Potrącenie bankowe
Zgodnie z treścią art. 93 ust 2. Prawa bankowego „ Bank może potrącić ze swego długu wierzytelność, której termin wymagalności jeszcze nie nadszedł, jeżeli podmiot będący dłużnikiem został postawiony w stan likwidacji, oraz we wszystkich tych przypadkach, gdy służy bankowi prawo ściągnięcia swych wierzytelności przed nadejściem terminu płatności. Potrącenie nie może być dokonane w zakresie, w jakim wierzytelność z rachunku bankowego została zajęta jako przedmiot egzekucji należności z tytułu zobowiązań podatkowych.”
Pakiet VAT 2015
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Jest to szczególny przywilej nadany bankom. W odróżnieniu od kodeksowego potrącenia, bank ma możliwość potrącenia z wymagalną już wierzytelnością klienta swoją, niewymagalną jeszcze wierzytelność. Zgodnie z założeniem w/w przepisu, potrącenie bankowe jest możliwe wtedy, gdy wierzytelność posiadacza rachunku jest wymagalna. W praktyce potrącenie bankowe staje się zatem sposobem zaspokojenia się banków bez wszczynania postępowania egzekucyjnego, bowiem bank może wówczas zaspokoić swoją wierzytelności z rachunku bankowego klienta pod warunkiem, że będą na nim zgromadzone jakiekolwiek środki pieniężne.
Jakkolwiek przepis art. 93 ust. 2 prawa bankowego jest szczególną formą kompensaty przysługującej Bankowi i - w odróżnieniu od cywilistycznego unormowania potrącenia - stawia Bank w uprzywilejowanej sytuacji – to jednak możliwość potrącenia możliwa jest w sytuacji wymagalnej wierzytelności Klienta z niewymagalną jeszcze wierzytelnością Banku – tj. przed określonym w umowie terminem spłaty zaciągniętej pożyczki. Wskazać należy, że o wierzytelności z rachunku bankowego mówimy wtedy, gdy jego posiadacz złoży dyspozycję - wzywa Bank - o wypłatę znajdujących się na nim środków – wówczas też wierzytelność ta staje się wymagalna
Np. Klient A miał w Banku kredyt na 20.000,00 zł. Nie spłacał go regularnie, w związku z czym Bank wypowiedział mu umowę kredytu w dniu 10 maja 2015r, z związku z czym niespłacona zaległość 15.000,00 zł stała się wymagalna. Jednocześnie Klient A miał na rachunku bankowym środki w kwocie 12.000,00 zł. 20 maja 2015r. Klient A złożył do Banku dyspozycję o wypłatę środków z konta. Bank dopiero wówczas będzie mógł dokonać potrącenia, bowiem dopiero 20 maja 2015r. obie wierzytelności stały się wymagalne.
Z przedstawionej w przykładzie sytuacji wynika, że Bank nie ma prawa do dokonania potrącenia przysługującej mu wierzytelności wynikającej z tytułu niespłaconej umowy pożyczki z wierzytelnością przysługującej swojemu dłużnikowi wcześniej, niż przed dyspozycją Klienta o wypłatę środków. Przed dyspozycją Klienta o wypłatę pieniędzy, nie zostaje bowiem spełniona jedna z ustawowych przesłanek – obie wierzytelności muszą być wymagalne. Zanim Klient wezwie Bank do wypłaty swoich środków, nie można mówić o ich wymagalności. Dopiero w momencie, gdy Klient-dłużnik będzie chciał wypłacić swoje pieniądze, staje się on wierzycielem Banku a Bank jego dłużnikiem co do kwoty, którą Klient chce wypłacić. Dochodzi wówczas do wymagalności obu wierzytelności, a zatem możliwe jest dokonanie potrącenia. Zastosowanie przez Bank potrącenia prowadzić będzie do umorzenia obu wierzytelności w wysokości do niższej z nich – czyli do wysokości wierzytelności przysługującej Klientowi – dłużnikowi.
Samochód w firmie 2015 – multipakiet
Wskazać przy tym należy, iż w zgodzie z obowiązującą linią orzeczniczą, Banki mają możliwość dokonania potrącenia także z lokat terminowych. Orzeczenie w tej sprawie wydał Sąd Najwyższy
w dniu 23 lutego 2001r. w sprawie o sygn. II CKN 403/00, w którym wprost wskazał, iż takie potrącenie jest dopuszczalne i zgodne z prawem. W praktyce jednak, potrącenia z lokat terminowych dokonywane są w ostateczności, gdy Klient – dłużnik nie posiada żadnego innego rachunku, z którego potrącenie mogłoby być zrealizowane.
Dla skuteczności w/w instytucji konieczne jest zachowanie odpowiedniej formy: złożenie przez jedną ze stron oświadczenia woli – w tym przypadku dokonać go może jedynie Bank, przy czym oświadczenie to musi być wyraźnie skierowane do dłużnika. Ustawa bowiem wyłącza możliwość dorozumianego oświadczenia woli o potrąceniu. Ustawa przewiduje jednak odstępstwo od w/w zasady jeżeli w umowie z Klientem - dłużnikiem strony postanowiły o uproszczonych formach dokonania potrącenia, np. poprzez przesłanie dłużnikowi wyciągu z rachunku bankowego, w którym odnotowany zostanie fakt dokonanego potrącenia. Jednakże brak takiego zapisu w umowie obliguje Bank do przesłania Klientowi - dłużnikowi wyraźnego oświadczenia woli.
Jednocześnie dodać należy, iż strony mogą także umownie wyłączyć możliwość dokonania potrącenia przez Bank. Ponadto wyłączenia dokonania takiego potrącenia mają także swoje źródła
w szczególnych przepisach prawa i np. takie ograniczenie wynika z treści art. 56 ust. 1 prawa bankowego.
Dodać należy, że dyspozycja w/w przepisu umożliwia zaspokojenie wierzytelności z pominięciem jej faktycznej spłaty. Takie rozwiązanie sprzyja obrotowi jednocześnie przyspieszając tryb uzyskania zaspokojenia roszczenia bez potrzeby przeprowadzania postępowania egzekucyjnego, generującego dodatkowe koszty. Powyższa regulacja nie stoi jednak w sprzeczności z treścią art. 498 kc. a jedynie stanowi lex specialis w stosunku do niego.
Komentarze(0)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarsze