Upały w pracy a przepisy BHP i zalecenia PIP. Wysoka temperatura w miejscu pracy, napoje, organizacja pracy, pierwsza pomoc przy przegrzaniu organizmu

• Nieodpłatne zimne napoje i woda dla pracowników
• Maksymalna temperatura w miejscu pracy (pomieszczeniach)
• Woda do celów higienicznych
• Rolety, żaluzje, sprawne urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne. Strumień powietrza z klimatyzacji, czy wentylacji nie powinien być kierowany bezpośrednio na stanowisko pracy
• Organizacja pracy w czasie upałów, dodatkowe przerwy w pracy
• Kobiety w ciąży a temperatura w miejscu pracy
• Zacienione miejsce do odpoczynku przy pracy na otwartej przestrzeni
• Wysoka temperatura a zdrowie. Nadmierne obciążenie termiczne. Udar cieplny
• Pierwsza pomoc przy przegrzaniu organizmu

Nieodpłatne zimne napoje i woda dla pracowników

Jeżeli temperatura na stanowiskach pracy przekracza 28⁰ C, a na otwartej przestrzeni 25⁰ C - pracodawcy powinni zapewnić pracownikom nieodpłatnie zimne napoje. Napoje powinny być dostępne stale w ciągu całej zmiany roboczej, w ilości zaspokajającej potrzeby zatrudnionych – apeluje Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko.
W przypadku pracy w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25⁰C, pracodawca powinien zapewnić zimne napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy. (§ 4 i § 6 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów).

Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy. (§ 112 i § 113 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – dalej: „rozporządzenie BHP”)

Maksymalna temperatura w miejscu pracy (pomieszczeniach)

Przepisy prawa pracy i BHP nie określają maksymalnej dopuszczalnej temperatury w miejscu pracy (w tym w pomieszczeniach) dla wszystkich pracowników. Jedynie w przypadku młodocianych przepisy wskazują, że nie mogą być oni zatrudniani przy pracach w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza przekracza 65% (pkt 11 Wykazu prac wzbronionych młodocianym – załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac).

Jednak § 30 Rozporządzenia BHP wskazuje ogólnie, że w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania).

Eksperci z zakresu BHP przyjmują, że temperatura w miejscu pracy nie powinna przekraczać:
- 30°C w pomieszczeniach biurowych,
- 28°C przy ciężkiej pracy fizycznej w hali,
- 26°C w warunkach szczególnych.

Woda do celów higienicznych

Pracownikom zatrudnionym przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających zapewnienia należytej higieny procesów technologicznych, pracodawca ma obowiązek zapewnić co najmniej 90 litrów wody dziennie na każdego pracownika do celów higienicznych (§ 13 rozporządzenia BHP).

Rolety, żaluzje, sprawne urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne. Strumień powietrza z klimatyzacji, czy wentylacji nie powinien być kierowany bezpośrednio na stanowisko pracy

Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje też, że pracodawcy powinni zadbać o
- używanie w pomieszczeniach pracy urządzeń wentylacyjnych oraz klimatyzacyjnych i utrzymywanie ich w stałej sprawności i czystości a także
- zabezpieczeniu okien przed nadmiernym nasłonecznieniem, np. poprzez rolety i żaluzje.

Zdaniem PIP klimatyzacja i wentylacja stosowana w pomieszczeniach pracy nie może powodować przeciągów ani wyziębienia pomieszczeń – strumień powietrza nie powinien być kierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.

Organizacja pracy w czasie upałów, dodatkowe przerwy w pracy

Podczas upałów PIP szczególnie zwraca uwagę na organizację pracy wykonywanej w warunkach szczególnie niebezpiecznych i wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej, a także na bezpieczeństwo kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.

Główny Inspektor Pracy apeluje także do pracodawców o skracanie czasu pracy podczas trwających upałów, w szczególności tym pracownikom, których dzienny wymiar czasu pracy przekracza 8 godzin. Pracodawcy mogą też wprowadzać rotację na stanowiskach pracy i dodatkowe przerwy, aby umożliwić pracownikom ochłodzenie się i regenerację sił. Skrócenie czasu pracy i dodatkowe przerwy nie mogą jednak powodować obniżenia należnego pracownikom wynagrodzenia.

Kobiety w ciąży a temperatura w miejscu pracy

Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią. Do tych prac zaliczamy m.in.:

- prace wykonywane w mikroklimacie gorącym w warunkach, w których wskaźnik PMV jest większy od 1,0;

PMV jest wskaźnikiem, który przewiduje średnią ocenę dużej grupy osób określających swoje wrażenia cieplne w siedmiostopniowej skali ocen od –3 (zimno) do +3 (gorąco).

- prace wykonywane w mikroklimacie zimnym w warunkach, w których wskaźnik PMV jest mniejszy od −1,0;

- prace wykonywane w środowisku o dużych wahaniach parametrów mikroklimatu, szczególnie przy występowaniu nagłych zmian temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15°C, przy braku możliwości stosowania co najmniej 15-minutowej adaptacji w pomieszczeniu o temperaturze pośredniej.

Autopromocja

Poradnik pracodawcy 2024
Uprawnienia rodziców w pracy

Sprawdź

Zacienione miejsce do odpoczynku przy pracy na otwartej przestrzeni

PIP zaleca pracodawcom, że w czasie pracy na otwartej przestrzeni pracownicy powinni mieć możliwość odpoczynku przed upałem w miejscu zacienionym i zadaszonym. Trzeba także zadbać, aby pracownicy nosili nakrycia głowy i przewiewne ubrania zapewniające ochronę przed promieniowaniem UV oraz – jeśli to możliwe – wykonywali swoje obowiązki w chłodniejszych porach dnia.

Wysoka temperatura a zdrowie. Nadmierne obciążenie termiczne. Udar cieplny

Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje typowe objawy nadmiernego obciążenia termicznego (przegrzania organizmu człowieka): suchość w ustach, mało śliny, spierzchnięte wargi, zaburzenia widzenia, zaparcia, oddawanie mniejszej ilości moczu, podwyższona temperatura, przyśpieszony oddech, utrata elastyczności skóry, bóle i zawroty głowy, skurcze, zmiany na skórze, nudności, wymioty, utrata orientacji, majaczenie, utrata przytomności.

Udar cieplny albo jego następstwa i wyczerpanie cieplne albo jego następstwa znajdują się w wykazie chorób zawodowych wywołanych działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia. Okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym, to 1 rok.

Pierwsza pomoc przy przegrzaniu organizmu

PIP ostrzega, że jeżeli doszło do przegrzania organizmu (nadmiernego obciążenia termicznego), należy szybko reagować, by nie dopuścić do poważnych konsekwencji.

Powinno się:
- jak najszybciej wejść do pomieszczenia i zapewnić dopływ świeżego powietrza, a jeżeli nie ma takiej możliwości – znaleźć zacienione miejsce;

- rozluźnić ubranie (np. kołnierzyk);
- pić schłodzoną wodę;
- zrobić chłodną kąpiel (woda nie powinna być jednak lodowata – może wówczas dojść do szoku termicznego);
- robić chłodne okłady (np. z lodu owiniętego ręcznikiem);
- zastosować żel chłodzący na skórę.

oprac. Paweł Huczko