REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola ZUS w firmie w 8 krokach. Jak przebiega, ile trwa, czego może dotyczyć? O czym kontrolowany musi wiedzieć, jakie ma prawa i obowiązki?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kontrola ZUS w 8 krokach. Jak przebiega, ile trwa, czego może dotyczyć? O czym kontrolowany musi wiedzieć, jakie ma prawa i obowiązki?
Kontrola ZUS w 8 krokach. Jak przebiega, ile trwa, czego może dotyczyć? O czym kontrolowany musi wiedzieć, jakie ma prawa i obowiązki?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jak przebiega i czego może dotyczyć kontrola ZUS w firmie? Ile może trwać taka kontrola? Jakie są prawa i obowiązki podmiotu kontrolowanego? Wyjaśnia Edyta Defańska-Czujko, partner w CRIDO.

rozwiń >

Kontrola ZUS - przepisy, podstawa prawna, planowanie

Kontrola ZUS-u odbywa się na podstawie poniższych aktów prawnych:
• Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.) (dalej: Ustawa o s.u.s.),
• Ustawa z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) (dalej: Prawo przedsiębiorców), 
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu prowadzenia kontroli płatników składek (Dz. U. z 1998 r. Nr 164, poz. 1165) (dalej: Rozporządzenie).

Zakres zadań ZUS określa art. 68 Ustawy o s.u.s. – zgodnie z pkt 1. ust. 6 tego przepisu, ZUS jest upoważniony do prowadzenia kontroli wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych ZUS.

Na podstawie art. 47 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, planowanie i przeprowadzanie kontroli płatników składek, prowadzone jest po uprzednim dokonaniu weryfikacji prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej. Analiza prawdopodobieństwa naruszenia prawa obejmuje identyfikację obszarów podmiotowych i przedmiotowych, w których możliwość naruszenia przepisów jest największa. W zakresie oceny ryzyka uwzględnia się również kwestię przedawnienia należności z tytułu składek i innych, zgodnie z Rozporządzeniem.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Zakres kontroli ZUS

W zakresie kontroli inspektorów ZUS z tytułu wykonywania zadań i obowiązków dotyczących ubezpieczeń społecznych przez płatników składek, znajduje się w szczególności:
• zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych;
• weryfikowanie prawidłowości i rzetelności obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest ZUS;
• ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu;
• weryfikowanie prawidłowości i terminowości opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe;
• wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych;
• dokonywanie oględzin składników majątku płatników składek zalegających z opłatą należności z tytułu składek.

Kontrola ZUS. Krok 1 - Zawiadomienie

ZUS zawiadamia podmiot kontrolowany o zamiarze przeprowadzenia kontroli – kontrola powinna rozpocząć się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.

Ważne

Uwaga! Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli
wymaga ponownego zawiadomienia.

Na wniosek przedsiębiorcy kontrola może być wszczęta przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.
W przypadkach określonych w ustawie nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli.

REKLAMA

Kontrola ZUS. Krok 2 - Doręczenie

Inspektor ZUS przeprowadzający kontrolę ma obowiązek rozpocząć ją od doręczenia płatnikowi składek (lub osobie, która jest upoważniona do reprezentowania płatnika składek) upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.
Kontrolujący powinien również okazać legitymację służbową - warto uważnie przeczytać zakres upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Kontrola nie może wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kontrola ZUS. Krok 3 - Obowiązki podmiotu kontrolowanego

Podmiot kontrolowany zobowiązany jest:
- udostępnić wszelkie księgi, dokumenty i inne nośniki informacji związane z zakresem kontroli (które są przechowywane u płatnika oraz u osób trzecich w związku z powierzeniem tym osobom niektórych czynności na podstawie odrębnych umów);
- udostępnić do oględzin składniki majątku, których badanie wchodzi w zakres kontroli - jeżeli zalegają z opłatą należności z tytułu składek;
- sporządzić i wydać kopie dokumentów związanych z zakresem kontroli i określonych przez inspektora kontroli ZUS;
- zapewnić niezbędne warunki do przeprowadzenia czynności kontrolnych - w tym udostępnić środki łączności, z wyjątkiem środków transportowych, oraz inne niezbędne środki techniczne do wykonania czynności kontrolnych, którymi dysponuje płatnik;
- udzielać wyjaśnień kontrolującemu;
- przedstawić tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji finansowo-księgowej i osobowej przedłożonej przez płatnika składek.

