Jak przesłuchać świadka w Anglii w sprawie cywilnej lub gospodarczej toczącej się w Polsce?
Aktualny i sprawdzony adres zamieszkania świadka, logicznie ułożone, nieobszerne pytania do świadka, dobre tłumaczenie pytań, świadomość przedłużenie sprawy o dodatkowych kilka miesięcy – oto główne wnioski z praktyki naszej kancelarii, które prowadzą do skutecznego przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka za granicą.
Praktyka przesłuchania świadka za granicą (na przykładzie Wielkiej Brytanii) w polskiej sprawie cywilnej lub gospodarczej
W sprawie cywilnej lub gospodarczej toczącej się w Polsce istnieje możliwość przesłuchania świadka przebywającego lub mieszkającego poza granicami Polski. Jak wygląda ta procedura od strony praktycznej na konkretnym przykładzie w Anglii? Na ile dowód taki podraża i wydłuża postępowanie, i na co osoba, której zależy na otrzymaniu takiego zeznania, musi w toku procesu zwrócić szczególną uwagę?
Przeprowadzenie dowodu ze świadka przebywającego poza granicami RP jest od dawna możliwe w sprawie cywilnej toczącej się przed polskim sądem. Jak w aktualnej i bieżącej praktyce sprawdzają się od lat funkcjonujące unijne regulacje w tym względzie? O taki dowód ze świadka będącego za granicą zwykle w praktyce wnosi strona postępowania (powód lub pozwany). Rzadziej jest on przeprowadzany z urzędu przez polski sąd cywilny.
Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik
Do kwestii zasadności takiego wniosku mają zastosowanie polskie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Z kolei dalsze procedowanie nad wnioskiem rozpoczyna sąd, przed którym toczy się sprawa. Sąd ten zobowiązuje wnioskodawcę do wskazania konkretnych pytań do świadka oraz wyznacza z urzędu tłumacza przysięgłego (w tym wypadku j. angielskiego), który dokonuje przekładu tłumaczenia. Następnie sąd kieruje zapytanie do właściwej jednostki wymiaru sprawiedliwości w danej jurysdykcji, która zajmuje się w ramach swojego kraju obsługą napływających z zagranicy wniosków obcych sądów, o przeprowadzenie dowodu w ramach pomocy prawnej. W przypadku Wielkiej Brytanii będzie to resortowa jednostka, którą w wolnym tłumaczeniu można określić mianem Departamentu Sporów Sądowych, Rządowego Departamentu Prawnego Rządu Jej Królewskiej Mości (Government Legal Department, Litigation Division (https://www.gov.uk/government/organisations/government-legal-department).
Taka międzynarodowa procedura przeprowadzana przez sądy możliwa jest dzięki ułożeniu unijnych reguł w tym przedmiocie w jednym akcie prawnym w postaci Rozporządzenia Rady (WE) NR 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami Państw Członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (Dziennik Urzędowy L 174, 27/06/2001 P. 0001 – 0024). Na mocy art. 14 i 16 tego Rozporządzenia polski sąd, przed którym toczy się sprawa, kieruje wniosek o pomoc prawną na formularzu A, stanowiącym załącznik do przedmiotowego rozporządzenia.
Następnie wskazany powyżej Resortowy Departament Prawny kieruje sprawę do właściwego sądu, a dokładnie do właściwego miejscowo rejestru okręgu (przykładowo, w przypadku, gdy adres zamieszkania świadka znajduje się w miejscowości Birmingham, będzie to Rejestr Okręgu Birmingham sądu o nazwie High Court Of Justice, Queen’s Bench Division (Sąd Wyższej Instancji, Wydział Ławy Królowej). Sąd ten wydaje zarządzenie w przedmiocie przesłuchania świadka. Zarządzenie jest adresowane już bezpośrednio do konkretnej osoby świadka, objętej wnioskiem polskiego sądu wnoszącego o pomoc prawną, przy czym faktycznie przesłuchanie zgodnie z takim zarządzeniem jest przeprowadzane przez sędziego sądu Rejonowego wyznaczonym we właściwym miejscowo Sądzie Grodzkim (nazwa oryginalna: Magistrates Centre). Przesłuchanie – jeżeli ma miejsce – odbywa się w oparciu o procedurę brytyjską, to jest o przepisy brytyjskiego kodeksu postępowania cywilnego (Code of Civil Procedure).
Reasumując, nie jest koniecznym rozwiązaniem, aby w toku sprawy toczącej się przed polskim sądem, świadek przebywający za granicą musiał specjalnie przyjeżdżać do Polski na konkretny termin rozprawy, aby złożyć zeznania w sprawie. Świadka może przesłuchać Sąd obcy właściwy miejscowo ze względu na miejsce zamieszkania świadka, w drodze pomocy prawnej, w ramach międzysądowej pomocy prawnej.
Należy jednak zwrócić uwagę na dwie bardzo ważne kwestie:
- Wymiar sprawiedliwości poproszony o pomoc prawną nie ma obowiązku ustalać rzeczywistego adresu świadka. Dlatego, w przypadku błędnego adresu świadka, albo wyprowadzki świadka w toku procedury, Sąd zagraniczny nie będzie ustalać faktycznego nowego adresu przesłuchiwanej osoby, lecz po prostu zwróci wniosek do Polski z adnotacją, że pomimo próby doręczenia nakazu stawienia się do właściwego sądu pomocy prawnej celem przesłuchania, brak jest możliwości doręczenia zagranicznego doręczenia z uwagi na wyprowadzkę świadka;
- Wniosek o przesłuchanie za granicą w drodze pomocy prawnej jest wykonywany w drodze łańcucha współpracy wielu podmiotów zgodnie z sekwencją (w przypadku brytyjskiego przykładu świadka z Birmingham będzie to: Sąd polski prowadzący sprawę, następnie tłumacz przysięgły, dalej po raz kolejny sąd polski prowadzący sprawę, oraz brytyjska komórka rządowa pomocy prawnej (przyjęcie wniosku w Anglii), brytyjski sąd wyższej instancji (wydanie zarządzenia o przesłuchaniu) oraz Sąd Grodzki (faktycznie wykonujący wniosek). Z tego względu należy liczyć się z faktycznym czasem wykonania przedmiotowej procedury w ciągu około 6 – 9 miesięcy.
K. Jakub Gładkowski, radca prawny,
Małgorzata Kiełtyka, radca prawny
Komentarze(0)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarsze