REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów
Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów

REKLAMA

REKLAMA

Taksa notarialna a VAT. 15 listopada 2021 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Finansów z pytaniami, czy jego resort otrzymywał skargi związane ze sposobem ujmowania podatku VAT w taksie notarialnej, oraz czy Minister rozważa konieczność podjęcia działań (np. wydania interpretacji ogólnej) w zakresie sposobu rozliczania podatku VAT przez notariuszy. Zdaniem Rzecznika praktyka doliczania przez notariuszy podatku od towarów i usług do taksy notarialnej budzi uzasadnione wątpliwości i trudno ją uznać za prawidłową. Natomiast Prezes Krajowej Rady Notarialnej uważa, że praktyka poboru przez notariuszy wynagrodzenia według stawek określonych przez Ministra Sprawiedliwości i doliczania VAT do tak obliczanego wynagrodzenia, trwa nieprzerwanie od 28 lat i nie była kwestionowana przez organy podatkowe, ani organy nadzoru nad notariuszami. Zaś Ministerstwo Finansów od lat konsekwentnie potwierdza, że nie można doliczać VAT do taksy notarialnej i równie konsekwentnie nie podejmuje w tym zakresie działań kontrolnych.

RPO: Notariusze niezgodnie z prawem doliczają VAT do taksy notarialnej

W wystąpieniu (z 12 maja 2021 r., znak: V.511.612.2020.KB) do Prezesa Krajowej Rady Notarialnej, Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich dr hab. Maciej Taborowski poinformował, że do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały świadczące o praktyce doliczania przez notariuszy podatku od towarów i usług do taksy notarialnej. Zdaniem RPO w świetle obowiązujących w tym zakresie regulacji oraz poglądów wyrażonych przez Sąd Najwyższy praktyka ta budzi uzasadnione wątpliwości i trudno ją uznać za prawidłową.

Obszerną argumentację prawną Rzecznika zawartą w ww. piśmie przedstawiliśmy w artykule: VAT od taksy notarialnej - RPO dostrzega błędną praktykę notariuszy.

Rzecznik powoływał się m.in. na uchwałę Sądu Najwyższego z 7 lipca 2016 r. sygn. akt III CZP 34/16, uchwałę SN z 26 czerwca 2014 r. sygn. akt III CZP 27/14 oraz artykuł Błażeja Materny z Instytutu Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy "Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza", opublikowany 26 listopada 2019 r. na portalu INFOR.pl.

REKLAMA

REKLAMA

Prezes Krajowej Rady Notarialnej w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich z 12 października 2021 r. poinformował, że praktyka poboru przez notariuszy wynagrodzenia według stawek określonych przez Ministra Sprawiedliwości i doliczania do tak obliczanego wynagrodzenia podatku od towarów i usług, trwa nieprzerwanie od 28 lat i nie była kwestionowana przez organy podatkowe, ani organy nadzoru nad notariuszami.

W piśmie z 15 listopada 2021 r. (znak: V.511.612.2020.KB) skierowanym do Ministra Finansów, Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że treść wyjaśnień udzielonych Rzecznikowi przez Prezesa KRN wskazuje na utrwaloną już praktykę stosowania prawa w sposób, który budzi uzasadnione wątpliwości oraz może naruszać sferę praw obywateli korzystających z usług notariuszy.

Zdaniem Rzecznika wykładnia językowa przepisów ustawy o notariacie oraz rozporządzenia w sprawie stawek taksy notarialnej nie pozwala na podwyższenie wynagrodzenia notariusza o należy podatek od towarów i usług. Przeciwna konstatacja stanowiłaby niedopuszczalną wykładnię rozszerzającą przepisów regulujących wynagrodzenie notariusza.

W konsekwencji Rzecznik Praw Obywatelskich, na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2020 r., poz. 627 ze zm.), zwrócił się do Ministra Finansów z prośbą o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie oraz o poinformowanie:
- czy do resortu wpływały skargi związane ze sposobem ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy, oraz
- czy resort rozważa konieczność podjęcia działań w tej sprawie (np. wydania interpretacji ogólnej w zakresie sposobu rozliczania podatku VAT przez notariuszy).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ministerstwo Finansów konsekwentne od lat

REKLAMA

Ministerstwo Finansów w udzielanych naszej redakcji odpowiedziach od lat prezentuje stanowisko, że podatek od towarów i usług nie powinien być doliczany do wynagrodzenia ustalonego przez notariusza ze stronami czynności, lecz stanowić jego część składową. Przede wszystkim dlatego, że w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej nie została wskazana możliwość podwyższania przez notariuszy maksymalnych stawek taksy notarialnej o podatek od towarów i usług. Pisaliśmy o tym w grudniu 2019 r. artykule MF: maksymalne stawki taksy notarialnej nie mogą być powiększane o VAT.

 Ministerstwo Finansów podtrzymało to stanowisko także w odpowiedzi na pytania redakcji portalu infor.pl, przesłanych w mailu z 7 października 2020 r. W mailu tym Ministerstwo Finansów wskazało m.in., że:
"W przypadku potencjalnego występowania nieprawidłowości w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne, klienci mogą oczekiwać ustalenia właściwej kwoty wynagrodzenia uiszczonego za nabytą usługę notarialną.
Jeśli usługa została nabyta przez klienta będącego podatnikiem VAT na cele opodatkowanej działalności gospodarczej, zastosowanie znajdą właściwe przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług dotyczące wystawiania faktur korygujących (art. 106j ustawy) oraz przepisy dotyczące korygowania rozliczenia podatku VAT, odpowiednio u podatnika i u nabywcy usługi.
W przypadku obniżenia przez podatnika podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, wystawca ma możliwość obniżenia podstawy opodatkowania, a nabywca ma obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego (zob. art. 29a ust. 13 i nast. oraz art. 86 ust. 19a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług)
."

Jednocześnie Ministerstwo Finansów informowało, że "Do MF nie wpływały dotychczas sygnały o występujących w praktyce nieprawidłowościach w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne. W związku z tym na chwilę obecną Ministerstwo Finansów nie rozważało konieczności podjęcia określonych działań prawnych, ani publikowania komunikatów w zakresie sposobu rozliczania VAT przez notariuszy."
Trudno było nie traktować tej informacji, jako swoistego uniku, bowiem wystarczyło sprawdzić choćby cenniki publikowane na stronach internetowych notariuszy, by wiedzieć jaka jest praktyka.

Warto też wskazać, że sprawą naliczania VAT od taksy notarialnej zajmuje się również Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Ministerstwo Finansów w piśmie z 7 czerwca 2021 r., udzieliło odpowiedzi na wystąpienia Dyrektora Generalnego Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców z 27 kwietnia 2021 r. w sprawie problematyki dotyczącej zasad naliczania podatku VAT od taksy notarialnej.  W odpowiedzi tej Ministerstwo Finansów potrzymało swoje stanowisko, że "(...) podatek od towarów i usług nie powinien być doliczany do wynagrodzenia ustalonego przez notariusza ze stronami czynności, lecz stanowić jego część składową”, a "(...) podstawą opodatkowania VAT z tytułu dokonanych czynności notarialnych, generalnie, jest pobrane wynagrodzenie pomniejszone o kwotę podatku od towarów i usług."
Ostatnio Wydział Prasowy Biura Komunikacji i Promocji Ministerstwa Finansów w mailu do redakcji portalu infor.pl z 5 października 2021 r. potwierdził, że argumentacja wyrażona w ww. piśmie Ministerstwa Finansów z 7 czerwca br. zachowuje swoją aktualność.

Natomiast trzeba zauważyć, że Ministerstwo Finansów nie udzieliło naszej redakcji odpowiedzi (mimo wielokrotnie kierowanych pytań) odnośnie ew. działań kontrolnych dotyczących praktyki naliczania VAT od taksy notarialnej.

Co ważne, Ministerstwo Finansów odpowiadając Rzecznikowi MŚP w dniu 7 czerwca 2021 r. znało treść stanowiska Krajowej Rady Notarialnej zaprezentowanego w odpowiedzi z 22 stycznia 2021 r. skierowanej do Biura Rzecznika MiŚP. KRN stwierdziło m.in., że: ,,(…) w konsekwencji wprowadzenia w 1994 roku podatku od towarów i usług doszło do modyfikacji określonego w Prawie o notariacie systemu określania wysokości taksy notarialnej od czynności notarialnej. Przyjęto wówczas, że do ustalonej zgodnie z powołanym przepisem Prawa o notariacie i przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości taksy notarialnej dolicza się należny podatek od towarów i usług. Argumentem przemawiającym za takim ujęciem relacji taksy notarialnej oraz podatku od towarów i usług jest publiczny charakter działalności notariuszy, którzy dokonują czynności, którym strony są obowiązane z mocy prawa lub pragną nadać formę notarialną (czynności notarialne) (art. 1 § 1 Prawa o notariacie)”.
I z tym stanowiskiem Ministerstwo Finansów stanowczo polemizowało w ww. piśmie z 7 czerwca 2021 r.

Zatem mamy sytuację taką, że Ministerstwo Finansów od lat konsekwentnie potwierdza, że nie można doliczać VAT do taksy notarialnej i równie konsekwentnie nie podejmuje w tym zakresie działań kontrolnych.

Pewnej pikanterii całej sprawie dodaje fakt, że o niezgodnej z prawem praktyce doliczania VAT do taksy notarialnej pisaliśmy już w 2007 roku (Nie można doliczyć VAT do taksy notarialnej). A Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Sprawiedliwości było przez nas informowane mailowo o tej praktyce notariuszy już w 2011 roku.

Co zrobi Minister Finansów?

Wydaje się, że Minister Finansów będzie musiał wreszcie podjąć stanowcze działania. Nie może się bowiem już zasłaniać brakiem informacji o występujących w praktyce nieprawidłowościach w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne, skoro w wyżej cytowanych pismach KRN i jej Prezes tę praktykę wyraźnie potwierdzili.

Trudno dziś przewidzieć, czy Minister wyda interpretację ogólną w tym zakresie (co zdaje się sugerować RPO), czy może podejmie jakieś działania legislacyjne np. we współpracy z Ministrem Sprawiedliwości.

Czy wreszcie doczekamy się działań właściwych resortów w tym zakresie? Czy te działania będą również obejmować jakąś formę rekompensaty dla klientów notariuszy, którzy od prawie 30 lat płacą wyższe niż powinni wynagrodzenie za czynności notarialne? Czas pokaże. Oczywiście będziemy dalej informować o ewentualnych postępach tej sprawy i kolejnych faktach.

Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

REKLAMA

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

Czy będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

REKLAMA