Jak ustalić, który sąd będzie właściwy do rozpoznania mojej sprawy?

Właściwość sądu

Przez właściwość sądu określa się zdolność konkretnego sądu do rozstrzygnięcia danej sprawy. Zatem, każdy, kto wnosi sprawę do sądu musi w pierwszej kolejności ustalić, jaki sąd w danej sprawie będzie sądem właściwym, aby dobrze skierować pozew lub wniosek.

Zasadą jest wnoszenie pozwu do sądu, w okręgu którego mieszka pozwany. Jeśli pozwanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, właściwy jest sąd miejsca jej siedziby.

Przykład: Pozywasz o zapłatę osobę zamieszkałą w Rybniku, pozew złóż do Sądu Rejonowego w Rybniku.

Przykład: Pozywasz o zapłatę spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Makowie Podhalańskim, pozew złóż do Sądu Rejonowego w Wadowicach.

Czy mogę sam wybrać sąd, do którego złożę pozew?

W niektórych przypadkach sam możesz zdecydować, do którego sądu złożysz pozew. Który sąd będzie dla ciebie lepszy z punktu widzenia, np. możliwości bezpośredniego dojazdu. Jest to tzw. właściwość sądu przemienna. I tak:

Pozew o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie oraz odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy możesz wnieść do sądu właściwego dla miejsca wykonania umowy.

Przykład: Minął termin, do którego twój kontrahent miał zakończyć prace remontowe w lokalu przeznaczonym przez ciebie na wynajem. Wskutek czego straciłeś czynsz najmu za dwa miesiące. Wykonawca ma siedzibę w Bełchatowie. Lokal jest położony w Łodzi. Pozew o zapłatę odszkodowania możesz złożyć do Sądu Rejonowego w Łodzi.

Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Jeżeli sprawa dotyczy roszczenia z najmu lub dzierżawy, to możesz wybrać sąd, w którego okręgu położona jest wynajmowana lub dzierżawiona nieruchomość.

Przykład: Wynajmowałeś w Lublinie mieszkanie studentowi. Lokator nie zapłacił czynszu i wyprowadził się do Krakowa. Pozew o zapłatę zaległego czynszu możesz złożyć do Sądu Rejonowego w Lublinie.

Pozew o zapłatę z weksla lub czeku możesz złożyć do sądu właściwego dla miejsca płatności.

Przykład: Zobowiązany do zapłaty z weksla ma miejsce zamieszkania w Zamościu, poręczyciel wekslowy mieszka w Kraśniku, a weksel jest płatny w Tarnobrzegu, pozew o zapłatę możesz złożyć do Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu.

Jak uzyskać korzystny wyrok lub nakaz zapłaty. Trzy tryby postępowania sądowego

W pewnych sytuacjach, wybór sądu mamy jednak ograniczony

Jeżeli bowiem sprawa dotyczy własności nieruchomości lub praw rzeczowych na nieruchomości, to wyłącznie właściwy jest sąd, w którego okręgu jest położona nieruchomość. Właściwość wyłączna oznacza, że żaden inny sąd nie może zajmować się tego typu sprawą.

Przykład: Zabezpieczeniem umowy jaką zawarłeś ze swoim kontrahentem, jest hipoteka na nieruchomości stanowiącej własność teściów twojego dłużnika. Nieruchomość znajduje się w Rzeszowie. Pozew o zapłatę kwoty, na jaką ustanowiona jest hipoteka, powinieneś złożyć do Sądu w Rzeszowie.

Jeśli zawarłeś umowę, z której twój kontrahent się nie wywiązuje, sprawdź, czy w umowie ustaliliście, jaki sąd będzie właściwy do rozstrzygania sporów wynikłych z tej umowy.

Z punktu widzenia praktyki gospodarczej istotne znaczenie może mieć, tzw. właściwość umowna. Jest to właściwość sądu, na którą sam wyraziłeś zgodę przy podpisywaniu umowy. Pamiętaj jednak, że poprzez zapis w umowie, nie mogłeś zmienić właściwości wyłącznej oraz właściwości rzeczowej.

Przewodnik po zmianach przepisów 2014/2015

Komplet Podatki 2015

Właściwość rzeczowa, czyli czy sąd rejonowy jest właściwy do rozpoznania mojej sprawy?

Właściwość rzeczowa sądu określa jakie kategorie spraw są rozstrzygane przez sąd w danej instancji. Zgodnie z zasadą przewidzianą w Kodeksie Postępowania Cywilnego większość spraw rozstrzyga sąd rejonowy, jako sąd pierwszej instancji. Tylko nieliczne sprawy podlegają rozpoznaniu przez sąd okręgowy.

Istotą właściwości rzeczowej jest jej niezmienność w drodze umowy stron. Jeśli zatem umówiłeś się ze swoim kontrahentem, że sprawę o zapłatę 80 tys. złotych będzie rozstrzygał sąd rejonowy, to takie zastrzeżenie umowne będzie nieważne i sprawa w efekcie będzie rozpatrywana przez sąd okręgowy.

Do właściwości sądów okręgowych, w postępowaniu cywilnym, należą m.in. sprawy:

o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o unieważnienie uznania dziecka oraz rozwiązanie przysposobienia, ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych, roszczenia wynikające z Prawa prasowego, prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania i o zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami oraz spraw o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Agnieszka Kędziera, radca prawny, Kancelaria Prawnicza Forum