Ubezpieczenie społeczne pracowników delegowanych - moc wiążąca zaświadczenia A1
REKLAMA
REKLAMA
Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 6 września 2018 r. w sprawie C-527/16 Alpenrind i in.
REKLAMA
Ubezpieczenia społeczne w UE - ustalanie właściwego ustawodawstwa
Ustalanie ustawodawstwa właściwego w zakresie ubezpieczeń społecznych w przypadku pracowników podejmujących zatrudnienie na obszarze Unii Europejskiej opiera się na dwóch generalnych zasadach:
1) miejsca wykonywania pracy – zgodnie z tą zasadą dana osoba podlega zabezpieczeniu społecznemu państwa członkowskiego, w którym podejmuje aktywność zawodową, tj. wykonuje pracę najemną, czy pracę na własny rachunek (art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004 r., str. 1, z późn. zm.),
2) jednego ustawodawstwa właściwego – zgodnie z tą zasadą dana osoba, która wykonuje wiele różnych aktywności zawodowych na terytorium przynajmniej dwóch państw członkowskich podlega zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie jednego państwa członkowskiego (art. 11 ust. 1 ww. rozporządzenia nr 883/2004). Dlatego nie można jednocześnie podlegać systemom zabezpieczenia społecznego dwóch państw członkowskich. Osoba, która migruje w celach zarobkowych do innego państwa członkowskiego podlega, co do zasady zabezpieczeniu społecznemu państwa, w którym wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek.
Od zasady miejsca wykonywania pracy są dwa wyjątki, które dotyczą:
- delegowania pracownika do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim (art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004),
- przeniesienia działalności na własny rachunek do innego państwa członkowskiego (art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 883/2004).
W tych obu sytuacjach zastosowanie zasady miejsca wykonywania pracy oraz zasady jednego ustawodawstwa właściwego powinno prowadzić do podlegania systemowi zabezpieczenia społecznego państwa, w którym faktycznie wykonywana jest praca najemna bądź praca na własny rachunek.
Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Zaświadczenie A1
Celem zaświadczenia A1 jest potwierdzenie podlegania systemowi zabezpieczenia społecznego państwa, które wydało taki dokument. Osoba, która posiada zaświadczenie nie jest objęta systemem zabezpieczenia społecznego państwa miejsca wykonywania pracy (najemnej lub na własny rachunek). Taka osoba jest ubezpieczona w państwie, w którym zostało wydane to zaświadczenie.
Zaświadczenie A1 wydawane jest na wniosek pracownika, pracodawcy bądź osoby wykonującej pracę na własny rachunek.
Zaświadczenie A1 wydane przez instytucję jednego państwa członkowskiego jest wiążące dla instytucji oraz służb zatrudnienia innych państw członkowskich, tak długo jak nie zostanie wycofane lub uznane za nieważne (art. 5 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009 r., str. 1, z późn. zm.) ).
Osoba, która posiada zaświadczenie A1, nie może zostać objęta ustawodawstwem innego państwa członkowskiego bez wycofania z obrotu prawnego lub unieważnienia tego zaświadczenia.
Wyrok TSUE z 6 września 2018 r. - stan faktyczny
Trybunał Sprawiedliwości UE rozpatrywał odesłanie prejudycjalne austriackiego trybunału administracyjnego w sprawie spółki Alpenrind. Austriacka spółka Alpenrind prowadzi w Salzburgu rzeźnię. W latach 2012–2014 Alpenrind zajmował się tam rozbiorem i pakowaniem mięsa za pośrednictwem pracowników delegowanych do pracy w Austrii przez węgierską spółkę Martimpex. Przed tym okresem oraz po nim czynności te były wykonywane przez pracowników innej węgierskiej spółki, Martin-Meat.
REKLAMA
Dla około 250 pracowników oddelegowanych przez Martimpex od 1 lutego 2012 r. do 13 grudnia 2013 r. węgierska instytucja zabezpieczenia społecznego wydała – częściowo z mocą wsteczną i częściowo w przypadkach, w których austriacka instytucja zabezpieczenia społecznego stwierdziła już podleganie danych pracowników obowiązkowemu ubezpieczeniu w Austrii – zaświadczenia A1 o zastosowaniu węgierskiego systemu zabezpieczenia społecznego.
Decyzja austriackiej instytucji zabezpieczenia społecznego ustalająca podleganie pracowników obowiązkowemu ubezpieczeniu austriackiemu została zakwestionowana przed sądami austriackimi.
W tym kontekście Verwaltungsgerichtshof (trybunał administracyjny, Austria) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o uściślenie zasad Unii dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, w szczególności w odniesieniu do mocy wiążącej zaświadczenia A1.
W wyroku z 6 września Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że zaświadczenie A1 wydane przez właściwą instytucję państwa członkowskiego (w omawianym przypadku Węgry) wiąże (z wyjątkiem przypadków oszustwa lub nadużycia) zarówno instytucje zabezpieczenia społecznego, jak i sądy państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca (Austria) dopóty, dopóki zaświadczenie to nie zostanie wycofane lub uznane za nieważne przez państwo członkowskie, w którym zostało ono wydane (Węgry).
Obowiązuje to nawet wtedy, gdy jak w omawianym przypadku właściwe organy dwóch państw członkowskich przedstawiły sprawę Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, która uznała, że zaświadczenie to zostało wydane nieprawidłowo i że powinno zostać wycofane. Trybunał zauważył w tym względzie, że rola komisji administracyjnej w tych ramach ogranicza się do pogodzenia rozbieżnych opinii właściwych organów państw członkowskich, które przedstawiły jej sprawę, a wnioski, do których ona dojdzie, mają charakter opinii.
Ponadto Trybunał stwierdził, że zaświadczenie A1 może mieć zastosowanie ze skutkiem wstecznym, nawet jeśli w dniu wydania tego zaświadczenia istniała już decyzja właściwej instytucji państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca (Austria), stanowiąca, że dany pracownik powinien podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu tego państwa członkowskiego.
Poza tym Trybunał orzekł, że w przypadku gdy pracownik delegowany przez pracodawcę do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim zostaje zastąpiony innym pracownikiem delegowanym przez innego pracodawcę, ten ostatni pracownik nie może nadal podlegać ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym pracodawca normalnie prowadzi swoją działalność.
W ramach ogólnej zasady pracownik podlega bowiem systemowi zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym pracuje, w szczególności po to, aby jak najbardziej skutecznie zagwarantować równość traktowania wszystkich osób pracujących na terytorium tego państwa członkowskiego.
Tylko pod określonymi warunkami prawodawca Unii przewidział możliwość dalszego podlegania przez pracownika delegowanego systemowi zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym pracodawca normalnie prowadzi swą działalność. Prawodawca wykluczył zaś taką możliwość, gdy pracownik delegowany zastępuje inną osobę. Według Trybunału takie zastąpienie ma miejsce, gdy pracownik delegowany przez pracodawcę do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim zostaje zastąpiony innym pracownikiem delegowanym przez innego pracodawcę.
Okoliczność, że pracodawcy tych dwóch pracowników mają siedziby w tym samym państwie członkowskim, lub fakt, że utrzymują oni ewentualne powiązania personalne lub organizacyjne, nie mają w tym względzie znaczenia.
REKLAMA
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat