praktyce doliczania przez notariuszy podatku od towarów i usług do taksy notarialnej. Zdaniem RPO w świetle obowiązujących w tym zakresie regulacji oraz poglądów wyrażonych przez Sąd Najwyższy praktyka ta budzi uzasadnione wątpliwości i trudno ją uznać za prawidłową.

Obszerną argumentację prawną Rzecznika zawartą w ww. piśmie przedstawiliśmy w artykule: VAT od taksy notarialnej - RPO dostrzega błędną praktykę notariuszy.

Rzecznik powoływał się m.in. na uchwałę Sądu Najwyższego z 7 lipca 2016 r. sygn. akt III CZP 34/16, uchwałę SN z 26 czerwca 2014 r. sygn. akt III CZP 27/14 oraz artykuł Błażeja Materny z Instytutu Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy "Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza", opublikowany 26 listopada 2019 r. na portalu INFOR.pl.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Prezes Krajowej Rady Notarialnej w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich z 12 października 2021 r. poinformował, że praktyka poboru przez notariuszy wynagrodzenia według stawek określonych przez Ministra Sprawiedliwości i doliczania do tak obliczanego wynagrodzenia podatku od towarów i usług, trwa nieprzerwanie od 28 lat i nie była kwestionowana przez organy podatkowe, ani organy nadzoru nad notariuszami.

W piśmie z 15 listopada 2021 r. (znak: V.511.612.2020.KB) skierowanym do Ministra Finansów, Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że treść wyjaśnień udzielonych Rzecznikowi przez Prezesa KRN wskazuje na utrwaloną już praktykę stosowania prawa w sposób, który budzi uzasadnione wątpliwości oraz może naruszać sferę praw obywateli korzystających z usług notariuszy.

Zdaniem Rzecznika wykładnia językowa przepisów ustawy o notariacie oraz rozporządzenia w sprawie stawek taksy notarialnej nie pozwala na podwyższenie wynagrodzenia notariusza o należy podatek od towarów i usług. Przeciwna konstatacja stanowiłaby niedopuszczalną wykładnię rozszerzającą przepisów regulujących wynagrodzenie notariusza.

REKLAMA

W konsekwencji Rzecznik Praw Obywatelskich, na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2020 r., poz. 627 ze zm.), zwrócił się do Ministra Finansów z prośbą o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie oraz o poinformowanie:
- czy do resortu wpływały skargi związane ze sposobem ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy, oraz
- czy resort rozważa konieczność podjęcia działań w tej sprawie (np. wydania interpretacji ogólnej w zakresie sposobu rozliczania podatku VAT przez notariuszy).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ministerstwo Finansów konsekwentne od lat

Ministerstwo Finansów w udzielanych naszej redakcji odpowiedziach od lat prezentuje stanowisko, że podatek od towarów i usług nie powinien być doliczany do wynagrodzenia ustalonego przez notariusza ze stronami czynności, lecz stanowić jego część składową. Przede wszystkim dlatego, że w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej nie została wskazana możliwość podwyższania przez notariuszy maksymalnych stawek taksy notarialnej o podatek od towarów i usług. Pisaliśmy o tym w grudniu 2019 r. artykule MF: maksymalne stawki taksy notarialnej nie mogą być powiększane o VAT.

 Ministerstwo Finansów podtrzymało to stanowisko także w odpowiedzi na pytania redakcji portalu infor.pl, przesłanych w mailu z 7 października 2020 r. W mailu tym Ministerstwo Finansów wskazało m.in., że:
"W przypadku potencjalnego występowania nieprawidłowości w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne, klienci mogą oczekiwać ustalenia właściwej kwoty wynagrodzenia uiszczonego za nabytą usługę notarialną.
Jeśli usługa została nabyta przez klienta będącego podatnikiem VAT na cele opodatkowanej działalności gospodarczej, zastosowanie znajdą właściwe przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług dotyczące wystawiania faktur korygujących (art. 106j ustawy) oraz przepisy dotyczące korygowania rozliczenia podatku VAT, odpowiednio u podatnika i u nabywcy usługi.
W przypadku obniżenia przez podatnika podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, wystawca ma możliwość obniżenia podstawy opodatkowania, a nabywca ma obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego (zob. art. 29a ust. 13 i nast. oraz art. 86 ust. 19a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług)
."

Jednocześnie Ministerstwo Finansów informowało, że "Do MF nie wpływały dotychczas sygnały o występujących w praktyce nieprawidłowościach w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne. W związku z tym na chwilę obecną Ministerstwo Finansów nie rozważało konieczności podjęcia określonych działań prawnych, ani publikowania komunikatów w zakresie sposobu rozliczania VAT przez notariuszy."
Trudno było nie traktować tej informacji, jako swoistego uniku, bowiem wystarczyło sprawdzić choćby cenniki publikowane na stronach internetowych notariuszy, by wiedzieć jaka jest praktyka.

