REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza
Taksa notarialna a VAT – podatek zawarty w wynagrodzeniu notariusza

REKLAMA

REKLAMA

Podstawę opodatkowania VAT usług notarialnych stanowi zawsze kwota wynagrodzenia pomniejszona o wartość należnego podatku VAT. Oznacza to, że wartość podatku VAT od wynagrodzenia notariusza powinna być wyliczana metodą „w stu”. Błędna jest więc praktyka doliczania VAT do taksy notarialnej.

Jako, że ustawodawca nie uczynił notariuszy organami władzy publicznej, ich działalność w odróżnieniu od komorników sądowych spełnia więc przesłanki do uznania jej za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 – 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm., dalej jako „ustawa z dnia 11 marca 2004 r.”). W konsekwencji w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 powyższej ustawy, usługi notariuszy jako świadczone odpłatnie na terytorium kraju podlegają opodatkowaniu.

REKLAMA

Autopromocja

Kwestie dotyczące wynagradzania notariuszy zostały uregulowane w ustawie z dnia 14 lutego 1992 r. Prawo o notariacie (tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 540 ze zm., dalej jako „ustawa z dnia 14 lutego 1991 r.”) oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 272 ze zm., dalej jako „rozporządzenie z dnia 28 czerwca 2004 r.”). Zgodnie z art. 5 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwe dla danej czynności. Ponadto art. 5 § 2 powyższej ustawy stanowi, że wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, nie obejmuje kosztów przejazdu i innych niezbędnych wydatków, poniesionych przez notariusza w związku z dokonaniem czynności. Stosownie zaś do § 1 rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2004 r. akt ten określa maksymalne stawki taksy notarialnej za czynności notarialne oraz maksymalne kwoty, o które może być zwiększone wynagrodzenie za dokonanie czynności notarialnych poza kancelarią notarialną. Co istotne, żadne z powyższych uregulowań nie przyznaje notariuszowi prawa do zwiększenia wynagrodzenia o należny podatek od towarów i usług.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

REKLAMA

Rozważając problem, czy wynagrodzenie notariusza określone na podstawie stawki taksy notarialnej zawiera już w sobie podatek od towarów i usług, należy wskazać na  art. 3 ust. 1 – 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 178, dalej zwana „ustawą z dnia 9 maja 2014 r.”). Zgodnie z tym uregulowaniem cena oznacza wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. Ponadto w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

W ocenie autora maksymalne stawki wynikające z rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2004 r., będącego swoistą taryfą, należy traktować jako maksymalne ceny za czynności notarialne. Ustalenie maksymalnych stawek taksy za czynności notarialne ma bowiem spełniać dla strony funkcję gwarancyjną, czyli dawać pewność, iż poniesione przez nią koszty nie mogą być wyższe aniżeli wynika to z rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2004 r. Nie jest więc prawidłowy pogląd, że w przypadku ustalenia wynagrodzenia niższego aniżeli maksymalna stawka taksy, należy do tak ustalonego wynagrodzenia doliczyć jeszcze należny podatek od towarów i usług. Skoro wynagrodzenie przysługujące notariuszowi jest ceną za wykonaną usługę, to niezależnie od tego, czy jest równe maksymalnej stawce taksy, musi uwzględniać podatek od towarów i usług.

Powyższy pogląd zdaje się podzielać Sąd Najwyższy, gdyż w uchwale z dnia 26 czerwca 2014 r., sygn. akt III CZP 27/14. stwierdził bowiem: „Wynagrodzenia notariusza wyznaczonego do dokonania czynności notarialnej na podstawie art. 6 § 4 zd. 2 w zw. z art. 6 § 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (jedn. tekst: Dz. U. z 2014 r., poz. 164) nie podwyższa się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( jedn. tekst: Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm.).” Chociaż uchwała dotyczyła wynagrodzenia notariusza, które wypłaca Skarb Państwa w związku z wyznaczeniem przez sąd do dokonania czynności notarialnej, brak jest podstaw do traktowania takiego wynagrodzenia w sposób odmienny od wynagrodzenia zapłaconego przez stronę. Ponadto jak już wskazano, bez znaczenia dla rozważanej kwestii jest, czy wynagrodzenie osiągnęło wysokość maksymalną stawki taksy, czy było od niej niższe.

Sąd Najwyższy zanegował zastosowanie wykładni rozszerzającej w stosunku do przepisów regulujących wynagrodzenie notariuszy. Ponadto wskazał, że wyrażony w powyższej uchwale pogląd znajduje uzasadnienie w wykładni systemowej zewnętrznej: „Tam bowiem, gdzie ustawodawca chciał umożliwić doliczenie kwoty podatku od towarów i usług do wysokości wynagrodzenia - uczynił to wyraźnie, jak w § 2 ust. 3 rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 461) i w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 490), stanowiącego, że w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata (radcę prawnego) ustanowionego z urzędu, opłatę za czynności adwokata (radcy prawnego) z tytułu zastępstwa prawnego, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązujących w dniu orzekania o tych opłatach.

Końcowo należy zauważyć, że stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Co istotne w myśl art. 29a ust. 6 pkt 1 powyższej ustawy podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku od towarów i usług.

Analiza powyższych przepisów nakazuje stwierdzić, że wskazane w rozporządzeniu z dnia 28 czerwca 2004 r. maksymalne stawki taksy notarialnej stanowią maksymalne ceny za czynności notarialne. Skoro składnikiem każdej ceny jest podatek od towarów i usług, to wynagrodzenie notariusza niezależnie od faktu, czy zostało ustalone w maksymalnej wysokości, zawiera w sobie podatek od towarów i usług, gdyż tak expressis verbis stanowi art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. Stwierdzenie, iż strony mają prawo określić, czy cena obejmuje podatek VAT wydaje się więc nieprawidłowe. Powyższe znajduje potwierdzenie także w wykładni systemowej zewnętrznej, gdyż w innych zawodach prawniczych ustawodawca wprost wskazuje na możliwość zwiększenia wynagrodzenia o podatek od towarów i usług, nie czyni tego natomiast w odniesieniu do notariuszy.

Wobec powyższego w przypadku usług notarialnych podstawę opodatkowania stanowi zawsze kwota wynagrodzenia pomniejszona o wartość należnego podatku na co wskazuje art. 29a ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Oznacza to, że wartość podatku od wynagrodzenia notariusza powinna być wyliczana metodą „w stu” – wg podstawowej stawki VAT (aktualnie 23%).

Błażej Materna, konsultant podatkowy, Instytut Studiów Podatkowych

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2026: Koniec z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

REKLAMA

Kiedy Krajowy System e-Faktur stanie się obowiązkowy? – Stan legislacyjny i wyzwania przed przedsiębiorcami

11 kwietnia 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczący obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który reguluje wdrożenie tego systemu w Polsce. Choć przepisy nie zostały jeszcze ostatecznie zatwierdzone, większość kluczowych kwestii jest już znana, co daje przedsiębiorcom czas na rozpoczęcie przygotowań do nadchodzących zmian.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych. Są 3 limity kwotowe: 5733 zł (osoby spoza rodziny), 27 090 zł (dalsza rodzina), 36 120 zł (najbliższa rodzina)

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

REKLAMA

Obowiązkowego KSeF można uniknąć. Jest na to kilka sposobów. M.in. uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

REKLAMA