REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dziedziczenie przedsiębiorstw od 2018 roku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariański Group
Profesjonalizm & Pasja
Anita Pardej
Aplikant radcowski
Dziedziczenie przedsiębiorstw od 2018 roku
Dziedziczenie przedsiębiorstw od 2018 roku

REKLAMA

REKLAMA

Celem projektowanej ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która ma wejść w życie 1 stycznia 2018 roku, jest wprowadzenie możliwości dziedziczenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Takie rozwiązanie jest obce polskiemu systemowi prawnemu, a brak regulacji umożliwiających dziedziczenie jednoosobowych działalności gospodarczych przysparzał spadkobiercom wiele problemów.

Wskazana ustawa to jeden z elementów pakietu 100 zmian dla firm, których wprowadzenie zapowiadał wicepremier Mateusz Morawiecki. Głównym celem projektowanej ustawy jest zniesienie przeszkody w możliwości dziedziczenia przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W obecnym stanie prawnym (z uwagi na brak realnych ułatwień w celu szybkiego przejęcia przedsiębiorstwa nabytego w drodze spadku), spadkobiercy napotykają na wiele problemów natury organizacyjnej i prawnej.

REKLAMA

Obecnie w wyniku śmierci przedsiębiorcy wygasają numery NIP, REGON, co niweczy możliwość rozliczania szeregu danin publicznych.

Śmierć przedsiębiorcy to również brak możliwości korzystania z jego rachunku bankowego, na który wpływają należności od kontrahentów. Inną przeszkodą jest niemożność przechodzenia na spadkobierców posiadanych przez przedsiębiorcę licencji i koncesji niezbędnych do prowadzenia działalności. Wygasają także umowy, w tym z pracownikami. 

Przeszkody w kontynuacji działalności gospodarczej w oparciu o wpis do CEIDG powodują, że realnie potrzeba od kilku do nawet kilkunastu miesięcy, aby uporać się ze wszystkimi kwestiami, blokującymi sprawne działanie przedsiębiorstwa w przypadku śmierci przedsiębiorcy. Może to spowodować odpływ kontrahentów, a także pracowników i w efekcie doprowadzić do zakończenia funkcjonowania często bardzo sprawnie działających firm.

JDG popularna wśród polskich przedsiębiorców

REKLAMA

Działalność gospodarcza prowadzona indywidualnie przez osoby fizyczne jest najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce – wybiera ją ponad 80% osób rozpoczynających prowadzenia własnej działalności. Zgodnie z danymi za ubiegły rok, na dzień 31 grudnia 2016 r. w rejestrze REGON wpisanych było niemal 3 miliony osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą. Dla porównania, jak wskazano w uzasadnieniu do ustawy o zarządzie sukcesyjnym, we wskazanym okresie do rejestru było wpisanych niewiele ponad 500 tysięcy spółek prawa handlowego.

Obecnie obowiązujący stan prawny daje instrumenty, które pozwalają stworzyć przedsiębiorcy pewne plany sukcesyjne, które na wypadek jego śmierci czy zdarzeń losowych umożliwią płynne kontynuowanie działalności gospodarczej. Niewielu jednak przedsiębiorców z nich korzysta. Jak wynika  z uzasadnienia do projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, celem regulacji jest zapewnienie osobom fizycznym będącym przedsiębiorcami odpowiednich warunków do zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci. Innym, ale równie ważnym argumentem jest umocnienie ochrony osób trzecich związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Takimi osobami są pracownicy, kontrahenci, a także inne osoby współpracujące z przedsiębiorcą.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Projektowana ustawa ma na celu wprowadzenie do systemu instytucji tzw. zarządu sukcesyjnego oraz wprowadzenie zmian w obszarze prawa cywilnego, administracyjnego, prawa pracy oraz  podatkowego.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Zarządca sukcesyjny w jdg

REKLAMA

Główna propozycja ustawodawcy jest oparta na wprowadzeniu instytucji zarządcy sukcesyjnego. Zadaniem podmiotu pełniącego tę funkcję będzie administrowanie firmą od momentu śmierci przedsiębiorcy do chwili zakończenia wszelkich formalności spadkowych.  W przeciwieństwie do prokury, zarząd sukcesyjny będzie obejmować swym zakresem nie tylko czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, ale także związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku. Zgodnie z projektowaną ustawą, zarządca sukcesyjny będzie działał w imieniu własnym, ale na rzecz następców prawnych przedsiębiorcy lub jego małżonka, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku. Zarządca sukcesyjny prowadzi przedsiębiorstwo w trakcie trwania zarządu sukcesyjnego. Osoby, na rzecz których działa mają natomiast ograniczone możliwości wpływania  na jego decyzje. Ciekawym rozwiązaniem jest, że  zarządcę może powołać przedsiębiorca jeszcze za swojego życia, a jeżeli tego nie zrobi, to może go ustanowić spadkobierca bądź małżonek, który zamierza docelowo przejąć firmę. Projekt ustawy przyznaje zarządcy szereg uprawnień, z których będzie mógł korzystać w ramach zarządu przedsiębiorstwem w spadku. Będzie on mógł, m.in., dokonywać czynności związanych z zatrudnieniem w przedsiębiorstwie, a także zawierać, wykonywać i rozwiązywać umowy, w tym zawarte przed śmiercią przedsiębiorcy, o ile nie wygasły.

Zarządca będzie mógł ponadto dokonywać czynności z zakresu zwykłego zarządu przedsiębiorstwem. W przypadku spraw z zakresu przekraczającego zwykły zarząd, a więc w kwestiach kluczowych dla funkcjonowania przedsiębiorstwa, będzie potrzebna faktyczna zgoda wszystkich następców prawnych i małżonka zmarłego przedsiębiorcy.

Zarządcą sukcesyjnym będzie mogła zostać wyłącznie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, niezależnie od tego, czy jest spokrewniona, czy nie ze spadkodawcą. Bez znaczenia będzie także fakt, czy dana osoba trudni się profesjonalnie zarządzaniem majątkiem.

Zgodnie z projektowaną ustawą, podstawowym sposobem powołania zarządcy sukcesyjnego będzie wykonanie tego przez przedsiębiorcę za życia oraz dokonanie w tym zakresie stosownego wpisu do CEIDG. Nie będzie to jednak jedyny sposób pozwalający na powołanie zarządcy, bowiem projekt ustawy zakłada możliwość powołania zarządcy sukcesyjnego także po śmierci przedsiębiorcy przez osoby, które będą zainteresowane dalszym prowadzeniem przedsiębiorstwa i uprawdopodobnią swój status następcy prawnego lub małżonka przedsiębiorcy. Takie rozwiązanie pozwoli kontynuować przedsiębiorstwo także w sytuacji, gdy definitywne ustalenie spadkobierców z uwagi na liczne trudności, odsuwa się w czasie (np. z uwagi na brak możliwości miejsca pobytu spadkobiercy).

Podkreślenia wymaga, że projektowana instytucja zarządu sukcesyjnego ma mieć charakter tymczasowy w kontekście funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zarządca sukcesyjny będzie mógł bowiem prowadzić przedsiębiorstwo do momentu dokonania podziału spadku, z zastrzeżeniem, że okres ten nie będzie dłuższy niż dwa lata od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Ciekawe zapisy w projekcie ustawy

Ciekawym rozwiązaniem jest przyjęcie, że przedsiębiorstwo w spadku jest niezależnym podmiotem praw i obowiązków, które związane były z firmą zmarłego przedsiębiorcy. Przewiduje się utrzymanie umów związanych z firmą, ale także podtrzymanie decyzji administracyjnych, co zasługuje na aprobatę, gdyż to właśnie one są kluczowe dla wielu działalności gospodarczych (np. koncesje, licencje). Zarządca sukcesyjny, prowadząc przedsiębiorstwo w spadku będzie mógł ponadto posługiwać się numerami NIP i REGON zmarłego przedsiębiorcy.


