REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza

Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza
Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza

REKLAMA

REKLAMA

Podstawę opodatkowania VAT usług notarialnych stanowi zawsze kwota wynagrodzenia pomniejszona o wartość należnego podatku VAT. Oznacza to, że wartość podatku VAT od wynagrodzenia notariusza powinna być wyliczana metodą „w stu”. Błędna jest więc praktyka doliczania VAT do taksy notarialnej.

Jako, że ustawodawca nie uczynił notariuszy organami władzy publicznej, ich działalność w odróżnieniu od komorników sądowych spełnia więc przesłanki do uznania jej za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 – 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm., dalej jako „ustawa z dnia 11 marca 2004 r.”). W konsekwencji w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 powyższej ustawy, usługi notariuszy jako świadczone odpłatnie na terytorium kraju podlegają opodatkowaniu.

REKLAMA

Autopromocja

Kwestie dotyczące wynagradzania notariuszy zostały uregulowane w ustawie z dnia 14 lutego 1992 r. Prawo o notariacie (tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 540 ze zm., dalej jako „ustawa z dnia 14 lutego 1991 r.”) oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 272 ze zm., dalej jako „rozporządzenie z dnia 28 czerwca 2004 r.”). Zgodnie z art. 5 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwe dla danej czynności. Ponadto art. 5 § 2 powyższej ustawy stanowi, że wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, nie obejmuje kosztów przejazdu i innych niezbędnych wydatków, poniesionych przez notariusza w związku z dokonaniem czynności. Stosownie zaś do § 1 rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2004 r. akt ten określa maksymalne stawki taksy notarialnej za czynności notarialne oraz maksymalne kwoty, o które może być zwiększone wynagrodzenie za dokonanie czynności notarialnych poza kancelarią notarialną. Co istotne, żadne z powyższych uregulowań nie przyznaje notariuszowi prawa do zwiększenia wynagrodzenia o należny podatek od towarów i usług.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Rozważając problem, czy wynagrodzenie notariusza określone na podstawie stawki taksy notarialnej zawiera już w sobie podatek od towarów i usług, należy wskazać na  art. 3 ust. 1 – 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 178, dalej zwana „ustawą z dnia 9 maja 2014 r.”). Zgodnie z tym uregulowaniem cena oznacza wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. Ponadto w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

W ocenie autora maksymalne stawki wynikające z rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2004 r., będącego swoistą taryfą, należy traktować jako maksymalne ceny za czynności notarialne. Ustalenie maksymalnych stawek taksy za czynności notarialne ma bowiem spełniać dla strony funkcję gwarancyjną, czyli dawać pewność, iż poniesione przez nią koszty nie mogą być wyższe aniżeli wynika to z rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2004 r. Nie jest więc prawidłowy pogląd, że w przypadku ustalenia wynagrodzenia niższego aniżeli maksymalna stawka taksy, należy do tak ustalonego wynagrodzenia doliczyć jeszcze należny podatek od towarów i usług. Skoro wynagrodzenie przysługujące notariuszowi jest ceną za wykonaną usługę, to niezależnie od tego, czy jest równe maksymalnej stawce taksy, musi uwzględniać podatek od towarów i usług.

Powyższy pogląd zdaje się podzielać Sąd Najwyższy, gdyż w uchwale z dnia 26 czerwca 2014 r., sygn. akt III CZP 27/14. stwierdził bowiem: „Wynagrodzenia notariusza wyznaczonego do dokonania czynności notarialnej na podstawie art. 6 § 4 zd. 2 w zw. z art. 6 § 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (jedn. tekst: Dz. U. z 2014 r., poz. 164) nie podwyższa się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( jedn. tekst: Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm.).” Chociaż uchwała dotyczyła wynagrodzenia notariusza, które wypłaca Skarb Państwa w związku z wyznaczeniem przez sąd do dokonania czynności notarialnej, brak jest podstaw do traktowania takiego wynagrodzenia w sposób odmienny od wynagrodzenia zapłaconego przez stronę. Ponadto jak już wskazano, bez znaczenia dla rozważanej kwestii jest, czy wynagrodzenie osiągnęło wysokość maksymalną stawki taksy, czy było od niej niższe.