Warto też wskazać, że sprawą naliczania VAT od taksy notarialnej zajmuje się również Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Ministerstwo Finansów w piśmie z 7 czerwca 2021 r., udzieliło odpowiedzi na wystąpienia Dyrektora Generalnego Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców z 27 kwietnia 2021 r. w sprawie problematyki dotyczącej zasad naliczania podatku VAT od taksy notarialnej.  W odpowiedzi tej Ministerstwo Finansów potrzymało swoje stanowisko, że "(...) podatek od towarów i usług nie powinien być doliczany do wynagrodzenia ustalonego przez notariusza ze stronami czynności, lecz stanowić jego część składową”, a "(...) podstawą opodatkowania VAT z tytułu dokonanych czynności notarialnych, generalnie, jest pobrane wynagrodzenie pomniejszone o kwotę podatku od towarów i usług."
Ostatnio Wydział Prasowy Biura Komunikacji i Promocji Ministerstwa Finansów w mailu do redakcji portalu infor.pl z 5 października 2021 r. potwierdził, że argumentacja wyrażona w ww. piśmie Ministerstwa Finansów z 7 czerwca br. zachowuje swoją aktualność.

Natomiast trzeba zauważyć, że Ministerstwo Finansów nie udzieliło naszej redakcji odpowiedzi (mimo wielokrotnie kierowanych pytań) odnośnie ew. działań kontrolnych dotyczących praktyki naliczania VAT od taksy notarialnej.

Co ważne, Ministerstwo Finansów odpowiadając Rzecznikowi MŚP w dniu 7 czerwca 2021 r. znało treść stanowiska Krajowej Rady Notarialnej zaprezentowanego w odpowiedzi z 22 stycznia 2021 r. skierowanej do Biura Rzecznika MiŚP. KRN stwierdziło m.in., że: ,,(…) w konsekwencji wprowadzenia w 1994 roku podatku od towarów i usług doszło do modyfikacji określonego w Prawie o notariacie systemu określania wysokości taksy notarialnej od czynności notarialnej. Przyjęto wówczas, że do ustalonej zgodnie z powołanym przepisem Prawa o notariacie i przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości taksy notarialnej dolicza się należny podatek od towarów i usług. Argumentem przemawiającym za takim ujęciem relacji taksy notarialnej oraz podatku od towarów i usług jest publiczny charakter działalności notariuszy, którzy dokonują czynności, którym strony są obowiązane z mocy prawa lub pragną nadać formę notarialną (czynności notarialne) (art. 1 § 1 Prawa o notariacie)”.
I z tym stanowiskiem Ministerstwo Finansów stanowczo polemizowało w ww. piśmie z 7 czerwca 2021 r.

Zatem mamy sytuację taką, że Ministerstwo Finansów od lat konsekwentnie potwierdza, że nie można doliczać VAT do taksy notarialnej i równie konsekwentnie nie podejmuje w tym zakresie działań kontrolnych.

Pewnej pikanterii całej sprawie dodaje fakt, że o niezgodnej z prawem praktyce doliczania VAT do taksy notarialnej pisaliśmy już w 2007 roku (Nie można doliczyć VAT do taksy notarialnej). A Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Sprawiedliwości było przez nas informowane mailowo o tej praktyce notariuszy już w 2011 roku.

Co zrobi Minister Finansów?

Wydaje się, że Minister Finansów będzie musiał wreszcie podjąć stanowcze działania. Nie może się bowiem już zasłaniać brakiem informacji o występujących w praktyce nieprawidłowościach w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne, skoro w wyżej cytowanych pismach KRN i jej Prezes tę praktykę wyraźnie potwierdzili.

Trudno dziś przewidzieć, czy Minister wyda interpretację ogólną w tym zakresie (co zdaje się sugerować RPO), czy może podejmie jakieś działania legislacyjne np. we współpracy z Ministrem Sprawiedliwości.

Czy wreszcie doczekamy się działań właściwych resortów w tym zakresie? Czy te działania będą również obejmować jakąś formę rekompensaty dla klientów notariuszy, którzy od prawie 30 lat płacą wyższe niż powinni wynagrodzenie za czynności notarialne? Czas pokaże. Oczywiście będziemy dalej informować o ewentualnych postępach tej sprawy i kolejnych faktach.

Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Mały ZUS 2026: Podwyżka może niewielka, ale składka zdrowotna znów boli

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dna 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokość minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., minimalne wynagrodzenie w 2026 roku wyniesie 4806 zł, a minimalna stawka godzinowa 31,40 zł. Minimalne wynagrodzenie wpłynie również na wysokość preferencyjnych składek ZUS, tzw. mały ZUS oraz limit dla działalności nierejestrowanej. Znaczny wzrost też nastąpi w składce zdrowotnej.

KSeF 2026 - Jeszcze można uniknąć katastrofy. Prof. Modzelewski polemizuje z Ministerstwem Finansów

Niniejsza publikacja jest polemiką prof. Witolda Modzelewskiego z tezami i argumentacją resortu finansów zaprezentowanymi w artykule: „Wystawianie faktur w KSeF w 2026 roku. Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów”. Śródtytuły pochodzą od redakcji portalu infor.pl.

Rolnicy i rybacy muszą szykować się na zmiany – nowe przepisy o pomocy de minimis już w drodze!

Rolnicy i rybacy w całej Polsce powinni przygotować się na nadchodzące zmiany w systemie wsparcia publicznego. Rządowy projekt rozporządzenia wprowadza nowe obowiązki dotyczące informacji, które trzeba będzie składać, ubiegając się o pomoc de minimis. Nowe przepisy mają ujednolicić formularze, zwiększyć przejrzystość oraz zapewnić pełną kontrolę nad dotychczas otrzymanym wsparciem.

Wystawienie faktury VAT (ustrukturyzowanej) w KSeF może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową

Czy wystawienie faktury ustrukturyzowanej może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową? Na to pytanie odpowiada na prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

TSUE: Sąd ma ocenić, czy klauzula WIBOR szkodzi konsumentowi ale nie może oceniać samego wskaźnika

Sąd krajowy ma obowiązek dokonania oceny, czy warunek umowny dotyczący zmiennej stopy oprocentowania opartej o WIBOR, powoduje znaczącą nierównowagę ze szkodą dla konsumenta - oceniła Rzeczniczka Generalna TSUE w opinii opublikowanej 11 września 2025 r. (sprawa C‑471/24 - J.J. przeciwko PKO BP S.A.) Dodała, że ocena ta nie może jednak odnosić się do wskaźnika WIBOR jako takiego ani do metody jego ustalania.

Kiedy ZUS może przejąć wypłatę świadczeń od przedsiębiorcy? Konieczny wniosek od płatnika lub ubezpieczonego

Brak płynności finansowej płatnika składek, zatrudniającego powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. ZUS może pomóc w takiej sytuacji i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

W 2026 roku 2,8 mln firm musi zmienić sposób fakturowania. Im szybciej się przygotują, tym większą przewagę zyskają nad konkurencją

W 2026 roku ponad 2,8 mln przedsiębiorstw w Polsce zostanie objętych obowiązkiem korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Dla wielu z nich będzie to największa zmiana technologiczna od czasu cyfryzacji JPK. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada tę transformację jako krok ku nowoczesności, dla MŚP może oznaczać konieczność głębokiej reorganizacji sposobu działania. Eksperci radzą przedsiębiorcom: czas wdrożenia KSeF potraktujcie jako inwestycję.

Środowisko testowe KSeF 2.0 (dot. API) od 30 września, Moduł Certyfikatów i Uprawnień do KSeF 2.0 od 1 listopada 2025 r. MF: API KSeF 1.0 nie jest kompatybilne z API KSeF 2.0

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 10 września 2025 r., że wprowadzone zostały nowe funkcjonalności wcześniej niedostępne w API KSeF1.0 (m.in. FA(3) z węzłem Zalacznik, tryby offline24 czy certyfikaty KSeF). W związku z wprowadzonymi zmianami konieczna jest integracja ze środowiskiem testowym KSeF 2.0., które zostanie udostępnione 30 września.

REKLAMA

KSeF 2.0 już nadchodzi: Wszystko, co musisz wiedzieć o rewolucji w e-fakturowaniu

Już od 1 lutego 2026 r. w Polsce zacznie obowiązywać nowy, obligatoryjny KSeF 2.0. Ministerstwo Finansów ogłosiło, że wersja produkcyjna KSeF 1.0 zostaje „zamrożona” i nie będzie dalej rozwijana, a przedsiębiorcy muszą przygotować się do pełnej migracji. Ważne terminy nadchodzą szybko – środowisko testowe wystartuje 30 września 2025 r., a od 1 listopada ruszy Moduł Certyfikatów i Uprawnień. To oznacza prawdziwą rewolucję w e-fakturowaniu, której nie można przespać.

Te czynności w księgowości można wykonać automatycznie. Czy księgowi powinni się bać utraty pracy?

Automatyzacja procesów księgowych to kolejny krok w rozwoju tej branży. Dzięki możliwościom systemów, księgowi mogą pracować szybciej i wydajniej. Era ręcznego wprowadzania danych dobiega końca, a digitalizacja pracy biur rachunkowych i konieczność dostosowania oferty do potrzeb XXI wieku to konsekwencje cyfrowej rewolucji, której jesteśmy świadkami. Czy zmiany te niosą wyłącznie korzyści, czy również pewne zagrożenia?

REKLAMA