REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Akcje fantomowe jako sposób wynagradzania pracowników

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Akcje fantomowe jako sposób wynagradzania pracowników
Akcje fantomowe jako sposób wynagradzania pracowników

REKLAMA

REKLAMA

Nowe systemy wynagradzania, motywowania oraz budowania lojalności pracowników budzą powszechne zainteresowanie ze strony przedsiębiorców. Jednym z takich instrumentów jest zyskująca na popularności na polskim rynku akcja fantomowa. Jej istotę oraz możliwości zastosowania omawia Paweł Dyrduł, prawnik z kancelarii KG Legal Kiełtyka Gładkowski Sp.p z siedzibą w Krakowie.

Wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ponoszeniem kosztów, z których najpowszechniejszymi są wynagrodzenia pracowników. Mając na uwadze wzrost przedmiotowych kosztów, a także wzrost stawek podatkowych, przedsiębiorcy podejmują różne działania mające na celu zmniejszenie rozmiarów kosztów. Krótko mówiąc, przedsiębiorcy szukają oszczędności w obrębie wynagrodzeń. Jednakże, bojąc się utraty wykwalifikowanej kadry pracowniczej, bądź spadku efektywności ich pracy, zarządy spółek nie decydują się na obniżanie wynagrodzeń. Z pomocą w realizacji ich celów – oszczędności oraz utrzymania pracowników – przychodzi instrument finansowy o nazwie akcja fantomowa.

REKLAMA

Nagradzanie pracowników – dawniej

Początkowo instrumentem, który miał na celu motywowanie pracowników, głównie kadry managerskiej, były typowe akcje. Jednakże, jak pokazała praktyka, nagradzanie kadry kierowniczej tego typu instrumentem nie spełniało swej roli. Nowi posiadacze akcji decydowali się na sprzedaż posiadanych papierów wartościowym na rynku wtórnym. Dochodziło wówczas do niekorzystnego z punktu widzenia przedsiębiorstwa rozproszenia akcjonariatu. Stąd, spółki decydują się na porzucanie tego typu systemu motywowania pracowników.

Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Akcja fantomowa jako sposób wynagradzania

REKLAMA

Akcje fantomowe jest to sposób wynagradzania i motywowania pracowników. Stosunek prawny pomiędzy spółką a posiadaczem akcji fantomowej rozpoczyna się w momencie zawarcia pomiędzy stronami umowy nienazwanej o przedmiotowy instrument. Akcji fantomowej nie można przyrównać do akcji rozumianej sensu stricte. Akcja fantomowa nie daje jej posiadaczowi żadnych praw udziałowych w stosunku do spółki. Oznacza to, iż beneficjent takiego instrumentu finansowego nie jest postrzegany jako udziałowiec (wspólnik) emitenta oraz nie ma on prawa głosu.

Realizacja prawa posiadacza akcji fantomowej opiera się na otrzymaniu w określonym momencie w przyszłości środków pieniężnych. Stąd, akcję fantomową można zestawić na równi z premią gotówkową, ponieważ beneficjent w obu przypadkach otrzymuje świadczenie w formie gotówkowej. Warto jednak nadmienić, iż otrzymana „premia” na podstawie posiadanych akcji fantomowych jest zazwyczaj znacznie wyższa od tradycyjnej premii gotówkowej. Odroczenie płatności (które może być krótko-, średnio- lub długoterminowe) sprzyja budowaniu systemu lojalnościowego wśród najbardziej pożądanych przez pracodawcę pracowników.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawo do otrzymania świadczenia przewidzianego na podstawie posiadania akcji fantomowej jest prawem warunkowym. Oznacza to, iż jego realizacja – a więc otrzymanie świadczenia – może nastąpić tylko i wyłącznie wtedy, gdy łącznie zostaną spełnione dwie przesłanki. Pierwszą z nich jest upływ terminu na jaki została wyemitowana akcja fantomowa, a drugą jest osiągnięcie pewnej minimalnej, określonej w umowie wartości danego wskaźnika finansowego np. EBITDA. Realizacja to nic innego jak wykup tych akcji przez spółkę – emitenta za cenę, którą osiągnęły w momencie realizacji.