Sąd Najwyższy zanegował zastosowanie wykładni rozszerzającej w stosunku do przepisów regulujących wynagrodzenie notariuszy. Ponadto wskazał, że wyrażony w powyższej uchwale pogląd znajduje uzasadnienie w wykładni systemowej zewnętrznej: „Tam bowiem, gdzie ustawodawca chciał umożliwić doliczenie kwoty podatku od towarów i usług do wysokości wynagrodzenia - uczynił to wyraźnie, jak w § 2 ust. 3 rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 461) i w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 490), stanowiącego, że w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata (radcę prawnego) ustanowionego z urzędu, opłatę za czynności adwokata (radcy prawnego) z tytułu zastępstwa prawnego, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązujących w dniu orzekania o tych opłatach.

Końcowo należy zauważyć, że stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Co istotne w myśl art. 29a ust. 6 pkt 1 powyższej ustawy podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku od towarów i usług.

Analiza powyższych przepisów nakazuje stwierdzić, że wskazane w rozporządzeniu z dnia 28 czerwca 2004 r. maksymalne stawki taksy notarialnej stanowią maksymalne ceny za czynności notarialne. Skoro składnikiem każdej ceny jest podatek od towarów i usług, to wynagrodzenie notariusza niezależnie od faktu, czy zostało ustalone w maksymalnej wysokości, zawiera w sobie podatek od towarów i usług, gdyż tak expressis verbis stanowi art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. Stwierdzenie, iż strony mają prawo określić, czy cena obejmuje podatek VAT wydaje się więc nieprawidłowe. Powyższe znajduje potwierdzenie także w wykładni systemowej zewnętrznej, gdyż w innych zawodach prawniczych ustawodawca wprost wskazuje na możliwość zwiększenia wynagrodzenia o podatek od towarów i usług, nie czyni tego natomiast w odniesieniu do notariuszy.

Wobec powyższego w przypadku usług notarialnych podstawę opodatkowania stanowi zawsze kwota wynagrodzenia pomniejszona o wartość należnego podatku na co wskazuje art. 29a ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Oznacza to, że wartość podatku od wynagrodzenia notariusza powinna być wyliczana metodą „w stu” – wg podstawowej stawki VAT (aktualnie 23%).

Błażej Materna, konsultant podatkowy, Instytut Studiów Podatkowych

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polscy przedsiębiorcy mają dość! W 2025 roku oczekują niższych podatków i pilnych reform

Zawiłe przepisy, rosnące koszty i biurokratyczna udręka – polskie firmy jasno mówią, czego potrzebują od rządu w 2025 roku. Priorytetem są niższe podatki, walka z inflacją i tańsze kredyty. Transport alarmuje o brakach kadrowych, a budownictwo czeka na unijne środki. Czy władze wysłuchają głosu przedsiębiorców?

Terminy płatności składek do ZUS i przekazywania dokumentów rozliczeniowych w 2025 roku

Płatnicy składek mają obowiązek przekazywania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dokumentów rozliczeniowych i oczywiście płacenia składek. Muszą to robić co miesiąc w określonych terminach.

Pożyczka między firmami bez VAT? Czy może potencjalna bomba zegarowa dla Twoich rozliczeń!

Zwolnienie z VAT przy pożyczkach między firmami brzmi kusząco, ale co jeśli rezygnacja z niego może zrujnować Twoje rozliczenia? Sprawdź, dlaczego ta decyzja to coś więcej niż tylko formalność i jak wpłynie na Twoje podatki!

Kawa z INFORLEX. Fundacja rodzinna w praktyce

Fundacja rodzinna w praktyce – zapraszamy na bezpłatne spotkanie online z cyklu 𝐊𝐚𝐰a 𝐳 𝐈𝐍𝐅𝐎𝐑𝐋𝐄𝐗. Bezpłatne spotkanie online odbędzie się 12.02.25 o g𝐨𝐝𝐳𝐢𝐧ie. 𝐓𝐞𝐦𝐚𝐭em spotkania będą fundacja rodzinna w praktyce.

