Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem – rejestr działalności regulowanej i CEIDG

Utrzymanie w mocy wpisu do rejestru działalności regulowanej – art. 31

Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem, wpisy do poszczególnych rejestrów działalności regulowanej, podlegają wykreśleniu z chwilą śmierci przedsiębiorcy. Zważywszy na fakt, że działalność regulowana prowadzona przez przedsiębiorcę może stanowić przeważającą a nawet wyłączną działalność przedsiębiorcy, należało uregulować zasady utrzymania wpisów w tych rejestrach na czas trwania zarządu sukcesyjnego.

Projektowana ustawa wprowadza zasadę, zgodnie z którą wpisy te pozostaną w mocy i nie będą podlegały wykreśleniu z chwilą śmierci przedsiębiorcy, jeżeli zarządca sukcesyjny złoży oświadczenie, że spełnione zostały warunki wymagane do wykonywania tej działalności oraz wniosek o zmianę działalności przedsiębiorcy wpisanego do rejestru. Organ rejestrowy obowiązany będzie dokonać zmiany wpisu zgodnie z wnioskiem złożonym w terminie 3 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Celem uniknięcia problemów mogących wiązać się z bieżącą działalnością w okresie oczekiwania na ujawnienie zarządu sukcesyjnego, zaproponowano, że zarządca sukcesyjny będzie mógł wykonywać prawa i obowiązki wynikające z wpisu także przed wpisaniem zmiany w rejestrze, jeżeli spełni powyższe warunki utrzymania wpisu w rejestrze.

Reguły te będą miały zastosowanie odpowiednio do następców prawnych przedsiębiorcy bezpośrednio po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego.

Zgodnie z projektowanymi przepisami po śmierci przedsiębiorcy zarząd przedsiębiorstwem (tzw. „przedsiębiorstwem w spadku”) obejmuje zarządca sukcesyjny, który działa w imieniu własnym, ale na rachunek następców prawnych przedsiębiorcy. Sposób powoływania (także odwoływania) zarządcy sukcesyjnego określać będzie omawiana ustawa o zarządzie sukcesyjnym (np. może go powołać na wypadek śmierci sam przedsiębiorca albo małżonek zmarłego przedsiębiorcy za zgodą spadkobierców).

Ujawnianie informacji o zarządcy sukcesyjnym w CEIDG – art. 10, art. 20 i art. 59

Zgodnie z projektem Ministra Rozwoju i Finansów zarządca sukcesyjny będzie podlegał ujawnieniu w CEIDG, celem zapewnienia bezpieczeństwa w obrocie prawnym w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy.

Wpis do CEIDG będzie niezbędny, by zarząd sukcesyjny został ustanowiony. W przypadku, gdy zarządca sukcesyjny zostanie powoływany po śmierci przedsiębiorcy lub dopiero po śmierci dokona się wpisu do CEIDG, będzie on miał charakter konstytutywny. Innymi słowy dopiero z chwilą wpisu zostanie ustanowiony zarząd sukcesyjny.

Wpis o którym mowa powyżej będzie dokonywany na wniosek samego przedsiębiorcy, jeśli za życia powoła on zarządcę sukcesyjnego. Jeżeli jednak zarządca sukcesyjny zostanie powołany po śmierci przedsiębiorcy, wpis zarządcy sukcesyjnego do CEIDG będzie mógł być dokonany przez notariusza, przed którym doszło do powołania zarządcy sukcesyjnego, albo przez sąd, przed którym wykonawca testamentu składa oświadczenie o przyjęciu praw i obowiązków zarządcy sukcesyjnego. Wpis będzie dokonywany przez sąd także w wyjątkowym przypadku, gdy to on wyznacza zarządcę sukcesyjnego w następstwie odwołanego zarządcy sukcesyjnego.

Wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG będzie dokonywał przedsiębiorca, notariusz – po śmierci przedsiębiorcy, względnie sąd – w przypadku gdy zarządca sukcesyjny zostanie odwołany z powodu rażącego naruszenia obowiązków.

Śmierć zarządcy sukcesyjnego, utratę przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych oraz prawomocne orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy, a także inne przypadki skutkujące wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, będzie zobowiązany zgłosić do CEIDG notariusz albo sąd, dokonujący czynności skutkującej wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego. W przypadku upływu terminu dwóch miesięcy od śmierci przedsiębiorcy, bez przyjęcia spadku choć przez jednego spadkobiercę lub zapisobiercę windykacyjnego, tego zgłoszenia zobowiązany będzie dokonać zarządca sukcesyjny.

Zgłoszenie będzie należało do w/w podmiotów przy czym samego wykreślenia dokona CEIDG z urzędu czynnością materialno-techniczną.

Zmianie ulegną także reguły dotyczące wykreślenia z CEIDG zmarłego przedsiębiorcy. Powiązanie wpisu zarządcy sukcesyjnego z wpisem przedsiębiorcy, którego przedsiębiorstwo zarządca sukcesyjny ma prowadzić, uniemożliwi wykreślanie zmarłych przedsiębiorców z CEIDG z urzędu bezpośrednio po otrzymaniu informacji o zgonie albo znalezieniu zwłok. Wpis zmarłego przedsiębiorcy powinien być nadal publikowany przez dwa miesiące w celu ewentualnego wpisu zarządcy sukcesyjnego powołanego po śmierci przedsiębiorcy. W tym okresie powinna znajdować się w nim jednak wzmianka o śmierci przedsiębiorcy. Dopiero w momencie niewyznaczenia zarządcy sukcesyjnego w tym terminie, wpis przedsiębiorcy będzie podlegał wykreśleniu z urzędu.

Ujawnienie w CEIDG zarządcy sukcesyjnego, warunkujące ustanowienie zarządu sukcesyjnego, niesie znamiona waloru informacyjnego i jest związane z potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.

Projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej

 Oprac. Wiktoria Świergolik