REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy wygasa mandat członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?

Kancelaria Prawna GHMW – Hulist, Prawdzic Łaszcz – Radcowie Prawni spółka partnerska
Kancelaria świadczy kompleksowe usługi prawne związane z bieżącą obsługą przedsiębiorców (głównie spółek handlowych).
Kiedy wygasa mandat członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?
Kiedy wygasa mandat członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Kodeks spółek handlowych posługuje się dwoma pojęciami: „kadencja” oraz „mandat”. Oba pojęcia - co nie powinno nikogo dziwić - są przedmiotem licznych sporów i rozbieżności w doktrynie prawniczej. Zdumiewające jest to, jak różne są w tym zakresie poglądy, z drugiej strony zastanawia to, dlaczego ciągle doktryna nie wypracowała w tym zakresie jednolitego stanowiska. Zgadzam się w tym zakresie z postulatem, że z uwagi na praktyczny wymiar tego problemu oraz bezpieczeństwo obrotu należałoby uzgodnić wspólne stanowisko i doprecyzować w tym zakresie przepisy.

Problem natomiast, wbrew pozorom, jest istotny dla praktyki. Niewłaściwe oznaczenie momentu, w którym ustaje mandat członka zarządu może skutkować ryzykiem podnoszenia zarzutu o nieważności czynności prawnych dokonanych przez taka osobę. Pamiętajmy, że domniemanie prawdziwości wpisu w KRS chroni wyłącznie osobę trzecią dokonującą czynności z członkiem zarządu wpisanym do KRS. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by taka osoba podniosła zarzut nieważności zawartej umowy. W mojej ocenie ryzyko takich jest duże, a swobodne przyjmowanie jednej lub drugiej koncepcji skrajnie niezrozumiałe.

REKLAMA

Autopromocja

Co to jest kadencja?

Co do zasady przez pojęcie „kadencji” rozumie się czas pełnienia funkcji w zarządzie spółki. Przy określeniu „kadencja” nie chodzi o faktyczny czas pełnienia funkcji, lecz o okres, na jaki członek organu spółki został powołany. Powołany członek zarządu ma prawo – co do zasady, o ile nie zajdą nadzwyczajne okoliczności – oczekiwać, że będzie sprawował swoja funkcję przez okres swojej kadencji. Faktyczny bowiem okres pełnienia funkcji członka zarządu może być - w razie zajścia okoliczności wskazanych w  KSH - krótszy od kadencji ustalonej w umowie spółki, albo też może ulec przedłużeniu na podstawie KSH. 

PRZYKŁAD:

„Zarząd spółki liczy od 1 do 3 osób, powoływanych na wspólna kadencję wynoszącą 3 lata”.

Kadencja to we wskazanym przykładzie okres wynoszący trzy lata.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kapitał zapasowy obowiązkowy w sp. z o.o.

Co to jest mandat?

Natomiast „mandat” to umocowanie członka zarządu do pełnienia jego funkcji.  Faktyczne, rzeczywiste pełnienie funkcji w organie to właśnie nic innego jak wykonywanie mandatu. Członek zarządu ma pełnić swoją funkcję (a więc wykonywać mandat) w okresie kadencji, na jaką został powołany. Jednak mandat wykonywać można dłużej niż sama kadencja, lub krócej (lecz ta sytuacja dotyczy ściśle określonych zdarzeń, takich jak śmierć, rezygnacja, odwołanie).

Bez względu na to, co autorzy mieli na myśli wprowadzając rozróżnienie obu pojęć, stwierdzić należy, że na gruncie kodeksu spółek handlowych obu tych pojęć nie można utożsamiać. Zasada racjonalnego ustawodawcy – która stosować należałoby – wskazuje, że ustawa nie używałaby na określenie tego samego pojęcia dwóch różnych określeń.

Oba pojęcia, oraz sposób określania chwili, w której wygasają mandaty jest na tyle kontrowersyjny w dyskusyjny, że w doktrynie pojawiło się kilka różnych teorii w różny sposób nakazujących liczyć moment wygaśnięcia mandatu.

KSH przy ustalaniu terminu wygaśnięcia mandatu posługuje się pojęciem „rok obrotowy” i moment wygaśnięcia mandatu wiąże z odbyciem zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy sprawowania funkcji przez danego członka zarządu. Kadencja jak się wydaje jest liczona w latach kalendarzowych.

Pojęcie roku obrotowego jest zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości.

REKLAMA

Przez rok obrotowy rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy.

Ustawa  o rachunkowości co do zasady wskazuje, że rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym lub też mogą to być kolejne 12 miesięcy kalendarzowych (np. od 1 marca do 1 marca roku kolejnego). Natomiast jeśli np. spółkę założono w drugiej połowie roku, np. 1 sierpnia 2010 roku, to pierwszy rok obrotowy może obejmować więcej niż 12 miesięcy i kończyć się  np. 31 grudnia 2011 roku.

Polecamy produkt: 50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Jak liczymy kadencję?

I tym razem  oczywiście pojawiają się w doktrynie odmienne poglądy, co do sposobu liczenia kadencji:

1) według pierwszego poglądu kadencja jest liczona od dnia powołania członka zarządu (tak: A.Szumański (w) S.Sołtysiński, A.Szajkowski, A.Szumański, J.Szwaja Kodeks spółek handlowych Tom II. Komentarz do artykułów 151 -300, teza 9 do art. 202 k.s.h.),

PRZYKŁAD:

zarząd jest powołany w dniu 1.5.2001 na 3 letnią kadencję, to wedle tej koncepcji kadencja upływa z dniem 1.5.2004 roku

2) według drugiej koncepcji kadencja winna być liczona w pełnych latach obrotowych  – tak m.in. twierdzi M. Rodzynkiewicz. Według zwolenników tej torii sprawowania funkcji w pierwszym niepełnym roku nie uwzględnia się przy liczeniu kadencji,

PRZYKŁAD:

w naszym przykładzie, jeśli zarząd jest powołany w dniu 1.3.2001 na 3 letnią kadencję, to wedle tej koncepcji kadencja upływa z dniem 31.12. 2004 roku

3) według trzeciej koncepcji kadencja jest liczona od dnia powołania członka zarządu lecz ostatni rok musi być pełnym rokiem obrotowym, więc przedłuża się go do końca danego roku obrotowego (koncepcja ta, w sumie skutkuje ustaleniem czasu trwania kadencji tak jak w koncepcji drugiej) – tak. np. R.L. Kwaśnicki. 

Składki na ubezpieczenia społeczne wspólnika jednoosobowej spółki z o.o.

W mojej ocenie nie ma podstaw normatywnych do tego, by kadencję liczyć w pełnych latach obrotowych. W mojej ocenie należy ją liczyć od dnia powołania danej osoby do zarządu, zgodnie z ogólnymi zasadami liczenia terminów. W naszym więc przykładzie kadencja zarządu powołanego w dniu 1.5.2001 na 3 letnią kadencję upływa z końcem dnia  1.5. 2004 roku.

Kiedy wygasa mandat?

Zgodnie z art. 202 § 2 k.s.h. w przypadku gdy w spółce został powołany zarząd na okres dłuższy niż rok [ten okres na który zarząd został powołany to nic innego niż kadencja] to mandat takiego członka zarządu [a więc jego umocowanie do działania w imieniu spółki] wygasa „z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.

Wygaśnięcie mandatu następuje więc na skutek upływu kadencji, ale może tez nastąpić przed upływem kadencji w związku z z takimi okolicznościami jak odwołanie, rezygnacja czy śmierć członka zarządu.

Pamiętajmy jednak, że sam upływ kadencji nie skutkuje ex lege wygaśnięciem mandatu, czyli uprawnienia do działania jako członek zarządu spółki. Skutek związany z wygaśnięciem mandatu czyli utrata prawa do występowania w charakterze członka zarządu ustawa wiąże dopiero z odbyciem zwyczajnego zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok pełnienia tej funkcji.

Tutaj pojawia się więc kolejna wątpliwość co oznacza „ostatni pełny rok pełnienia tej funkcji”?

W doktrynie w odniesieniu do momentu  wygaśnięcia mandatu pojawiły się rozbieżności.

W zasadzie można uznać, że sprawa jest bardziej jednoznaczna w sytuacji gdy Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników odbywa się po wygaśnięciu kadencji.

Przykład:

Członek zarządu został powołany 1.3.2001 na 3 letnią kadencję.

Zgromadzenie Wspólników zatwierdzające sprawozdania finansowe za rok obrotowy 2003 odbyło się 1.06.2003 roku. Kiedy wygasa mandat takiego członka zarządu?

W mojej ocenie w takiej sytuacji kadencja upływa 1.3.2004, a więc ostatnim pełnym rokiem obrotowym pełnienia funkcji był rok 2003. Mandat wygaśnie więc w dniu odbycia Zgromadzenia Wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok 2003, a więc w naszym przykładzie wygaśnie 1.06.2003 roku.

Taki sposób jak się wydaje ma największe grono zwolenników. W mojej ocenie odpowiada ono także literalnemu brzmieniu przepisu art. 202 ksh.

Jednoosobowy zarząd a reprezentacja w spółce z o.o.

Sprawa komplikuje się jednak, gdy Zgromadzenie Wspólników zatwierdzające sprawozdanie finansowe za rok 2003 miałoby się odbyć przed wygaśnięciem kadencji, np. w naszym przykładzie 10 lutego 2003 roku? Uznanie, że w takim wypadku odbycie zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok obrotowy PRZED upływem kadencji, skutkować musiałoby rzeczywistym skróceniem kadencji. Powstaje pytanie jednak czy są ku temu podstawy prawne?

W odniesieniu do takiej sytuacji pojawiają się dwa główne poglądy, z czego jeden zmierza do prolongacji (wydłużenia) okresy sprawowania funkcji a drugi skraca (redukuje) ten czas.

Zwolennicy skrócenia kadencji w takim wypadku, uważają, że nie ma podstaw do bezzasadnego przedłużania czasu sprawowania funkcji. Bez względu na moment w którym odbędzie się Zgromadzenie Wspólników, nawet gdy odbywa się ono przed upływem kadencji członka zarządu, mandat wygasa z chwila zatwierdzenia ostatniego sprawozdania finansowego za ostatni pełny rok obrotowy nie wliczając roku, w którym dochodzi do skrócenia kadencji (w naszym przypadku według zwolenników tej teorii mandat wygasałby  10 lutego 2003 roku.

Według zwolenników teorii nakazującej prolongację okresu sprawowania funkcji, KSH zawiera enumeratywnie wyliczone sytuacje, w których dochodzi do wygaśnięcia mandatu członka organu spółki.

Mówi się tutaj o zasadzie numerus clausus okoliczności, w jakich ustawodawca przewiduje wygaśnięcie mandatu.

Tymi okolicznościami są:

  1. śmierć;
  2. rezygnacja;
  3. odwołanie;
  4. UPŁYW KADENCJI.

Zgadzam się ze zwolennikami tej koncepcji, że kodeks spółek handlowych nie przewiduje innych przypadków, które skutkowałaby utrata prawa do działania w imieniu spółki. Skoro tak, to w naszym przypadku mandat członka zarządu nie wygasałby w dniu odbycia Zgromadzenia Wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok 2003 a więc w dniu 10 lutego 2003 roku (na ten bowiem dzień kadencja nie upłynęła, a więc siłą rzeczy mandat nie może wygasnąć). W takim wypadku mandat ulegnie wygaśnięciu dopiero po upływie kadencji, a więc po odbyciu Zgromadzenia Wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok 2004 (to będzie ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji).

Podsumowanie

W mojej ocenie niezbędne jest dla potrzeb obrotu i praktyki wypracowanie jednej, spójnej koncepcji, niedopuszczalna i niebezpieczna dla obrotu jest sytuacja, gdy spory doktrynalne rozpoczynają się już na etapie liczenia kadencji. Ważność tego zagadnienia dla funkcjonowania spółki i odpowiedzialności osób sprawujących funkcje w organach spółek powinna być bezsporna. Brak prawidłowo wybranych organów może prowadzić m.in. do ryzyka podnoszenia przez kontrahentów zarzutów o nieważności umów zawartych przez tak powołany zarząd, a w toku postępowań sądowych – zarzutów np. dotyczących nieważności postępowania. W mojej ocenie literalne brzmienie przepisów wskazuje, że nie ma podstaw do przyjęcia, że mandat członka zarządu wygasa przed upływem kadencji, w dniu odbycia zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy przed wygaśnięciem kadencji. Skoro okoliczności wygaśnięcia mandatu są określone i są nimi m.in. upływ kadencji, to brak upływu kadencji z cała pewnością taka okolicznością nie jest.

Co zrobić by uniknąć błędów i ryzyk z nimi związanych? Spółki winny w sposób kompleksowy przeanalizować dotychczasową praktykę, a na przyszłość zastosować mechanizmy pozwalające na uniknięcie takich ryzyk na przyszłość.

Autor: Joanna Mizińska, Adwokat, partner GACH, HULIST, MIZINSKA, WAWER spółka partnerska (www.ghmw.pl)

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy renta inwalidzka wyklucza ulgę dla seniora? Skarbówka rozwiewa wątpliwości

Pracujesz i pobierasz rentę inwalidzką? Zastanawiasz się, czy możesz skorzystać z ulgi dla seniorów? Skarbówka wydała interpretację, która może Cię zainteresować! Sprawdź, jakie są zasady i czy przysługuje Ci zwolnienie z podatku dochodowego.

Teraz kontrolerzy ZUS szczególnie upatrzyli sobie firmy z jednej branży, praktycznie żadna nie uniknie kontroli w najbliższym czasie. Co sprawdzają i dlaczego

W ciągu ostatniego roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wziął pod lupę polskie firmy transportowe i rozpoczął szczegółowe kontrole, które są odczuwalne przez branżę. Dla ekspertów nie jest to zaskoczeniem, bo to efekt rozpoznania przez ZUS trików stosowanych w firmach tej branży.

Rząd szuka pieniędzy. Podatek cyfrowy coraz bliżej?

Ministerstwo Cyfryzacji pracuje nad nowym podatkiem, który miałby objąć duże korporacje technologiczne działające w Polsce. Wicepremier Krzysztof Gawkowski zapowiada, że koncepcja podatku cyfrowego zostanie przedstawiona w ciągu kilku miesięcy, a wpływy z niego mogą sięgnąć miliardów złotych. Pomysł budzi jednak kontrowersje.

Wspólne rozliczenie PIT małżonków w 2025 r. za 2024 rok – kto i jak może to zrobić. Korzyści, warunki, jaki formularz wypełnić

Wspólne rozliczenie rocznego zeznania podatkowego PIT przez małżonków jest ważną preferencją podatkową w podatku dochodowym od osób fizycznych, dostępną dla podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej. Rozliczenie wspólne jest korzystne zwłaszcza dla małżonków, których dochody roczne znacznie się różnią (znajdują się w różnych progach podatkowych), w tym w szczególności jeżeli jeden z małżonków nie osiągnął dochodu w danym roku. Kiedy małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie? Na czym polega wspólne rozliczenie PIT małżonków? Czy jest możliwe wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem, po rozwodzie i w separacji? Czy jest możliwe wspólne rozliczenie małżonków w przypadku uzyskiwania przychodów z najmu prywatnego, działalności rolniczej, kapitałów pieniężnych, działalności nierejestrowanej? Jakie formy opodatkowania wykluczają wspólne rozliczenie małżonków? Odpowiadamy na te wszystkie pytania.

REKLAMA

Będzie rewolucja w raportowaniu ESG po zmianach w dyrektywie CSRD? Obowiązki tylko dla największych firm. Pakiet Omnibus I Komisji Europejskiej

W lutym 2025 roku Komisja Europejska ogłosiła przełomowe zmiany w unijnym systemie raportowania zrównoważonego rozwoju, wywołując gorącą debatę wśród przedsiębiorców, prawników i ekspertów ESG. Propozycje zawarte w pakiecie Omnibus, obejmujące m.in. modyfikacje dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) i CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive), zdaniem wielu komentatorów stanowią próbę znalezienia równowagi między ambicjami klimatycznymi UE a realiami gospodarczymi. Wspólnie z dr Anną Partyką-Opielą, partnerką kancelarii Rymarz Zdort Maruta i laureatką rankingu Top 25 Women Lawyers in Business by Forbes 2024, analizujemy konsekwencje tych zmian dla europejskiego biznesu.

Biznes ma dość! Domaga się prostych i stabilnych podatków. Jest 100 postulatów

Chaos w podatkach, powolne sądy i drakońskie areszty gospodarcze – polscy przedsiębiorcy mają dość! Domagają się uproszczenia systemu podatkowego, rozszerzenia estońskiego CIT oraz stabilnych przepisów. Czy rząd posłucha biznesu, zanim firmy zaczną masowo uciekać za granicę?

Deregulacja: nowe przepisy dla biznesu od 1 maja 2025 r. 40 zmian - kontrole firm, rzemiosło, mały ZUS plus, zamówienia publiczne i inne ułatwienia

W dniu 11 marca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego, przedłożony przez Ministra Rozwoju i Technologii. Zmiany mają wejść w życie w większości od 1 maja 2025 roku

Wynagrodzenie brutto, a netto w 2025 roku. Jak obliczyć kwotę pensji do wypłaty? [Przykłady]

Jedną z podstawowych kwestii dla pracownika i pracodawcy jest ustalenie stawki wynagrodzenia, jaką pracownik będzie co miesiąc otrzymywał za wykonywanie swoich obowiązków służbowych. Pracownicy często mają wątpliwości dlaczego kwota netto, która dostają na konto, jest o tyle niższa niż ta zapisana w umowie. Kwota która podana jest na umowie o pracę to najczęściej kwota brutto, czyli całość wynagrodzenia, które zostaje pomniejszane o należne świadczenia publicznoprawne. Po odjęciu tych świadczeń pozostaje kwota netto, którą pracownik otrzymuje, tzw. „kwota na rękę”.

REKLAMA

Zasiłek chorobowy już od pierwszego dnia? Przedsiębiorcy apelują do rządu o natychmiastowe działania

Rada Przedsiębiorców domaga się realizacji obietnicy wyborczej – ZUS powinien przejąć wypłatę zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia absencji pracownika. W liście do premiera Donalda Tuska i liderów koalicji przedsiębiorcy wzywają do uchwalenia przepisów jeszcze przed wyborami prezydenckimi. Czy rząd dotrzyma słowa?

Inwestowanie w złoto - marzec 2025 r. Cena i notowania. Stabilność mimo ryzyka delewarowania na zmiennych rynkach

Jak informuje Saxo Bank w komunikacie z 12 marca 2025 r., globalne rynki finansowe pozostają w stanie podwyższonej niepewności, ponieważ wprowadzenie, a następnie odwołanie ceł przez administrację Trumpa wobec głównych partnerów handlowych nadal wywiera presję na Wall Street i szerzej na rynek. Złoto pozostaje stabilne, utrzymując notowania powyżej 2900 USD po kolejnej stosunkowo płytkiej korekcie. Inwestorzy i traderzy reagują również na gwałtowne i nagłe pogorszenie danych makroekonomicznych w USA, co zwiększa ryzyko stagflacji, wspierającej ceny złota.

REKLAMA