Spotkanie wigilijne i prezenty dla pracowników i kontrahentów – koszty podatkowe, PIT i VAT

Wydatki na firmowe spotkanie wigilijne jako koszt podatkowy

Zacznijmy od spotkania z pracownikami. Ogólnie podchodząc do temu to każdy wydatek, który służy prowadzeniu i rozwojowi działalności firmy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Ale… I tutaj rozpoczynają się schody.

Definicja kosztów uzyskania przychodów została zawarta w ustawie o PIT w art. 22 oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 15. W naszym przypadku zajmiemy się ustawą o PIT. Zatem kosztami uzyskania przychodów są wydatki ponoszone w celu osiągnięcia przychodów bądź zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1. W artykule 23 ust.1 ustawodawca skazał te wydatki, które nigdy nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu.  I zdecydowanie nie znajdziemy w nim wyłączenia dotyczącego spotkania z pracownikami.

Abyśmy mogli uznać wydatek związany z organizacją wigilii firmowej za koszt uzyskania przychodów, musimy móc wskazać związek między tym kosztem, a przychodem. Związek czyli wpływ tego kosztu na powstanie lub zwiększenie przychodu. Rozpatrując zatem nasz przypadek jeśli spotkanie z pracownikami będzie stanowiło tylko i wyłącznie do konsumpcji dań wigilijnych i wina do kolacji to w świetle ustawy PIT faktury za to spotkanie nie będziemy mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Jeśli jednak forma naszego spotkania zostanie zmieniona – np. będzie okazją do zintegrowania pracowników, motywowania ich do wydajniejszej pracy, przedstawienia wizji kolejnych lat rozwoju firmy lub analizy upływającego roku i wpływu pracy pracowników na ten rozwój, to bez naruszenia przepisów podatkowych będziemy mogli zaliczyć spotkanie wigilijne do kosztów uzyskania przychodów. Przedsiębiorca nie ma obowiązku wykazania, że cel integracji odniósł skutek, ale powinien być w stanie wykazać, że taka integracja się odbyła i że będzie miała pozytywny wpływ na przyszłe wyniki finansowe firmy. 

Potwierdza to również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydanej przez siebie interpretacji indywidualnej z 11 kwietnia 2012 roku nr IPPB5/423-22/12-2/JC aby wigilia firmowa (czy każde inne spotkanie integracyjne) mogła zostać zaliczona do kosztów podatkowych z takiego spotkania musi wynikać wprost cel motywacyjno-integracyjny dla pracowników, a nie konsumpcja lub przebywanie w swojej obecności jako cel sam w sobie oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 15 marca 2013 r., sygn. IPTPB3/423-418/12-6/GG.

Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na bardzo ważny aspekt, który może się pojawić w wielu firmach – jeśli pracodawca chciałby zorganizować spotkanie wigilijne dla pracowników wraz z ich rodzinami, wówczas koszty uzyskania przychodów powinny zostać proporcjonalnie umniejszone o liczbę osób, które nie są pracownikami, a były na spotkaniu wigilijnym. Stanowisko takie podzielił również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, nr ILPB3/423-119/07-2/MC Należy jednak zaznaczyć, że do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wyłącznie wydatki związane z organizacją imprez integracyjnych przeznaczonych tylko dla pracowników. Zatem wydatki na zorganizowanie spotkań Wigilijnych, w których oprócz pracowników uczestniczą osoby im towarzyszące lub członkowie ich rodzin, można uznać za koszt uzyskania przychodu jedynie w części przeznaczonej dla pracowników, jeżeli istnieje możliwość ich wydzielenia.

Podobnie interpretuje przepisy Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w nowszych interpretacjach:
- interpretacja indywidualna z 16 sierpnia 2021 r. - nr 0111-KDIB2-1.4010.203.2021.1.AP;
- interpretacja indywidualna z 11 grudnia 2020 r. - nr 0114-KDIP2-1.4010.377.2020.1.KS.

A co z podatkiem VAT?

Artykuł 86 ustawy o VAT jednoznacznie stwierdza, że prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT przysługuje przedsiębiorcom w takiej części, w jakiej wydatek służył wykonywaniu czynności opodatkowanych. I choć bylibyśmy w stanie wykazać ten związek – podobnie jak w przypadku podatku dochodowego – to artykuł 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT pozbawia nas złudzeń. Nie podlega bowiem odliczeniu bowiem VAT od usług gastronomicznych. A przygotowywanie i podawanie określonego posiłku, które obywa się w miejscu jego przygotowania, czyli restauracji czy baru, stanowi właśnie usługę gastronomiczną.

Wigilia dla kontrahentów

W tym przypadku sprawa jest niestety bardziej skomplikowana. O ile również możemy wykazać, że zaproszenie kontrahentów wpłynie na poprawę relacji biznesowych, a to przełoży się na wzrost przychodów, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że organy skarbowe zakwalifikują ten wydatek jako reprezentację. A 23 ust. 1 pkt 23 ustawy o PIT wyklucza zaliczenie reprezentacji do kosztów uzyskanie przychodów.

Reprezentacja od lat stanowi przedmiot sporów podatników z organami. Wynikiem licznych interpretacji Minister Finansów w dniu 25 listopada 2013 r. wydał interpretację ogólną DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521 w tym temacie. Wskazał w niej, że nie podlegają wykluczeniu z kosztów uzyskania przychodów ponoszone przez podatników wydatki na drobne poczęstunki (np. ciastka, paluszki, kanapki), napoje (np. kawa, herbata, woda mineralna, soki), a także posiłki (np. obiady, lunche), niezależnie od miejsca ich podawania (w siedzibie podatnika, czy też poza nią), podawane podczas prowadzenia rozmów z kontrahentami, inwestorami, wykonawcami etc. dotyczących zakresu prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej. Rozliczenie w kosztach poczęstunku dla kontrahentów powinno zatem spełniać warunek braku okazałości oraz celu spotkania

Ważne!
Należy jednak z dużą ostrożnością podejść do zaliczenia w koszty uzyskania przychodów faktury za wigilię z kontrahentami. Budowa wizerunku czy też utrwalanie relacji biznesowych dla organów podatkowych mogą się jednak okazać niewystarczające i mimo wszystko świadczyć o reprezentacji.

Prezenty pod choinką - dla pracowników

Spotkanie wigilijne bardzo często kusi pracodawców do wręczenia drobnych upominków. Chociaż pojęcie drobnego upominku może być pojęciem względnym wobec zasobności portfela przedsiębiorcy. 

Z punktu widzenia przedsiębiorcy koszt zakupu upominków będzie mógł zostać zaliczony w koszty uzyskania przychodów, o ile zostanie sfinansowany ze środków obrotowych firmy. Jeśli bowiem przedsiębiorstwo tworzy Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych to wykluczymy sobie możliwość zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Należy pamiętać o spełnieniu również drugiego warunku, a mianowicie udokumentowania, że upominkami obdarowaliśmy własnych pracowników. Bowiem wydatki na prezenty, które przekazujemy kontrahentom nie będą kosztem uzyskania przychodu – ale o tym za chwilkę.

Niestety, zła wiadomość dla pracowników, bowiem wręczone prezenty podlegają opodatkowaniu. Pracodawca powinien doliczyć wartość prezentu do przychodu pracownika ze stosunku pracy i pobrać z tego tytułu zaliczkę na podatek dochodowy. Wyjątkiem są upominki, których koszt pokrywany jest w całości ze środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych. Ich wartość nie może jednak przekraczać rocznie kwoty 1.000 zł. Pojawiło się jednak światełko w tunelu dla tej formy finansowania, a to dzięki dyrektorowi Izby Skarbowej w Katowicach i jego interpretacji IBPBII/1/415-194/14/ASz. Organ stwierdził bowiem, że karta przedpłacona to swoisty rodzaj karty płatniczej. Otrzymane przez pracowników świadczenie w postaci karty przedpłaconej będzie zatem korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT.

Prezenty dla kontrahentów a PIT i VAT

Wydatki na prezenty dla kontrahentów nie są wydatkiem kosztowym. I tutaj nie mamy się co spierać. Jest wyłącznie jeden przypadek, kiedy możemy zaliczyć koszt do kosztów uzyskania przychodów, a mianowicie gdy przekażemy prezent w postaci materiałów reklamowych, np. drobnych gadżetów biurowych czy też własnych produktów. Ale uwaga – pomysł z zakupem drogiego alkoholu z dołączoną kartką z naszym logo nie rozwiąże problemu. Taki wydatek organ z pewnością sklasyfikuje jako reprezentację firmy i wyłączy z kosztów uzyskania przychodów. Potwierdza to Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 24.032016r. ILPB3/4510-1-18/16-2/JG, w której uznał, iż nabycie upominków, które nie mają na celu promowania firmy ani jej wyrobów i jednocześnie są skierowane tylko do ustalonej grupy kontrahentów, wręczane w okolicznościach Świąt Bożego Narodzenia wypełniają znamiona reprezentacji i nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Podobnie, jak w przypadku pracowników przedsiębiorca musi wykazać związek poniesienia kosztu takiego prezentu z przychodem. W każdym przypadku jednak to przedsiębiorca musi zdecydować, czy dany wydatek może stanowić koszt firmy, czy też nie będzie on stanowił kosztu uzyskania przychodów w świetle ustawy PIT.

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na  art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT, który wskazuje kwotę wolną od opodatkowania i jest  to wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł.

Gdy wartość upominku dla kontrahenta jednorazowo przekracza wartość 200 zł, przepisy ustawy PIT zobowiązują przedsiębiorcę do wypełnienia deklaracji PIT-8C, gdzie należy podać dane obdarowanego i wartość prezentu.

Jeśli prezent będzie większej wartości, to kontrahent prowadzący działalność gospodarczą jest zobowiązany wykazania przychodu i opodatkowania nie nadwyżki powyżej limitu, a całej wartości otrzymanego prezentu. Tak samo sytuacja wygląda w przypadku osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej, gdyż celem ich obdarowania jest stworzenie wizerunku firmy czyli reprezentacja. W tym przypadku firma, która obdarowała osobę nie prowadzącą działalność będzie dodatkowa musiała wystawić do końca lutego następnego roku deklarację PIT-11, w którym wykaże wartość przekazanego prezentu. A obdarowany uwzględni ją w swoim zeznaniu rocznym i opodatkuje.

Kolejne obostrzenia spotkamy w ustawie VAT, a dokładnie art. 7 ust. 4 Artykuł ten jednoznacznie stwierdza, że przekazywanie prezentów o małej wartości i próbek, które następuje na cele działalności gospodarczej może nie podlegać opodatkowaniu VAT pod warunkiem, że przedsiębiorca przekaże jednej osobie:

1. łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez podatku), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
2. których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł.

Czy czytając te wszystkie obostrzenia płynące z ustawy PIT i VAT też magia świąt dla Was jakby… zbledła?

Patrycja Majzner