Ulga na dziecko - zwrot niewykorzystanej kwoty ulgi

Dodatkowy zwrot ulgi na dziecko - limit

Na podstawie art. 27f ust. 8-9 ustawy o PIT jeżeli kwota przysługującego odliczenia z tytułu ulgi na dziecko (ulgi prorodzinnej) jest wyższa od kwoty faktycznie odliczonej z tego tytułu w zeznaniu podatkowym - podatnikowi przysługuje kwota stanowiąca różnicę między kwotą przysługującego podatnikowi odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym.
Jest to tzw. dodatkowy zwrot niewykorzystanej ulgi na dziecko. Stosuje się go najczęściej w sytuacji kiedy osoby uprawnione do ulgi na dziecko nie mogą odliczyć całej ulgi z powodu braku (lub niewystarczającej wysokości) podatku. Zdarza się to z reguły w przypadku niskich dochodów rodziców lub opiekunów prawnych.

Ten dodatkowy zwrot ulgi na dziecko jest jednak ograniczony limitem.
Wysokość limitu wyznacza suma:
- podlegających odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne zapłaconych na własne ubezpieczenie lub pobranych przez płatnika z wynagrodzenia, pomniejszonych o składki odliczone w zeznaniu z pozarolniczej działalności gospodarczej, albo działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych 19% podatkiem liniowym, albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
- składek na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych pomniejszonych o składki odliczone w zeznaniu z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanych 19% podatkiem liniowym albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
- składek na ubezpieczenie społeczne zapłaconych na własne ubezpieczenie lub pobranych przez płatnika z wynagrodzenia podatnika od uzyskanych przychodów, które objęte są zwolnieniem w ramach: ulgi dla młodych, ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+, ulgi dla pracujących seniorów, z wyjątkiem przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanych 19% podatkiem liniowym, 5% podatkiem od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej lub zryczałtowanym podatkiem dochodowym (zob. art. 27f ust. 9 ustawy o PIT).

Jak wskazała Izba Administracji Skarbowej w Szczecinie - do składek tych zaliczyć można również składki zapłacone od przychodów objętych zwolnieniem PIT dla młodych.

Przy obliczaniu kwoty dodatkowego zwrotu ulgi na dziecko nie uwzględnia się zatem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które:
• podatnik odliczył w zeznaniu PIT-28,
• podatnik odliczył w zeznaniu PIT-36L,
• zostały przez podatnika wykazane jako odliczone w PIT-16A lub PIT-19A.

Dodatkowy zwrot ulgi na dziecko - przykłady rozliczeń (Źródło: Ministerstwo Finansów – podręcznik „Niskie podatki”)

Przykład 1 
Pani Ewa uzyskała w roku podatkowym 2022 przychód z wynagrodzenia ze stosunku pracy w wysokości 75 000 zł. Jest to Jej jedyny przychód. Z uwagi na fakt, iż przychody w całości korzystały ze zwolnienia w ramach ulgi na powrót, podatek wynosi 0 zł. Pani Ewa jest mamą 2 dzieci. Czy Pani Ewa ma prawo do ulgi z tytułu wychowywania dzieci?
Odpowiedź: Ponieważ Pani Ewa nie płaci podatku dochodowego, bowiem całość uzyskanych przez Nią w 2022 r. przychodów korzysta ze zwolnienia w ramach ulgi na powrót, nie ma możliwości odliczenia od podatku ulgi z tytułu wychowywania dzieci. Ma natomiast prawo do „dodatkowego zwrotu” z tytułu ulgi na dzieci do wysokości składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, które pobrał płatnik, od przychodów korzystających ze zwolnienia w ramach ulgi na powrót.

Przykład 2

Pani Anna jest mamą 3 dzieci. W ramach ulgi na dzieci podatniczce przysługuje kwota 4 224,12 zł. Uzyskuje wyłącznie przychody ze stosunku pracy. Podatek należny wynikający z deklaracji podatkowej Pani Anny wynosi 3 000 zł. Czy podatniczka może skorzystać z ulgi na dzieci oraz dodatkowego zwrotu ulgi?
Odpowiedź: Tak, Pani Anna w zeznaniu podatkowym skorzysta z ulgi na dzieci do wysokości podatku tj. 3 000 zł. Ponieważ kwota przysługującego odliczenia jest wyższa niż kwota odliczona, podatniczka może również skorzystać z dodatkowego zwrotu z tytułu ulgi na dzieci. Do ustalenia limitu dodatkowego zwrotu w tym przypadku należy uwzględnić wykazane w informacji PIT-11 podlegające odliczeniu składki na ubezpieczenie społeczne pobrane przez płatnika oraz pobrane przez płatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Podział między rodziców

Trzeba też pamiętać, że - zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o PIT – odliczenie z tytułu ulgi na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę ulgi na dziecko ww. uprawnieni podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
W przypadku braku porozumienia między rodzicami (opiekunami prawnymi), którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych (po połowie ulgi).
W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu Kodeksu cywilnego.

Te zasady podziału ulgi na dziecko między rodziców (czy opiekunów prawnych) stosuje się także do dodatkowego zwrotu ulgi na dziecko.

oprac. Paweł Huczko