Istotnym rozwiązaniem, z punktu widzenia obciążeń podatkowych związanych z dziedziczeniem przedsiębiorstwa, jest także projektowana zmiana ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zakłada się wprowadzenie zwolnienia od tego podatku nabycia w drodze dziedziczenia oraz zapisu windykacyjnego własności przedsiębiorstwa lub udziału w takim przedsiębiorstwie. Warunkiem ma być dokonanie zgłoszenia tego faktu w terminie 6 miesięcy od momentu uprawomocnienia się postanowienia w sprawie stwierdzenia nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Podkreślić jednak należy, że warunkiem skorzystania z takiego zwolnienia będzie prowadzenie przedsiębiorstwa  przez okres co najmniej 5 lat od jego nabycia. Zwolnienie może okazać się korzystne zwłaszcza w sytuacji, gdy firma przypadnie w spadku dalszym członkom rodziny lub osobom niespokrewnionym ze spadkodawcą dziedziczącym w drodze dziedziczenia testamentowego. Pozwoli to osobom chcącym prowadzić przedsiębiorstwo wchodzące w skład spadku uniknąć znacznych obciążeń podatkowych.

Zgodnie z założeniami autorów projektu ustawa ma wejść w życie z początkiem 2018 r. Projektowane zmiany przewidują wprowadzenie wielu ciekawych rozwiązań związanych z dziedziczeniem przedsiębiorstw. Warto zatem śledzić prace nad ustawą i ostatecznym jej kształtem.

Anita Pardej, aplikant radcowski

Departament Restrukturyzacji i Sukcesji w Kancelarii Prawno-Podatkowej Mariański Group

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiany w zamówieniach publicznych od 2026 r. Wyższy próg stosowania Prawa zamówień publicznych i jego skutki dla zamawiających i wykonawców

W ostatnich dniach maja br Rada Ministrów przedłożyła Sejmowi projekt ustawy deregulacyjnej (druk nr 1303 z dnia 27 maja 2025 r.), który przewiduje m.in. podwyższenie minimalnego progu stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) oraz ustawy o umowie koncesji z dnia 21 października 2016 r. z obecnych 130 000 zł netto do 170 000 zł netto. Planowana do wejścia w życie 1 stycznia 2026 r. zmiana ma charakter systemowy i wpisuje się w szerszy trend upraszczania procedur oraz dostosowywania ich do aktualnych realiów gospodarczych.

KSeF 2026: będzie problem z udostępnieniem faktury ustrukturyzowanej kontrahentowi. Prof. Modzelewski: Większość nabywców nie będzie tym zainteresowana

W 2026 roku większość kontrahentów nie będzie zainteresowanych tzw. „udostępnieniem” faktur ustrukturyzowanych – jedną z dwóch form przekazania tych faktur w obowiązkowym modelu Krajowego Systemu e-Faktur. Oczekiwać będą wystawienia innych dokumentów, które uznają za wywołujące skutki cywilnoprawne. Wystawcy prawdopodobnie wprowadzą odrębny dokument handlowy, który z istoty nie będzie fakturą ustrukturyzowaną. Może on być wystawiony zarówno przed jak i po wystawieniu tej faktury ustrukturyzowanej - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Najbardziej poważane zawody w Polsce [ranking 2025]. Księgowy pnie się w górę, sędzia spada, strażak cały czas nr 1

Agencja badawcza SW Research w 2025 roku kolejny raz zapytała Polaków o to, jakim poważaniem darzą przedstawicieli różnych zawodów. W tegorocznym zestawieniu pojawiło się aż 51 kategorii zawodowych, wśród których znalazło się 12 debiutanckich zawodów. Księgowy awansował w 2025 r. o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem – aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji. SW Research odnotował ten awans jako jeden z trzech najbardziej znaczących. Skąd ta zmiana?

TSUE: Rekompensaty JST dla spółek komunalnych nie podlegają VAT, jeśli nie wpływają na cenę usługi

Najnowszy wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (sygn. C-615/23), potwierdził stanowisko zaprezentowane przez Rzeczniczkę Generalną w opinii z 13 lutego 2025 r. Zgodnie ze wspomnianym stanowiskiem rekompensaty jakie będą wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego spółkom komunalnym w związku z realizacją publicznych usług transportowych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tak długo jak nie będą miały bezpośredniego wpływu na cenę usługi. O ile sam wyrok dotyczył usług transportowych to może mieć w przyszłości przełożenie również na inne obszary działalności.

REKLAMA

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Jaka najniższa krajowa pensja i minimalna stawka godzinowa w 2026 roku? Związki zawodowe chcą co najmniej 5015 zł brutto. Rząd proponuje ponad 200 zł mniej

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

REKLAMA

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

REKLAMA