Potrącenie a obowiązek korekty (zmniejszenia) kosztów podatkowych

Zgodnie z art. 498 K.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Powyższe oznacza, iż potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie (kompensata wierzytelności) następuje wówczas, gdy jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem drugiej strony. Zatem potrącenie – co do skutków podatkowych – stanowi formę wzajemnej zapłaty za istniejące pomiędzy stronami zobowiązania, co pozwala na traktowanie go na równi z zapłatą.

Regulacje ustawy o CIT nakłada na podatników obowiązek dokonywania korekty (zmniejszenia) kosztów uzyskania przychodów w przypadku nieuregulowania w określonych warunkach (terminach) zobowiązań. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury czy rachunku (a jeżeli nie istniał obowiązek ich wystawienia, kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu)  i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności (a gdy termin płatności jest dłuższy niż 60 dni w terminie 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów), podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów (art. 15b ust. 1 i 2 ustawy o CIT).

Samochód w firmie 2015 – multipakiet

Mając na uwadze, że skutek prawny realizacji wzajemnego potrącenia wierzytelności prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania, to uwzględniając regulację art. 15b ustawy o CIT, kwoty objętej potrąceniem nie można uznać za kwotę nieuregulowanego zobowiązania, co wyłącza obowiązek dokonania korekty kosztów podatkowych. Powyższy pogląd potwierdza również aktualne stanowisko organów podatkowych, przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej o sygn. ILPB3/423-14/14-2//PR z dnia 14 kwietnia 2014 r.