Konstrukcja akcji fantomowej

Konstrukcja akcji fantomowej nie przysparza problemów, aby zakwalifikować ją jako pochodny instrument finansowy. Spełnia ona wszystkie podstawowe kryteria jakie są wymagane do takiej kwalifikacji, a określone są one w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. Nr 149, poz. 1674). Są nimi następujące cechy:

  • wartość zależy od zmiany wartości instrumentu bazowego;
  • nabycie nie powoduje kosztów początkowych lub są one niskie;
  • rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Przyczyny emisji akcji fantomowych

Akcje fantomowe z upływem czasu będą się cieszyć coraz większą popularnością wśród przedsiębiorców jako system motywacji i budowania lojalności wśród pracowników – zwłaszcza managerów. Wykorzystywane są one także z wielu innych powodów, to jest:

  • spółka nie może nagrodzić pracowników w sposób konwencjonalny (np. za pomocą akcji sensu stricte) co wynika z ograniczeń wynikających z prawnej formy prowadzenia działalności gospodarczej (akcje fantomowe mogą emitować de facto wszystkie spółki – kapitałowe oraz osobowe);
  • władze spółki mają zamiar podzielenia wartości ekonomicznej kapitału własnego, lecz nie samego kapitału;
  • przedsiębiorstwo chce zapewnić pracownikom dodatkowe możliwości, zachęty do działania;
  • inne plany motywacyjne są zbyt kosztowne.

Serwis Kadry

Zalety akcji fantomowych

REKLAMA

Analizując akcje fantomowe od strony ich posiadaczy na pierwszy plan wysuwa się ich zaleta jaką są dodatkowe środki pieniężne otrzymywane od pracodawcy. Jednakże głębsza analiza instrumentu pozwala na przywołanie kolejnej ich zalety. Są nią mianowicie aspekty podatkowe.

Zagłębiając się w tekst ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz uważnie go studiując można dojść do wniosku, iż realizację praw z akcji fantomowych, a więc kolokwialnie mówiąc – otrzymanie premii gotówkowej, należy uznać za przychód pochodzący z kapitałów pieniężnych. Konsekwencją tego będzie opodatkowanie go tylko stawką 19%. Jest to korzystne dla podatników, którzy przekraczają drugi próg podatkowy. Oprócz tego, dochody uzyskane z tytułu realizacji praw z posiadania akcji fantomowej nie podlegają obowiązkowym obciążeniom z tytułu składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.


Zagrożenia jakie niosą ze sobą akcje fantomowe

Akcje fantomowe, oprócz wymienionych powyżej korzyści, niosą ze sobą również zagrożenia. Największym zagrożeniem mogą okazać się – dla spółki – potencjalne problemy związane ze sposobem ujawniania skutków finansowych spowodowanych emisją i realizacją praw z tych instrumentów. Spółka może się również narazić na krytykę ze względu na wypłatę nagród pracownikom w formie gotówkowej.

Może się również zdarzyć, iż rozliczenie kosztów, które wynikają z opłacenia akcji fantomowych, może przewyższyć zyski z tego tytułu. Kierownictwo spółki może również dotknąć obawa, iż pracownicy mogą nie wiedzieć jak korzystać z tego typu systemu motywacyjnego. Brak wiedzy pracowników z zakresu akcji fantomowych może budzić wśród nich obawy czy program motywacyjny jest uczciwy, bo przecież taka akcja nie przenosi na nich praw własności. Hipotetycznie może się również zdarzyć sytuacja, w której spółka pomimo trudności finansowych będzie zobowiązana do wykupu akcji fantomowych gdy upłynie ich termin.

Podsumowanie

Podsumowując, akcje fantomowe są interesującym instrumentem, motywatorem dla pracowników spółki. Niosą one ze sobą wiele korzyści dla obu stron kontraktu. Jednakże nie można zapominać o wadach. Decydując się na ten sposób motywowania pracowników, spółka winna dołożyć wszelkich starań mających na celu redukcję potencjalnych zagrożeń. Dopiero wówczas akcja fantomowa będzie mogła realizować cele, dla których została stworzona i wyemitowana.

Paweł Dyrduł, prawnik (specjalizacja: prawo bankowe, prawo finansowe) z kancelarii KG LEGAL KIEŁTYKA GŁADKOWSKI – SPÓŁKA PARTNERSKA z siedzibą w Krakowie, specjalizującej się w sprawach transgranicznych (cross border) oraz obsłudze firm branży life science i IT, omawia istotę akcji fantomowej, możliwość jej zastosowania jako systemu wynagradzania, motywowania pracowników przez przedsiębiorstwa, a także wady i zalety tego instrumentu finansowego.

Abstract: Notional shares in Poland, Polish corporate law, employees incentives programs in Poland

The article was prepared by KG LEGAL KIEŁTYKA GŁADKOWSKI based in Cracow, Poland, specialising in cross border cases, with its focus on new technologies, IT and life science. It discusses notional shares in Polish system as a method of awarding employees as well as advantages and disadvantages of this financial instrument in Poland.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

REKLAMA

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA