Komornicy są podatnikami VAT - uchwała NSA

Zasadnicze znaczenie dla korzystnego dla resortu finansów rozstrzygnięcia miało uznanie przez sąd, że komornicy wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, nie są natomiast organem władzy publicznej, ani nie obsługują tych organów.

"Do komornika sądowego, którego status wynika z ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, ma zastosowanie art. 15 ust. 1 w związku z ustępem 2 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ wykonuje on działalność nie w formie podmiotu prawa publicznego, lecz w formie samodzielnej działalności gospodarczej" - uzasadniał uchwałę (I FPS 8/16) sędzia Bartosz Wojciechowski.

Sąd uznał, że w związku z tym komornikom nie przysługuje wyłączenie wynikające z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że "nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych". Według NSA komornikom nie przysługuje też wyłączenie zawarte w unijnej dyrektywie o VAT.

Poszerzony skład NSA odpowiadał na pytanie prawne zwykłego składu NSA, o to, czy do komornika sądowego - w świetle jego statusu wynikającego z ustawy o komornikach sądowych - ma zastosowanie przepis ustawy o VAT, który mówi, że jest on podatnikiem VAT, czy też przepis wyłączający go z opodatkowania tym podatkiem. Sprawa w sądzie kończyła spór komornika z fiskusem dotyczący interpretacji podatkowej w sprawie VAT. Resort finansów uznał w niej, że komornik jest podatnikiem VAT, z czym nie zgodził się występujący o interpretację komornik.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Podczas poniedziałkowej (6 marca) rozprawy pełnomocnicy stron powoływali się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Sprawiedliwości UE, czy wyroki sądu administracyjnego - wywodzili z nich jednak odmienne wnioski.

Zdaniem fiskusa interpretacja prawa i orzeczeń prowadzi do wniosku, że komornik prowadzi działalność gospodarczą, ponosi bowiem ryzyko gospodarcze, podlega zasadom konkurencji, ponosi częściową odpowiedzialność za swoją pracę, jak i osób, dla których jest pracodawcą. To oznacza, że powinien być podatnikiem VAT.

Pełnomocnicy skarżącego komornika argumentowali m.in, że nie działa on w sposób samodzielny, podlega nadzorowi sądu i resortu sprawiedliwości, a ponoszone przez niego ryzyko nie jest takie samo, jak w przypadku pozostałych przedsiębiorców. Zauważono, że wysokość opłat egzekucyjnych - które nie są ekwiwalentem wynagrodzenia - jest regulowana, a z ustawy o komornikach wynika, że działają oni w interesie państwa.

Doradca podatkowy Jerzy Martini mówił, że trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, na czyją rzecz wykonywana jest usługa komornicza. "Może rzeczywiście na rzecz państwa, w celu zapewnienia porządku prawnego" - mówił. Pytany przez sąd, czy opłaty egzekucyjne są przychodem komorników, czy też są niepodatkową należnością budżetu przyznał, że to ciekawa konstrukcja. Porównał ją do udzielenia korsarzom zezwolenia na działanie w imieniu królowej brytyjskiej.