REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów
Taksa notarialna a VAT - Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Finansów

REKLAMA

REKLAMA

Taksa notarialna a VAT. 15 listopada 2021 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Finansów z pytaniami, czy jego resort otrzymywał skargi związane ze sposobem ujmowania podatku VAT w taksie notarialnej, oraz czy Minister rozważa konieczność podjęcia działań (np. wydania interpretacji ogólnej) w zakresie sposobu rozliczania podatku VAT przez notariuszy. Zdaniem Rzecznika praktyka doliczania przez notariuszy podatku od towarów i usług do taksy notarialnej budzi uzasadnione wątpliwości i trudno ją uznać za prawidłową. Natomiast Prezes Krajowej Rady Notarialnej uważa, że praktyka poboru przez notariuszy wynagrodzenia według stawek określonych przez Ministra Sprawiedliwości i doliczania VAT do tak obliczanego wynagrodzenia, trwa nieprzerwanie od 28 lat i nie była kwestionowana przez organy podatkowe, ani organy nadzoru nad notariuszami. Zaś Ministerstwo Finansów od lat konsekwentnie potwierdza, że nie można doliczać VAT do taksy notarialnej i równie konsekwentnie nie podejmuje w tym zakresie działań kontrolnych.

RPO: Notariusze niezgodnie z prawem doliczają VAT do taksy notarialnej

W wystąpieniu (z 12 maja 2021 r., znak: V.511.612.2020.KB) do Prezesa Krajowej Rady Notarialnej, Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich dr hab. Maciej Taborowski poinformował, że do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały świadczące o praktyce doliczania przez notariuszy podatku od towarów i usług do taksy notarialnej. Zdaniem RPO w świetle obowiązujących w tym zakresie regulacji oraz poglądów wyrażonych przez Sąd Najwyższy praktyka ta budzi uzasadnione wątpliwości i trudno ją uznać za prawidłową.

Obszerną argumentację prawną Rzecznika zawartą w ww. piśmie przedstawiliśmy w artykule: VAT od taksy notarialnej - RPO dostrzega błędną praktykę notariuszy.

Rzecznik powoływał się m.in. na uchwałę Sądu Najwyższego z 7 lipca 2016 r. sygn. akt III CZP 34/16, uchwałę SN z 26 czerwca 2014 r. sygn. akt III CZP 27/14 oraz artykuł Błażeja Materny z Instytutu Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy "Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza", opublikowany 26 listopada 2019 r. na portalu INFOR.pl.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Prezes Krajowej Rady Notarialnej w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich z 12 października 2021 r. poinformował, że praktyka poboru przez notariuszy wynagrodzenia według stawek określonych przez Ministra Sprawiedliwości i doliczania do tak obliczanego wynagrodzenia podatku od towarów i usług, trwa nieprzerwanie od 28 lat i nie była kwestionowana przez organy podatkowe, ani organy nadzoru nad notariuszami.

W piśmie z 15 listopada 2021 r. (znak: V.511.612.2020.KB) skierowanym do Ministra Finansów, Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że treść wyjaśnień udzielonych Rzecznikowi przez Prezesa KRN wskazuje na utrwaloną już praktykę stosowania prawa w sposób, który budzi uzasadnione wątpliwości oraz może naruszać sferę praw obywateli korzystających z usług notariuszy.

Zdaniem Rzecznika wykładnia językowa przepisów ustawy o notariacie oraz rozporządzenia w sprawie stawek taksy notarialnej nie pozwala na podwyższenie wynagrodzenia notariusza o należy podatek od towarów i usług. Przeciwna konstatacja stanowiłaby niedopuszczalną wykładnię rozszerzającą przepisów regulujących wynagrodzenie notariusza.

W konsekwencji Rzecznik Praw Obywatelskich, na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2020 r., poz. 627 ze zm.), zwrócił się do Ministra Finansów z prośbą o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie oraz o poinformowanie:
- czy do resortu wpływały skargi związane ze sposobem ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy, oraz
- czy resort rozważa konieczność podjęcia działań w tej sprawie (np. wydania interpretacji ogólnej w zakresie sposobu rozliczania podatku VAT przez notariuszy).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ministerstwo Finansów konsekwentne od lat

REKLAMA

Ministerstwo Finansów w udzielanych naszej redakcji odpowiedziach od lat prezentuje stanowisko, że podatek od towarów i usług nie powinien być doliczany do wynagrodzenia ustalonego przez notariusza ze stronami czynności, lecz stanowić jego część składową. Przede wszystkim dlatego, że w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej nie została wskazana możliwość podwyższania przez notariuszy maksymalnych stawek taksy notarialnej o podatek od towarów i usług. Pisaliśmy o tym w grudniu 2019 r. artykule MF: maksymalne stawki taksy notarialnej nie mogą być powiększane o VAT.

 Ministerstwo Finansów podtrzymało to stanowisko także w odpowiedzi na pytania redakcji portalu infor.pl, przesłanych w mailu z 7 października 2020 r. W mailu tym Ministerstwo Finansów wskazało m.in., że:
"W przypadku potencjalnego występowania nieprawidłowości w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne, klienci mogą oczekiwać ustalenia właściwej kwoty wynagrodzenia uiszczonego za nabytą usługę notarialną.
Jeśli usługa została nabyta przez klienta będącego podatnikiem VAT na cele opodatkowanej działalności gospodarczej, zastosowanie znajdą właściwe przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług dotyczące wystawiania faktur korygujących (art. 106j ustawy) oraz przepisy dotyczące korygowania rozliczenia podatku VAT, odpowiednio u podatnika i u nabywcy usługi.
W przypadku obniżenia przez podatnika podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, wystawca ma możliwość obniżenia podstawy opodatkowania, a nabywca ma obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego (zob. art. 29a ust. 13 i nast. oraz art. 86 ust. 19a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług)
."

Jednocześnie Ministerstwo Finansów informowało, że "Do MF nie wpływały dotychczas sygnały o występujących w praktyce nieprawidłowościach w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne. W związku z tym na chwilę obecną Ministerstwo Finansów nie rozważało konieczności podjęcia określonych działań prawnych, ani publikowania komunikatów w zakresie sposobu rozliczania VAT przez notariuszy."
Trudno było nie traktować tej informacji, jako swoistego uniku, bowiem wystarczyło sprawdzić choćby cenniki publikowane na stronach internetowych notariuszy, by wiedzieć jaka jest praktyka.

Warto też wskazać, że sprawą naliczania VAT od taksy notarialnej zajmuje się również Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Ministerstwo Finansów w piśmie z 7 czerwca 2021 r., udzieliło odpowiedzi na wystąpienia Dyrektora Generalnego Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców z 27 kwietnia 2021 r. w sprawie problematyki dotyczącej zasad naliczania podatku VAT od taksy notarialnej.  W odpowiedzi tej Ministerstwo Finansów potrzymało swoje stanowisko, że "(...) podatek od towarów i usług nie powinien być doliczany do wynagrodzenia ustalonego przez notariusza ze stronami czynności, lecz stanowić jego część składową”, a "(...) podstawą opodatkowania VAT z tytułu dokonanych czynności notarialnych, generalnie, jest pobrane wynagrodzenie pomniejszone o kwotę podatku od towarów i usług."
Ostatnio Wydział Prasowy Biura Komunikacji i Promocji Ministerstwa Finansów w mailu do redakcji portalu infor.pl z 5 października 2021 r. potwierdził, że argumentacja wyrażona w ww. piśmie Ministerstwa Finansów z 7 czerwca br. zachowuje swoją aktualność.

Natomiast trzeba zauważyć, że Ministerstwo Finansów nie udzieliło naszej redakcji odpowiedzi (mimo wielokrotnie kierowanych pytań) odnośnie ew. działań kontrolnych dotyczących praktyki naliczania VAT od taksy notarialnej.

Co ważne, Ministerstwo Finansów odpowiadając Rzecznikowi MŚP w dniu 7 czerwca 2021 r. znało treść stanowiska Krajowej Rady Notarialnej zaprezentowanego w odpowiedzi z 22 stycznia 2021 r. skierowanej do Biura Rzecznika MiŚP. KRN stwierdziło m.in., że: ,,(…) w konsekwencji wprowadzenia w 1994 roku podatku od towarów i usług doszło do modyfikacji określonego w Prawie o notariacie systemu określania wysokości taksy notarialnej od czynności notarialnej. Przyjęto wówczas, że do ustalonej zgodnie z powołanym przepisem Prawa o notariacie i przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości taksy notarialnej dolicza się należny podatek od towarów i usług. Argumentem przemawiającym za takim ujęciem relacji taksy notarialnej oraz podatku od towarów i usług jest publiczny charakter działalności notariuszy, którzy dokonują czynności, którym strony są obowiązane z mocy prawa lub pragną nadać formę notarialną (czynności notarialne) (art. 1 § 1 Prawa o notariacie)”.
I z tym stanowiskiem Ministerstwo Finansów stanowczo polemizowało w ww. piśmie z 7 czerwca 2021 r.

Zatem mamy sytuację taką, że Ministerstwo Finansów od lat konsekwentnie potwierdza, że nie można doliczać VAT do taksy notarialnej i równie konsekwentnie nie podejmuje w tym zakresie działań kontrolnych.

Pewnej pikanterii całej sprawie dodaje fakt, że o niezgodnej z prawem praktyce doliczania VAT do taksy notarialnej pisaliśmy już w 2007 roku (Nie można doliczyć VAT do taksy notarialnej). A Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Sprawiedliwości było przez nas informowane mailowo o tej praktyce notariuszy już w 2011 roku.

Co zrobi Minister Finansów?

Wydaje się, że Minister Finansów będzie musiał wreszcie podjąć stanowcze działania. Nie może się bowiem już zasłaniać brakiem informacji o występujących w praktyce nieprawidłowościach w sposobie ujmowania podatku VAT w wynagrodzeniach notariuszy za czynności notarialne, skoro w wyżej cytowanych pismach KRN i jej Prezes tę praktykę wyraźnie potwierdzili.

Trudno dziś przewidzieć, czy Minister wyda interpretację ogólną w tym zakresie (co zdaje się sugerować RPO), czy może podejmie jakieś działania legislacyjne np. we współpracy z Ministrem Sprawiedliwości.

Czy wreszcie doczekamy się działań właściwych resortów w tym zakresie? Czy te działania będą również obejmować jakąś formę rekompensaty dla klientów notariuszy, którzy od prawie 30 lat płacą wyższe niż powinni wynagrodzenie za czynności notarialne? Czas pokaże. Oczywiście będziemy dalej informować o ewentualnych postępach tej sprawy i kolejnych faktach.

Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

REKLAMA

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

Stawka VAT 0%: Jak poprawnie udokumentować dostawę wewnątrz UE, by nie stracić na podatku?

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) może być opodatkowana stawką VAT 0%, ale tylko pod warunkiem spełnienia określonych wymogów formalnych. Sprawdź, czym dokładnie jest WDT, jakie dokumenty są niezbędne, by transakcja była zgodna z przepisami i jak uniknąć pułapek, które mogą skutkować dodatkowymi kosztami podatkowymi.

REKLAMA

Urlop na samozatrudnieniu (kontrakt B2B) - komu przysługuje i co trzeba wiedzieć?

Zmęczenie i potrzeba oddechu od maili, telefonów i projektów to uczucia, które dobrze zna nie tylko pracownik etatowy. Coraz więcej samozatrudnionych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze przyznaje wprost: chcieliby odpocząć, ale mają wątpliwości, co będzie się działo z ich firmą podczas dłuższej nieobecności. Często nie wiedzą nawet, jakie prawa do odpoczynku im przysługują. Wyjaśniamy, jakie mechanizmy prawne, podatkowe oraz organizacyjne mogą pomóc przedsiębiorcy złapać oddech.

Limit 30-krotność ZUS 2025 - ile wynosi? Kogo dotyczy przekroczenie składek ZUS? Co zrobić jeśli nastąpi przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek ZUS?

W 2025 roku limit składek ZUS na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został już ustalony. Po jego przekroczeniu składki nie są już naliczane – ale uwaga: za błędy w rozliczeniach może odpowiadać pracownik. Sprawdź, co oznacza 30-krotność ZUS, jak się liczy limit, kto go pilnuje i co zrobić, gdy opłaciłeś składki ponad próg.

REKLAMA