Kontrola ZUS. Krok 4 - Czas trwania kontroli

Czas trwania kontroli płatników składek będących przedsiębiorcami nie może przekraczać limitów określonych w art. 55 Prawa przedsiębiorców, które uzasadnione są wielkością podmiotu kontrolowanego i wynoszą odpowiednio w przypadku:
- mikro przedsiębiorców – 12 dni roboczych;
- małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych;
- średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych;
- pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.

Ważne

Uwaga! W uzasadnionych przypadkach kontrola może zostać przedłużona na czas określony, a termin przeprowadzenia zmieniony, o czym zawiadamia się płatnika składek.

Kontrola ZUS. Krok 5 - Przebieg kontroli

Czynności kontrolne wykonuje się w obecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej. Czynności, o których mowa powyżej, powinny przebiegać w sposób sprawny i możliwie niezakłócający funkcjonowania przedsiębiorcy.

Ważne

Uwaga! W przypadku, gdy przedsiębiorca wskaże na piśmie, że wykonywane czynności zakłócają w sposób istotny działalność gospodarczą przedsiębiorcy, konieczność podjęcia takich czynności uzasadnia się w protokole kontroli.

Kontrola ZUS. Krok 6 - Miejsce przeprowadzenia kontroli

Kontrolę ZUS przeprowadza się w siedzibie przedsiębiorcy lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.
Jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli:
za zgodą przedsiębiorcy:
• kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu kontroli;
• kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być wykonane w sposób zdalny za pośrednictwem operatora pocztowego lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej – lub przemawia za tym charakter prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej.
za zgodą przedsiębiorcy lub na wniosek:
• kontrola może odbyć się miejscu przechowywania dokumentacji (w tym ksiąg podatkowych), innym niż siedziba lub
miejsce wykonywania działalności gospodarczej.

Kontrola ZUS. Krok 7 - Protokół

Ustalenia kontroli inspektor ZUS opisuje w protokole, który jest sporządzany w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach,
po jednym dla każdej ze stron. 
Gdy w wyniku kontroli zostaną wykryte nieprawidłowości, płatnik składek jest zobowiązany do złożenia dokumentów korygujących (jeżeli są one wymagane). Termin na dokonanie korekty to 30 dni od daty doręczenia protokołu kontroli lub aneksu do ww. protokołu. 
Jeżeli płatnik złożył zastrzeżenie termin ten jest liczony od dnia, w którym płatnik otrzyma informację o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń.
Gdy płatnik składek nie złoży wymaganych dokumentów, wszczynane jest postępowanie administracyjne w celu
wydania decyzji, od której możliwe jest złożenie odwołania do sądu.

Kontrola ZUS. Krok 8 - Zastrzeżenia

Podmiot kontrolowany ma 14 dni, od dnia w którym otrzyma protokół, na złożenie pisemnych zastrzeżeń do jego ustaleń.
Równocześnie należy wskazać także stosowne środki dowodowe. Inspektor ZUS ma obowiązek rozpatrzyć zgłoszone
zastrzeżenia i w razie potrzeby podjąć dodatkowe czynności kontrolne.

