REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ciągłość rozliczeń podatkowych po zmarłym przedsiębiorcy - nowe regulacje od 2018 r.

Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Ciągłość rozliczeń podatkowych po zmarłym przedsiębiorcy /fot.shutterstock
Ciągłość rozliczeń podatkowych po zmarłym przedsiębiorcy /fot.shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Ministerstwo Rozwoju chce, by mimo zgonu przedsiębiorcy zachować ciągłość rozliczeń podatkowych jego firmy. Odpowiednie regulacje w tej kwestii przewiduje projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, który miałby wejść w życie w 2018 r.

Autopromocja

Problem złożoności sukcesji po zmarłym przedsiębiorcy od dawna wymaga rozwiązania. Usprawnienia wymagają szczególnie procedury związane z umożliwieniem kontynuacji prowadzenia przedsiębiorstwa zmarłego przez jego spadkobierców. Wie o tym także ustawodawca, stąd zgłoszony w lutym tego roku Projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Wzbudził on wielkie nadzieje. Miałby wejść w życie już 1 stycznia 2018 r.

Ciągłość przedsiębiorstwa

Największą bolączką właścicieli przedsiębiorstw oraz spadkobierców chcących zapewnić ciągłość ich działania jest niedostosowanie obecnych regulacji prawnych do realiów życia codziennego. Przewlekłość postępowania spadkowego, ciągnącego się miesiącami lub latami, w szczególności na etapie działu spadku (z powodu sporów w kręgu zainteresowanych schedą po zmarłym), wpływa negatywnie na kondycję przedsiębiorstwa będącego przedmiotem spadku. A w grę wchodzą umowy z pracownikami zmarłego, koncesje, zezwolenia – niezbędne przecież w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Co ciekawe, opisany problem jest konsekwencją zmian ustrojowych. W przeszłości, kiedy prowadzone działalności gospodarcze nie miały tak rozwiniętych struktur korporacyjnych jak dzisiaj, sukcesja przedsiębiorstwa sprowadzała się do przyuczenia następcy przedsiębiorcy do wykonywania rzemiosła. Natomiast przy obecnej skali i złożoności struktur prawnych prowadzonego biznesu skuteczna sukcesja przedsiębiorstwa wymaga interwencji prawa. Dostrzeżenie przez projektodawców ustawy wskazanych problemów należy pochwalić.

Przyczyny uzasadniające zgłoszenie Projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

· trudności w posługiwaniu się przez sukcesorów nazwą przedsiębiorcy po jego śmierci;

· małe szanse na kontynuację działalności przedsiębiorstwa wskutek braku zgodności wszystkich spadkobierców;

· wygasanie umów o pracę zatrudnionych osób wraz ze śmiercią ich pracodawcy;

· utrata mocy pełnomocnictw i niektórych umów cywilnoprawnych;

· wstrzymanie rozliczeń podatkowych;

· przejmowanie uprawnień i obowiązków podatkowych o charakterze niemajątkowym na bardzo restrykcyjnych zasadach;

· problemy z dostępem do rachunku bankowego przedsiębiorcy;

· utrata przyznanej pomocy publicznej (konieczność jej zwrotu wraz z odsetkami od dnia jej przekazania przez podmiot finansujący).

Zmiana aż 25 ustaw

Wprowadzenie wspomnianej ustawy wiąże się ze zmianami w całym systemie prawnym. Aby była ona spójna z innymi, już obowiązującymi, przewidziano zmodyfikowanie aż 25 aktów, m.in. Kodeksu cywilnego, Kodeksu pracy, Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku od spadków i darowizn czy Ordynacji podatkowej.

Przygotowywana nowelizacja ma dotyczyć także innych kwestii związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Np. zgodnie z art. 42 projektowanej ustawy w przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących prokury zostanie doprecyzowane, że prokura podlega wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (zgodnie z obecną treścią przepisu prokura „podlega obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców”). Przepisy o prokurze w nowym brzmieniu będą korespondować z nazwami rejestrów, do których przypisywane są odpowiednio osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze i wspólnicy spółek cywilnych albo spółki prawa handlowego.

Autopromocja

Dążenia do ujednolicenia regulacji prawnych trzeba ocenić bardzo pozytywnie. Obawy może budzić jednak to, czy przedsiębiorcy i ich spadkobiercy, których zagadnienie sukcesji będzie dotyczyć, odnajdą się w tak znacznej liczbie zmian. Zwłaszcza że niektóre z nich z pewnością można określić mianem rewolucyjnych, ponieważ całkowicie zmieniają dotychczasowe zasady. Przykładowo, projekt ustawy zakłada zmianę dotychczasowego art. 12 ust. 2 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, zgodnie z którym w przypadku zgonu podatnika wygasa jego numer NIP (z wyjątkiem sytuacji określonych w ust. 1 i 1a, przy czym żaden z tych wyjątków nie dotyczy jednoosobowej działalności gospodarczej). W projekcie omawianej ustawy zaproponowano, by w art. 12 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników dodać ust. 1b: „NIP przedsiębiorcy przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa wraz z wygaśnięciem tego zarządu, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – wraz z upływem terminu do powołania zarządcy sukcesyjnego”.

Według projektowanych zmian decyzje związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa nie wygasną, o ile zarządca sukcesyjny lub następca prawny przedsiębiorcy złoży stosowny wniosek, oświadczy, że przyjmuje warunki wskazane w decyzji, a także będzie w stanie spełnić warunki do uzyskania tej decyzji określone w przepisach odrębnych.

Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018

Autopromocja

Osoby, które staną się następcami prawnymi przedsiębiorców po 1 stycznia 2018 r., powinny zdać sobie sprawę, iż znajdą się w zupełnie innej rzeczywistości prawnej, dającej im skuteczne narzędzie prawne do kontynuowania biznesu spadkodawcy. Sukcesorzy przedsiębiorstwa powinni wręcz wykazać się inicjatywą w przejmowaniu spraw związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, nie czekając, aż zgłoszą się do nich kontrahenci bądź organy administracji publicznej.

Fiskus zamiast Charona

Nie sposób nie odnieść wrażenia, że resort finansów wciela się w postać Charona przeprowadzającego dusze zmarłych przedsiębiorców przez rzekę podatków. Zgodnie bowiem z założeniami ustawy, mimo śmierci osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą ma być zachowana ciągłość rozliczeń podatkowych związanych z tą działalnością. Ustawodawca do projektowanej ustawy wprowadził nawet oddzielny rozdział V zatytułowany: „Podatki w okresie zarządu sukcesyjnego”. Zgodnie z art. 40 ust. 1 projektowanej ustawy przedsiębiorstwo w spadku zostanie uznane za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, będącą podatnikiem według m.in. przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku od towarów i usług.


Na koniec rozważań na temat przyszłego życia po śmierci przedsiębiorców warto zwrócić uwagę ustawodawcy na konieczność uregulowania kwestii nazwy. Zgodnie bowiem z projektowanym art. 6 ust. 1 i 3 ustawy zarządca sukcesyjny posługuje się nazwą przedsiębiorstwa w spadku, a nazwa ta obejmuje dotychczasową firmę przedsiębiorcy z dodatkowym oznaczeniem „w spadku”. W praktyce oznacza to, że w okresie trwania zarządu sukcesyjnego, a więc 2, a nawet 5 lat po śmierci właściciela, w obrocie gospodarczym będzie nadal funkcjonować przedsiębiorstwo oznaczone imieniem i nazwiskiem nieżyjącego, z subtelnym dodatkiem „w spadku”.

Lepiej załatwić zarząd przed śmiercią

Powołać zarządcę sukcesyjnego będzie można na dwa sposoby. Po pierwsze, sam przedsiębiorca będzie mógł tego dokonać poprzez wskazanie prokurenta (który z chwilą śmierci przedsiębiorcy stanie się zarządcą sukcesyjnym). Powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedsiębiorcę będzie wymagało zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Po drugie, jeżeli przedsiębiorca tego nie uczyni, mogą to zrobić:

· małżonek przedsiębiorcy, za zgodą wszystkich znanych mu spadkobierców lub zapisobiercy windykacyjnego;

· osoba, która przyjęła zapis windykacyjny (którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo), za zgodą małżonka przedsiębiorcy;

· spadkobierca, który przyjął spadek, za zgodą wszystkich znanych mu spadkobierców oraz małżonka przedsiębiorcy.

Na powołanie zarządcy po śmierci przedsiębiorcy są tylko 2 miesiące. W tym krótkim czasie, jak przewiduje projekt, wymienione wyżej osoby mają uzyskać zgodę pozostałych na wybór osoby zarządcy – której uzyskanie w przypadku postępowań spadkowych nie jest takie pewne. Poza tym szeroki jest krąg uprawnionych do odwołania ustanowionego już zarządcy sukcesyjnego, nawet wybranego przez spadkodawcę.

Podsumowanie

Choć zgodnie z niedawno ogłoszonym komunikatem Ministerstwa Finansów zadłużenie Skarbu Państwa wzrosło na koniec września o 4,3 mld zł w porównaniu do sierpnia i wynosi teraz 940,9 mld zł, to należy ufać, że przyjęcie nowego prawa ma na celu wyłącznie uregulowanie problemu sukcesji przedsiębiorstwa osoby fizycznej. Jak uzasadnia resort, dotyczy on ok. 100 przypadków w miesiącu, a ta liczba będzie się zwiększać w najbliższych latach. Obecnie w CEIDG jest odnotowanych ponad 80 tys. przedsiębiorców powyżej 65 r.ż.

Nowe regulacje mają rozwiązać problemy powstające po śmierci przedsiębiorców przede wszystkim w kontekście zobowiązań publicznoprawnych. Służyć ma temu:

· wprowadzenie regulacji zapewniających ciągłość rozliczeń podatkowych w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, tj. w szczególności podatku od towarów i usług, podatku dochodowego, podatku od nieruchomości, podatku od środków transportu;

· uregulowanie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe;

· uregulowanie zasad prowadzenia rachunkowości w związku z działalnością przedsiębiorstwa w okresie od otwarcia spadku do jego działu;

· zachowanie stosunków pracy lub możliwość powrotu do pracy wskutek ustanowienia zarządcy sukcesyjnego;

· uznanie zarządcy sukcesyjnego za płatnika składek z tytułu ubezpieczenia społecznego osób zatrudnionych u zmarłego przedsiębiorcy.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców.

Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Projekt objaśnień podatku u źródła (WHT) wciąż wzbudza wątpliwości

    Obecny projekt objaśnień jest już kolejnym projektem, który ma definiować zagadnienia podatku WHT i obejmuje przepisy obowiązujące od początku 2022 r. Pierwszy projekt ujrzał światło dzienne w czerwcu 2019 r., jednak nigdy nie wszedł w życie. Nowy projekt objaśnień WHT budzi jednak nowe wątpliwości w zakresie interpretowania i stosowania przepisów w zakresie WHT, co przy jednoczesnym wzroście kontroli wśród podatników w zakresie tego podatku rodzi dodatkowe obawy. 

    Zerowy VAT na żywność w I kwartale 2024 r. Jest rozporządzenie!

    Minister Finansów podpisze rozporządzenie w sprawie 0 proc. VAT na żywność w I kwartale 2024 r. - poinformował dzisiaj premier Mateusz Morawiecki. Dodał, że odpowiedzialny rząd PiS pracuje od pierwszego do ostatniego dnia swojej misji.

    Na co płatnicy WHT muszą uważać składając oświadczenie WH-OSC? Jakie błędy są najczęściej popełniane?

    Ustawa o Polskim Ładzie 1 stycznia 2022 r.  wprowadziła mechanizm pay & refund w rozliczeniach z tytułu podatku u źródła (WHT). Mechanizmem objęte zostały należności z tytułu dywidend, odsetek i należności licencyjnych, wypłacanych na rzecz jednego podmiotu powiązanego, których łączna kwota przekracza 2 mln zł w roku podatkowym. Co istotne, w odniesieniu do nadwyżki ponad 2 mln zł nie przewidziano możliwości zastosowania zwolnienia z ustawy o CIT ani preferencji wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. 

    Kiedy nie trzeba zgłaszać darowizny?

    Zastanawiasz się, czy musisz składać formularz SD-Z2, aby zgłosić otrzymaną od rodziny darowiznę. Wyjaśniamy, kiedy nie trzeba tego robić. A gdy zajdzie taka konieczność, podajemy informację, jak można dokonać tego przez internet, korzystając z usług rządowych.

    Akcyjny (opcyjny) program motywacyjny ESOP - projektowanie i wdrażanie

    Co to jest akcyjny (opcyjny) program motywacyjny (menedżerski) ESOP? - idea, korzyści, koszty oraz skutki

    Ile aktualnie wynosi wartość oficjalnych aktywów rezerwowych Polski?

    Oficjalne aktywa rezerwowe Polski to 170,9 mld euro, a w przeliczeniu na dolary amerykańskie 186,7 mld - poinformował dzisiaj Narodowy Bank Polski. Są to dane na koniec listopada 2023 r.

    Taryfa celna 2024 - opublikowano Wspólną Taryfę Celną i tablice korelacyjne na przyszły rok oraz listy nowych i usuniętych kodów CN

    Departament Ceł Ministerstwa Finansów poinformował, że w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii L z 31 października 2023 roku zostało opublikowane rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/2364 z 26 września 2023 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej. Rozporządzenie to stosuje się od 1 stycznia 2024 roku.

    Tabela kursów średnich NBP z 7 grudnia 2023 roku - nr 237/A/NBP/2023

    Tabela kursów średnich NBP waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona 7 grudnia 2023 roku - nr 237/A/NBP/2023. Kurs euro w tym dniu to 4,3334 zł.

    Wnioski WIS, WIA i WIP wyłącznie elektronicznie od 1 stycznia 2024 roku

    Ministerstwo Finansów poinformowało, że od 1 stycznia 2024 r. będzie można składać elektronicznie wnioski o wydanie wiążących informacji stawkowych (WIS), wnioski o wydanie wiążących informacji akcyzowych (WIA) i wnioski o wydanie wiążących informacji o pochodzeniu (WIP). Wnioski o wydanie WIS będą składane w serwisie e-Urząd Skarbowy a wnioski o wydanie WIA i WIP na portalu PUESC.

    Księgowy w erze sztucznej inteligencji. Czy AI odbierze księgowym pracę?

    Sztuczna inteligencja budzi wiele emocji. Gorące dyskusje, także w księgowości, wywołuje zwłaszcza potencjalny wpływ AI na poziom zatrudnienia w firmach. Czy faktycznie księgowi powinni obawiać się utraty pracy z powodu postępującej automatyzacji i rosnącej roli sztucznej inteligencji?

    REKLAMA