REKLAMA

Mezoinwestycje w MŚP. Czym jest zdolność finansowa i jak ją wykazać? Jak uniknąć błędów w staraniach o dotacje unijne?

To dość oczywiste że zdolność finansowa przedsiębiorstwa stanowi jeden z kluczowych obszarów, determinujących sukces w procesie aplikowania o środki unijne. W szczególności, kiedy mowa o konkursie Mezoinwestycje w MŚP, w którym minimalna wartość dofinansowania to 2 mln PLN, a poziom dofinansowania wynosi nawet do 60% kosztów netto planowanej inwestycji. Wnioskodawca w procesie aplikacyjnym zobowiązany jest wykazać przed instytucją oceniającą swą zdolność finansową do realizacji planowanego przedsięwzięcia.

Emerycie, skarbowy już na Ciebie czeka! Koniecznie sprawdź swój PIT przed tą datą

Do końca lutego emeryci i renciści otrzymają formularze PIT od ZUS i KRUS. W zależności od tego, jaki dokument dostaniesz – PIT-40A czy PIT-11A – może się okazać, że musisz złożyć zeznanie podatkowe. Sprawdź, co zrobić, by uniknąć problemów i czy 30 kwietnia to dla Ciebie ważny termin!

Budżet pod ścianą: wyższe podatki, mniej wsparcia, koniec ulg

Polacy muszą szykować się na trudne zmiany. OECD zaleca pełne wycofanie wsparcia energetycznego jeszcze w tym roku, wyższe podatki od nieruchomości i środowiskowe oraz koniec ulg dla kierowców – nowy podatek od pojazdów miałby zależeć od emisji spalin. Dodatkowo rząd może ograniczyć stosowanie preferencyjnych stawek VAT, a świadczenia na dzieci kierować tylko do najuboższych. Czy domowe budżety to wytrzymają?

Zmiana projektu unijnego a zwrot dofinansowania. Jakie zmiany są dopuszczalne? Jak zdobyć zgodę na modyfikacje projektu?

Podstawowym dokumentem regulującym kwestie realizacji projektów grantowych jest umowa o dofinansowanie. To w niej znajdują się warunki i najistotniejsze zapisy dotyczące przebiegu realizacji projektu, jak i dopuszczalne zmiany. Poza umową także zapisy dokumentacji konkursowej (np. regulamin) wpływają na warunki i możliwości modyfikacji projektów. Wielu beneficjentów zastanawia się, co się wydarzy, jeśli w trakcie trwania projektu ulegnie zmianie status przedsiębiorstwa lub czy dopuszczalna jest zmiana miejsca realizacji projektu.

REKLAMA

Proces oceny wniosku dotacyjnego się przedłuża - czy skarga lub wniosek o przyśpieszenie mogą pomóc? Co jeszcze można zrobić?

Proces oceny wniosków o dofinansowanie stanowi kluczowy etap, który bezpośrednio wpływa na możliwość realizacji projektów przez firmy. Niestety w ostatnim czasie obserwujemy przedłużające się procedury oceny, np. nabór dla ścieżkę SMART dla konsorcjów zakończony w marcu 2023 r. rozstrzygnął się po 265 dniach. W tego typu przypadkach efektem jest chaos, komplikacje dla wnioskodawców i utrata zaufania do instytucji udzielających wsparcia. Duże opóźnienia mogą prowadzić także do utraty przewagi konkurencyjnej, a w skrajnych przypadkach – do ryzyka niewykonania projektu w wyznaczonym czasie.

Skarbówka zajęła emerytowi kwotę wolną od potrąceń. W efekcie pozbawiono seniora środków na podstawowe bieżące potrzeby życiowe

Organy egzekucyjne dwukrotnie potrąciły należności ze świadczenia emerytalnego seniora, co pozbawiło go środków niezbędnych do życia. Najpierw zajęcia dokonał ZUS, a następnie urząd skarbowy, ściągając dodatkowe środki z jego konta bankowego. Sprawa trafiła do Rzecznika Praw Obywatelskich, a Ministerstwo Finansów zapowiedziało analizę przepisów w celu uniknięcia podobnych sytuacji w przyszłości.

REKLAMA