ZUS skuteczniej wybiera firmy do kontroli

Jak informuje CRIDO w swoim najnowszym raporcie Kontrole przedsiębiorców prowadzone przez ZUS, ZUS w ostatnich latach, na skutek zmiany przepisów, usprawnił kwestie doboru podmiotów kontrolowanych i tym samym poprawił wyniki finansowe kontroli. Raport CRIDO pokazuje spadek liczby przeprowadzanych przez ZUS kontroli i jednocześnie zwiększenie kwot zakwestionowanych w toku tych kontroli. Wprowadzenie analizy ryzyka podmiotów, które mają podlegać kontroli pozwoliło uzyskać lepsze wyniki finansowe już w roku zmiany przepisów. 
Ponadto z omawianego raportu wynika, że ZUS stara się utrzymać wysokie wskaźniki kontroli w największych przedsiębiorstwach, w których to wykazuje największą efektywność pod względem wykrytych nieprawidłowości.

Podstawa prawna:
• Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.) (dalej: Ustawa o s.u.s.)
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) (dalej: Prawo
przedsiębiorców)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu prowadzenia kontroli
płatników składek (Dz. U. z 1998 r. Nr 164, poz. 1165) (dalej: Rozporządzenie).

Źródło: Kontrole przedsiębiorców prowadzone przez ZUS - raport CRIDO (styczeń 2024 r.)

Edyta Defańska-Czujko, partner w CRIDO

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Thermomix w kosztach prowadzonej działalności gospodarczej? To możliwe, ale nie u każdego. Zasady są proste, ale nie każdy je zna

Czy Thermomix może przyczynić się do uzyskania przez przedsiębiorcę przychodów? Na to pytanie dotyczące rozliczeń podatkowych osób prowadzących działalność gospodarczą nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiadomo jednak, jakimi kryteriami należy się kierować dokonując w tym zakresie niezbędnej oceny.

Geopolityka zaczyna sterować światowym handlem i logistyką

OECD ostrzega, że masowy reshoring może kosztować świat 18 proc. spadku w handlu i 5 proc. ubytku w PKB. Coraz więcej managerów zarządzających logistyką deklaruje jednocześnie, że szuka nowych źródeł zaopatrzenia i alternatywnych wobec Chin lokalizacji dla produkcji i inwestycji. Nie ma już żadnych wątpliwości, że globalne łańcuchy dostaw ulegają transformacji, niestety nie widać tego w Polsce, choć mamy pewne przewagi, które stawiają nas w uprzywilejowanej pozycji w Europie.

KSeF 2026: obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych. Dlaczego nie uprawnienie?

Obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych oraz ich elektronicznych „zastępników” nie ma obiektywnie większego sensu – twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski. I postuluje nowelizację przepisów, która powinna zamienić ten obowiązek na zwykłe uprawnienie podatnika.

Prof. Modzelewski: Przepisy regulujące KSeF są sprzeczne z prawem UE

Jak twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski, przepisy o KSeF są sprzeczne z art. 90 dyrektywy 2006/112/UE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która nakazuje określić państwom członkowskim m.in. warunki zmniejszenia podstawy opodatkowania w przypadku anulowania faktur.

REKLAMA

Najczęstsze błędy w zarządzaniu finansami firmowymi: co możesz zmienić nawet od jutra

Wielu przedsiębiorców zaczyna swoją działalność z pasją i determinacją, szybko zdobywając pierwszych klientów. Jednak po kilku miesiącach pojawia się rozczarowanie: są przychody, ale brakuje gotówki. To nie przypadek – to efekt powtarzalnych błędów w zarządzaniu finansami, które można wyeliminować, jeśli tylko się je rozpozna i zrozumie.

Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

REKLAMA

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

KSeF w jednostkach budżetowych – wyzwania i szanse. Wywiad z dr Małgorzatą Rzeszutek

Jak wdrożenie KSeF wpłynie na funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych? Jakie zagrożenia i korzyści niesie cyfrowa rewolucja w fakturowaniu? O tym rozmawiamy z dr Małgorzatą Rzeszutek, doradcą podatkowym i specjalistką w zakresie prawa podatkowego.

REKLAMA